Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | chiński | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 11155 przypisów.
krowianka — wirus wywołujący chorobę skóry bydła domowego, używany w XIX w. jako pierwsza szczepionka u ludzi. Przejście tej niegroźnej choroby uodparniało organizm na śmiercionośnego wirusa ospy prawdziwej (czarnej ospy), dziś już niewystępującego. [przypis edytorski]
krowieniec — nawóz krowi. [przypis edytorski]
krowieniec — tzw. drzewo krowie, wydzielające sok podobny w smaku do mleka. [przypis autorski]
krowienta (teatr.) — początkująca, niezgrabna aktorka, rzadziej aktor. [przypis edytorski]
Kroże (lit. Kražiai, żmudz. Kražē) — miasteczko na Żmudzi położona w okręgu szawelskim; w 1893 r. doszło tu do tzw. „rzezi kroskiej” na terenie pobenedyktyńskiego barokowego kościoła, który po kasacji zakonu w 1891 władze planowały przebudować na cerkiew; miejscowa ludność zgromadzona pod kościołem uniemożliwiała wyniesienie wyposażenia kościoła, interweniowała policja i żandarmi, a wreszcie 22 listopada 1893 gubernator miasta Klingenberg wezwał na pomoc kozaków, którzy zabili 9 osób i ranili 50 spośród zgromadzonych, doszło także do aresztowań i procesów (35 skazano na więzienie lub zesłanie); wydarzenia odbiły się szerokim echem w Europie i w efekcie spowodowały złagodzenie polityki carskiej wobec kościoła katolickiego. [przypis edytorski]
krta — krzta, odrobina. [przypis redakcyjny]
krtań przecięty (starop.) — r.m.; krtaniem zamiast: krtanią; por. Potocki Wojna chocimska, gdzie także „krtań” rodzaju męskiego. [przypis redakcyjny]
krūzas — geriamasis puodukas. [przypis edytorski]
krubeczka, krubka a. krobka — skrzynka lub koszyczek z kory. [przypis edytorski]
kruchta — część kościoła, przedsionek usytuowany przed głównym wejściem, niekiedy również przed bocznym – do naw lub zakrystii. [przypis edytorski]
kruchta — przedsionek kościoła. [przypis edytorski]
kruchta (z daw. niem. Kruft) — przedsionek kościoła. [przypis edytorski]
krucjaty — wyprawy krzyżowej. [przypis redakcyjny]
krucy — dziś: kruki. [przypis edytorski]
krucy — dziś popr. forma: kruki. [przypis edytorski]
krucy — dziś popr. forma lm.: kruki. [przypis edytorski]
krucy — dziś popr. forma M.lm: kruki. [przypis edytorski]
krucy — dziś popr. forma M. lm: kruki. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Krucygerzy — Krzyżacy (z łac. „cruciger”, niosący krzyż). [przypis redakcyjny]
Krucygier (z łac.) — krzyżak. [przypis edytorski]
krucy krakają — dziś popr.: kruki kraczą. [przypis edytorski]
krucy krakali — dziś: kruki krakały. [przypis edytorski]
Krucza — ulica w śródmieściu Warszawy, przed wojną skupiająca kamienice czynszowe i sklepy z konfekcją damską. [przypis edytorski]
krucz — czerń, czarna barwa. [przypis edytorski]
krucz — czerń. [przypis edytorski]
kruczeć — burczeć w brzuchu (z głodu). [przypis edytorski]
kruczek (gw.) — pogrzebacz, zakrzywiony na końcu pręt, służący do przegrzebywania żaru w piecu. [przypis edytorski]
kruczek — sztuczka. [przypis edytorski]
kruczek — tu: haczyk. [przypis redakcyjny]
kruczek — tu: pogrzebacz. [przypis redakcyjny]
kruczem — dziś popr. forma: kruczym. [przypis edytorski]
kruczganek (daw.) — krużganek. [przypis redakcyjny]
kruczgankach — krużganek to galeria okalająca wewnętrzny dziedziniec, często na każdym z pięter budynku. [przypis edytorski]
Kruczkowski, Leon (1900–1962) — pisarz, dramaturg i publicysta, wielokrotny poseł na sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. [przypis edytorski]
kruczyć (gw.) — burczeć. [przypis edytorski]
Krüdener, Barbara von (1764–1824) — rosyjska pisarka i kaznodziejka-mistyczka pochodzenia niemiecko-bałtyckiego, autorka romansu sentymentalnego Valérie (1803); w epoce wojen napoleońskich uznała Napoleona Bonaparte za antychrysta, wieściła nadchodzący koniec świata, ogłosiła się prorokinią; przez kilka lat miała ogromny wpływ na cara Aleksandra I; wędrowała po Europie, obwieszczając swoją misję i przekonując nawróconych, by sprzedali wszystko i podążali za nią. [przypis edytorski]
Krugis z Budrajcami (mit. litew.) — bóstwa kowali, główne i posługacze. [przypis autorski]
kruk (daw.) — hak; tu: dulka, element w kształcie widełek przymocowanych do burty, służący do utrzymywania wiosła w odpowiedniej pozycji. [przypis edytorski]
Krukis suum est deus qui religiose colitur ab Budraicis hoc est fabris ferrariis (łac.) — Kurkus jest bogiem świń, który jest wiernie czczony przez Budraicis, to jest kowali żelaza. [przypis edytorski]
kruk — Maksymilian Sforza, syn Ludwika Moro, zwyciężony przez Franciszka I. [przypis tłumacza]
kruk morski — κορακῖνος, coracinus, prawdopodobnie: Chromis nilotica (Kiehm) [dziś: Tilapia nilowa, Oreochromis niloticus; red. WL]. [przypis tłumacza]
Krukowiecki, Jan (1770–1850) — generał wojska polskiego, gubernator miasta Warszawy, w r. 1831. podpisał akt poddania miasta generałowi ros. Paskiewiczowi. [przypis edytorski]
Krukowiecki, Jan (1770–1850) — polski generał, uczestnik wojen napoleońskich i powstania listopadowego; od marca 1831 gubernator Warszawy, faktyczny wódz w końcowym okresie walk; skrajnie konserwatywny, przeciwny kontynuowaniu powstania, prowadził rokowania z rosyjskim generałem Paskiewiczem o warunki kapitulacji. [przypis edytorski]
Krukowski, Kazimierz (1901–1984) — aktor kabaretowy, rewiowy i filmowy pochodzenia żydowskiego; używał pseudonimu „Lopek”. [przypis edytorski]
Krukowski, Kazimierz (1902–1984) — wybitny polski aktor kabaretowy, znany jako „Lopek”. [przypis edytorski]
Krumani a. Krumanowie (z fr. l. poj. krouman) — pierwotnie Afrykanie z ludu Kru, pochodzący się z Liberii, od XVIII w. zatrudniani na europejskich statkach lub jako tragarze; później nazwą krumanów, wywodzoną z ang. crewman (członek załogi), określano całą kategorię społeczno-zawodową żeglarzy i tragarzy z Liberii i Wybrzeża Kości Słoniowej pracujących w służbie osadników na wybrzeżach zachodniej Afryki. [przypis edytorski]
Krumani, Krumanowie (z fr. l. poj. krouman) — pierwotnie Afrykanie z ludu Kru, pochodzący się z Liberii, od XVIII w. zatrudniani na europejskich statkach lub jako tragarze; później nazwą krumanów, wywodzoną z ang. crewman (członek załogi), określano całą kategorię społeczno-zawodową żeglarzy i tragarzy z Liberii i Wybrzeża Kości Słoniowej pracujących w służbie osadników na wybrzeżach zachodniej Afryki. [przypis edytorski]
krumkają — dziś popr.: chrumkają. [przypis edytorski]
Krumłowski, Konstanty (1872–1938) — dramatopisarz i satyryk, autor wodewilu Królowa przedmieścia. [przypis edytorski]
Kruny — Krunoi, miasto w Elidzie, jego nazwa znaczy „Źródła”. [przypis edytorski]
kruoputė — čia: lašelis. [przypis edytorski]
krup — błonica, dyfteryt, choroba zakaźna atakująca gardło lub krtań, występująca kiedyś często u dzieci (obecnie rzadsza ze względu na obowiązkowe szczepienia). Towarzyszą jej problemy z oddychaniem i „szczekający” kaszel; może wystąpić zablokowanie dróg oddechowych. [przypis edytorski]
krup — błonica krtani, ostra choroba zakaźna występująca w pierwszych latach życia, objawiająca się utrudniającą oddychanie opuchlizną gardła. Przy braku odpowiedniej pomocy prowadzi do uduszenia się. [przypis edytorski]
krup — choroba układu oddechowego. [przypis edytorski]
krupier — pracownik kasyna gier hazardowych kierujący grą przy stole np. ruletki. [przypis edytorski]
krupkarz — kupczący krupami i mąką. [przypis redakcyjny]
Krupka Żydowska — opłata na rzecz miast od Żydów, targujących krupami. [przypis redakcyjny]
krupki — zdrobn. od krupy, ziarnka kaszy. [przypis edytorski]
krupnik — tu: słodka nalewka miodowo-korzenna. [przypis edytorski]
krupowaty — przypominający krupy, tj. ziarna kaszy. [przypis edytorski]
Krupp et Compagnie (fr.) — Krupp i Spółka (firma produkująca działa). [przypis edytorski]
Krupp — niemiecki koncern stalowy założony w 1903 r., produkujący w trakcie I wojny światowej uzbrojenie. [przypis edytorski]
Krupp von Bohlen und Haibach, Gustav (1870–1950) — kierował niemieckim koncernem przemysłu ciężkiego Friedrich Krupp AG, zajmującym się od 1933 głównie produkcją zbrojeniową. [przypis edytorski]
krupy — ziarna kaszy. [przypis edytorski]
Kruse, Lars (1828–1894) — rybak ze Skagen, który pomógł ocalić życie około 200 rozbitkom. [przypis edytorski]
kruskantyzm — kruskantyzm jest synonimem puryzmu językowego, uprawianego przez Akademię della Crusca [założoną we Florencji w 1582 w celu dbałości o poprawność języka włoskiego; red. WL]. [przypis tłumacza]
Krustumera — mieszkańcy Crustumium lub Crustumerium w kraju Sabinów. [przypis edytorski]
kruszcze — dziś popr.: kruszce. [przypis edytorski]
kruszec żółty i czerwony — miedź a. mosiądz. [przypis edytorski]
Kruszwica (…) w jedno głuche pustkowie się obróciła — w oryg. łac. Crusvicz ad instar poene desolationis redactum. [przypis edytorski]
kruty ne werty (z ukr.) — dosł. kręć nie wierć; jak się nie obrócić. [przypis edytorski]
kruża a. kruż (daw.) — czara, dzban. [przypis edytorski]
kruża a. kruż (poet.) — czara z uchwytami, puchar, dzban. [przypis edytorski]
kruża (daw. a poet.) — czara. [przypis edytorski]
kruża (daw.) — dzban. [przypis edytorski]
kruża (poet.) — czara, dzban, kielich. [przypis edytorski]
kruża (poet.) — czara. [przypis edytorski]
kruża (poet.) — czara; tu: puszka na datki. [przypis edytorski]
kruża — poet. dzban, czara. [przypis edytorski]
kruża (poet.) — dzban, czara. [przypis edytorski]
kruża (poet.) — dzban lub czara. [przypis edytorski]
kruża — rodzaj dzbana z szyjką i uchwytem. [przypis edytorski]
kruża — znane od czasów przedhistorycznych naczynie z uchwytem, szyjką i rozszerzonym wlewem, rodzaj dzbana. [przypis edytorski]
kruż bluszczowy — naczynie z drewna bluszczu. [przypis edytorski]
kruż (daw.) — kielich, czara. [przypis edytorski]
kruż (daw.) — kielich, naczynie do picia. [przypis edytorski]
kruż (daw.) — kielich. [przypis edytorski]
kruż (daw.) — naczynie, kielich. [przypis edytorski]
kruż (daw.) — puchar, waza. [przypis edytorski]
kruż (daw.) — rodzaj dzbana z szerokim wylewem. [przypis edytorski]
kruż (daw.) — rodzaj dzbana z szerokim wylewem. [przypis edytorski]
kruż — dzban. [przypis edytorski]
krużganek (archit.) — zadaszenie z kolumnadą obiegające budynek bądź jego wewnętrzny dziedziniec. [przypis edytorski]
krużganek — galeria okalająca wewnętrzny dziedziniec, często na każdym z pięter budynku. [przypis edytorski]
krużganek — korytarz biegnący wokół budynku. [przypis edytorski]
krużganek (łac. claustrum) — ciągnący się pod murami wewnętrzny, zadaszony korytarz (ganek) wokół dziedzińca a. wirydarza klasztornego, zamkowego itp. [przypis edytorski]
krużganek — otwarty korytarz wokół dziedzińca (czyli podwórza) dużej budowli. [przypis edytorski]
krużganek (z niem.) — kryty korytarz wzdłuż budynku od strony dziedzińca. [przypis redakcyjny]
krużlik (daw.) — małe gliniane naczynie z uchem; dzbanek; kubek. [przypis edytorski]
kruż (poet.) — dzban lub czara. [przypis edytorski]
