Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | poetyckie | pogardliwe | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński
Według języka: wszystkie | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4140 przypisów.
jakem wpadł — jak wpadłem; gdy wpadłem. [przypis edytorski]
jakem (…) wyedukował — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jak wyedukowałem. [przypis edytorski]
jakem (…) wypatrywał — jak wypatrywałem. [przypis edytorski]
jakem żyw (daw.) — jak żyję. [przypis edytorski]
jakeście zadżumieni — skrócone od: jak jesteście zadżumieni. [przypis edytorski]
jakeś co zmalował — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jak coś zmalowałeś. [przypis edytorski]
Jakeś kazała — przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jak kazałaś. [przypis edytorski]
jakeś (…) kradł — dziś raczej: jak kradłeś. [przypis edytorski]
jakeśmy (…) chodzili — inaczej: jak chodziliśmy (konstrukcja zdaniowa z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
jakeśmy dziećmi byli — inaczej: jak byliśmy dziećmi (konstrukcja zdaniowa z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
jakeśmy (…) posuwali się — inaczej: jak się posuwaliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
jakeśmy się bawili — dziś raczej: jak się bawiliśmy. [przypis edytorski]
jakeśmy się pobili — dziś raczej: jak się pobiliśmy. [przypis edytorski]
jakeśmy się (…) pokłócili — dziś raczej: jak się pokłóciliśmy. [przypis edytorski]
jakeśmy się (…) przypatrywali — inaczej: jak się przypatrywaliśmy (konstrukcja zdaniowa z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
jakeśmy się ugodzili — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jak się ugodziliśmy. [przypis edytorski]
jakeśmy się (…) zbliżali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jak się zbliżaliśmy. [przypis edytorski]
jakeśmy się (…) znaleźli — inaczej: jak się znaleźliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
jakeśmy — skrócone od: jak [jest]eśmy. [przypis edytorski]
jakeśmy (…) stracili — inaczej: jak straciliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
jakeśmy to czynili — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jak to czyniliśmy. [przypis edytorski]
jakeśmy wyruszyli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jak wyruszyliśmy. [przypis edytorski]
jakeś (…) natchnął — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; dziś: jak natchnąłeś. [przypis edytorski]
jakeś osądził — dziś: jak osądziłeś. [przypis edytorski]
jakeś (…) powiedział — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jak powiedziałeś. [przypis edytorski]
jakeś sama w lustrze się ustawiła — jak sama ustawiłaś się w lustrze. [przypis edytorski]
jakeś się domyślił — inaczej: jak się domyśliłeś; przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika. [przypis edytorski]
jakeś się dostał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: jak się dostałeś. [przypis edytorski]
jakeś się tu dostał — dziś raczej: jak się tu dostałeś. [przypis edytorski]
jakeś taki chwat — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, inaczej: jak jesteś taki chwat. [przypis edytorski]
Jakeś taki (daw.) — skrócone od: jak jesteś taki. [przypis edytorski]
jakeś to nazwał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jak to nazwałeś. [przypis edytorski]
jakeś tu wszedł — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, inaczej: jak tu wszedłeś. [przypis edytorski]
jakeś ty się uchował — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, inaczej: jak ty się uchowałeś? [przypis edytorski]
Jakeś ty, takom ja (…) służką (daw. składnia) — skrócone od: jak jesteś ty, tak jestem ja (…) służką. [przypis edytorski]
jakeśwa (…) przyjechali (gw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jak przyjechaliśmy, gdy przyjechaliśmy, odkąd przyjechaliśmy. [przypis edytorski]
jakeś zmykał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, inaczej: jak zmykałeś. [przypis edytorski]
jak faryzeusz dziękujecie Bogu… — jak w przypowieści o faryzeuszu i celniku (Łk 18:10 i nast.). [przypis redakcyjny]
jak Filip z konopi — Raz na sejmie poseł Filip ze wsi dziedzicznej Konopie, zabrawszy głos, tak dalece odstąpił od materii [tematu dysputy; red. WL.], że wzbudził śmiech powszechny w Izbie. Stąd urosło przysłowie: wyrwał się jak Filip z konopi. [przypis autorski]
jak gdybym był (…) wstąpił — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynności i zdarzenie wcześniejsze od opisywanych w czasie prostym przeszłym; inaczej: jak gdybym wcześniej wstąpił. [przypis edytorski]
jak gdyby nie była konieczna — dziś: jak gdyby nie było konieczne; por. konstrukcje typu: „mniejsza, że…” itp. [przypis edytorski]
jak gdyby on był Stanleyem, który z narażeniem życia odszukał Livingstone'a — Henry Morton Stanley był walijskim dziennikarzem i korespondentem, który w 1871 roku został wysłany do Afryki w celu odnalezienia zaginionego szkockiego misjonarza protestanckiego, Davida Livingstone'a. Misja Stanleya zakończyła się sukcesem. [przypis edytorski]
Jak głębia morza (…) duszę wielką i spokojną — por. Winkelmann, Von der Nachahmung der griechischen Werke in der Malerei und Bildhauerkunst, s. 21–22. [przypis redakcyjny]
jak go przyjmują na Polach Elizejskich: Franciszek Sforza, Wawrzyniec Wspaniały, król Robert, trybun Kola Rienzi — Francesco Sforza (1401–1466), kondotier włoski; Robert Andegaweński (ok. 1278–1343), król Neapolu, mecenas poetów; Cola di Rienzi (1313–1354), trybun ludowy, dążył do wskrzeszenia republiki rzymskiej. [przypis tłumacza]
jak Hefajstos Aresa i Afrodytę krępuje — bóg wojny Ares miał romans z piękną boginią miłości Afrodytą, żoną kulawego boga-kowala, Hefajstosa. Zdradzany mąż przygotował cienką, niewidoczną metalową sieć, schwytał w nią śpiących w łożu kochanków i wystawił na pośmiewisko przed bogami olimpijskimi; zob. Odyseja VIII 266 i nast. [przypis edytorski]
jak Homer powiada, podzielili się władzą Zeus i Posejdon, i Pluton, kiedy ją od ojca wzięli — Homer, Iliada XV 187 i nast. [przypis edytorski]
Jaki był Sokrates w kożuchu (…) Jak mądrze przemówił… — oczywiście, że nie szata stanowi człowieka. [przypis tłumacza]
jakich kropli (pot.) — dziś raczej: jakichś kropli. [przypis edytorski]
Jakich lat czekam? Już nigdy nie będę starszy, jeżeli dzisiaj wydam się na łup nieprzyjaciołom — więc Ksenofont w roku 401 liczy mniej niż trzydzieści lat; Proksenos liczył trzydzieści. [przypis tłumacza]
jakichściś (gw.) — jakichś. [przypis edytorski]
jaki drobiazg — dziś raczej: jakiś drobiazg. [przypis edytorski]
jaki — dziś popr.: jakiś. [przypis edytorski]
Jakie było zachowanie Panurga i brata Jana w czas burzy — Charakter Panurga, ogólnie zarysowany w I księdze Pantagruela, wzbogaca się w dalszych coraz nowymi rysami, kontrastowo wydobytymi zeń przez sąsiedztwo brata Jana. Tu występuje w nim w całej pełni tchórzostwo i zabobonność, przy zupełnym braku wiary i moralności, tak jak znów w bracie Janie widzimy spokojną i niezłomną wiarę przy wzgardzie dla zewnętrznych jej płaszczyków. [przypis tłumacza]
…jakie człowiekowi przeznaczono — pieśń autentyczna. [przypis autorski]
Jakie drogi los ten srogi wybrał ci potem, nie wiem — według podania Ifigenia nie została zabita, lecz w ostatniej chwili Artemida podstawiła zamiast niej łanię, a Ifigenię uniosła do dalekiej Taurydy (por. Ifigenia w Tauris Eurypidesa). [przypis redakcyjny]
jakie — dziś popr.: jakieś. [przypis edytorski]
jakiego — dziś popr.: jakiegoś. [przypis edytorski]
jakiegom nie spodziewał się ujrzeć (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jakiego nie spodziewałem się ujrzeć. [przypis edytorski]
jakiegom zaznawał —- konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jakiego zaznawałem. [przypis edytorski]
jakiegoś paszportu, z którym można wszędzie mieszkać — w Imperium Rosyjskim funkcjonowały paszporty wewnętrzne, uprawniające do wyjazdu poza granice swojej jednostki administracyjnej. [przypis edytorski]
jakiegoś potężnego namiestnika — mógł to być namiestnik mianowany przez króla lub przez satrapę, jako jego zastępca, prawdopodobnie naczelnik plemienia, nad którym powierzono mu władzę (szejk jakiegoś szczepu, którego mianuje się królewskim namiestnikiem nad tymże szczepem). [przypis tłumacza]
jakiej — dziś popr.: jakiejś. [przypis edytorski]
jakiejś wsi — pewnie Kunaksa. [przypis tłumacza]
jakiejsi (daw.) — jakiejś. [przypis redakcyjny]
jakiej winy karą — sens: z powodu kary za jaką winę. [przypis edytorski]
jakiej znakomitej szkody — w jakąś znaczną szkodę. [przypis redakcyjny]
jakiem — daw. forma dla r.n. i r.ż.; dziś tożsama z formą r.m.: jakim. [przypis edytorski]
jakiem — daw. forma N. i Msc. lp zaimków r.n.; dziś tożsama z r.m.: jakim. [przypis edytorski]
jakiem (daw.) — forma N.,Msc.lp zaimka pytajnego r.n.; dziś popr.: jakim. [przypis edytorski]
jakiem kształtem (starop.) — jakimś sposobem. [przypis edytorski]
Jakiem rymy składał — chodzi o wiersze miłosne. [przypis redakcyjny]
jakiemsi (daw., gw.) — jakimś. [przypis redakcyjny]
jakiemsi (daw.) — jakimś. [przypis redakcyjny]
jakiem takiem (starop.) — jakim takim; znośnym. [przypis edytorski]
jakieś ty mógł — daw. konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jak ty mogłeś. [przypis edytorski]
Jakie się zwykle piszą (daw.) — dziś popr. tylko z formą bezosobową czasownika: jakie się zwykle pisze, albo z imiesłowem przymiotnikowym biernym: jakie zwykle są pisane. [przypis edytorski]
jakiesi (gw.) — jakieś. [przypis edytorski]
jakie to dziecię zasiadało raz w świątyni pomiędzy doktorami — aluzja do ewangelicznej opowieści (Łk 2,41–50) o dwunastoletnim Jezusie, który zgubił się swoim ziemskim rodzicom, Marii i Józefowi, gdy po święcie Paschy wracali z Jerozolimy do domu, do Nazaretu i został odnaleziony dopiero po trzech dniach poszukiwań: z całkowitym spokojem, czując się na właściwym sobie miejscu, oddawał się dysputom religijnym w świątyni, zasiadając jak wśród uczonych w Piśmie (doktorów), „Wszyscy zaś, którzy Go słuchali, byli zdumieni bystrością Jego umysłu i odpowiedziami” (Łk 2,47). [przypis edytorski]
jakie to główne zmiany w rządzie i prawach Rzeczypospolitej projektował Mably — pierwsze wydanie (bez nazwiska autora): Du Gouvernement et des Lois de la Pologne, A Londres 1781. O traktacie pisali prócz Askenazego: Konopczyński, Geneza…, str. 135–137; tenże Liberum veto, str. 405; dr Stanisław Kot, Rzeczpospolita Polska w literaturze politycznej Zachodu, Kraków 1919, str. 214–221; Szyjkowski, Myśl J. J. Rousseau…, str. 59–66. [przypis redakcyjny]
Jakież posągi (…) są one wieczne jak słońce! — Aretino P. Lettere IV, 4. [przypis tłumacza]
jakie zatrudnienie, takie z konieczności i usposobienie — przysłowie. [przypis tłumacza]
Jakikolwiek przyjęłoby się projekt, nie trzeba zapominać o tym, co powiedziałem w „Umowie społecznej” — por. w Umowie społecznej II, 10: „Do tych warunków, potrzebnych dla nadania narodowi ustroju, trzeba jeszcze dorzucić jeden, który nie może zastąpić żadnego z tamtych, ale bez którego wszystkie inne są bezużyteczne: a jest nim to, by naród używał dobrobytu i spokoju; albowiem czas porządkowania się narodu jest, podobnie jak czas formowania się batalionu, chwilą, w której ciało jest najmniej odporne i najłatwiej je zniszczyć. Łatwiej można by się oprzeć w stanie zupełnego nieładu niż w chwili fermentu, gdy każdy myśli o swoim stanowisku, a nie o niebezpieczeństwie. Niech tylko wybuchnie w tym przełomowym czasie wojna, głód, bunt, a państwo niezawodnie runie”. [przypis redakcyjny]
Jaki liścia, taki jest rodzaj i człowieczy — w Iliadzie Homera (ks. VI) Glauk porównuje ludzkie rodzenie się i umieranie do losu liści na drzewach; por. też biblijną Mądrość Syracha (14, 18). [przypis redakcyjny]
jakim był — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jaki byłem. [przypis edytorski]
jakim czołem — jak śmiałeś; z jakiego powodu. [przypis edytorski]
Jaki miał być ów Mesjasz, skoro przez niego berło miało być wiekuiście przy Judzie — Ps 109, 4. [przypis tłumacza]
jakimi są to czucie i to zjednoczenie zgoła nie możemy stąd rozumieć — Taki wniosek nie będzie pomimo swej pewności dość bezpieczny, jeżeli się nie jest w najwyższym stopniu ostrożnym, albowiem, jeżeli się nie wystrzegać, można łacno wpaść w błąd. Gdy pojmuje się rzeczy w sposób tak oderwany, nie zaś przez ich treść prawdziwą, podlegają one rychło pomieszaniu przez wyobraźnię. Otóż ludzie wyobrażają sobie to, co jest samo w sobie jednolite, jako wielolite, dlatego że temu, co pojmują w oderwaniu, w wyodrębnieniu i mętnie, nadają nazwy, którymi posługują się dla oznaczania innych rzeczy, bliżej im znanych; stąd się bierze, że wyobrażają sobie tamte rzeczy w sposób taki sam, w jaki przywykli te wyobrażać, którym pierwotnie owe nazwy nadali. [przypis autorski]
jakimi słowami pozyskał dla ciebie jego względy, o tym była mowa gdzie indziej — nigdzie o tym mowy nie było. Ksenofont zapomniał, że nie przedstawił nam, w jakich okolicznościach nastąpiło poznanie się Klearcha z Cyrusem. [przypis tłumacza]
jakimi słowy — dziś popr. forma N. lm: jakimi słowami. [przypis edytorski]
jakim ja łagodny — skrócona forma; inaczej: jaki jestem łagodny. [przypis edytorski]
jakim ja — tu skrócone od: jaki ja jestem. [przypis edytorski]
Jakim kształtem wzniesiono i uposażono klasztor telemitów — W opisie budowli mieszczącej klasztor znać epokę, w której król Franciszek wznosił swe wspaniałe zamki. [przypis tłumacza]
jakim oni czołem — jak mieli czelność, jak śmieli. [przypis edytorski]
jakimś nowym szczegółem — perfumy. [przypis autorski]
Jak im we łbie zagrały listy Gaborego — tj. wojewody siedmiogrodzkiego Gabora Betlena. [przypis redakcyjny]
Jakimże jednak ciosem musi być dla niej małżeństwo Guiberta — oto list kreślony w dniu, w którym Guibert zwierzył jej swoje zamiary małżeńskie: „Nie spodziewałam się tego. Mam w głębi serca bolesne wrażenie tych okrutnych słów: »Nie możemy się kochać« i odpowiadam na nie z całą siłą, jaka mi została: »Nie mogę żyć«. Drogi mój, to, co cierpię, to, co czuję, nie da się wręcz wyrazić; niepodobieństwem jest nie ugiąć się: czuję wyczerpanie całej mej istności: zdaje mi się, że wystarczy mi poddać się, aby umrzeć”. [przypis tłumacza]
jakimż — forma z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]
jaki ptaszek gniazdo uściela pod fałdą kaptura — Ptaszek w znaczeniu ironicznym, symbolem tu jest szatana. Natomiast gołębica symbolem jest Ducha Świętego. Święta gołąbka, a nie ptak inny, zwykle roztacza swoje skrzydła nad kaznodzieją rzeczywiście natchnionym duchem apostolskim. [przypis redakcyjny]
jak iść w łąki — inaczej: kiedy pójdzie się na łąki. [przypis edytorski]
Jakiś mnich stanął u proga (…) — Luter. [przypis autorski]
