Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 467 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 19706 przypisów.
Po kasacie jezuitów, komisja rozdawnicza dobra Kamienny Łoh (…) oddała Michałowi Karędze (…) — [zob.] Łukaszewicz Dzieje kościołów, t. II, s. 220. [przypis autorski]
pokawić (daw.) — pomylić. [przypis redakcyjny]
pokażcież — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż. [przypis edytorski]
po każdym ingresie — po każdym zgromadzeniu uczestników nabożeństwa. [przypis redakcyjny]
Pokażę później… — miałem to właśnie zamiar zrobić w dalszym ciągu niniejszej pracy, gdy mówiąc o stosunkach zewnętrznych, byłbym doszedł do związków państw; materia zupełnie nowa, której zasady trzeba dopiero ustalić. [Hrabia d’Antraigues opowiada w piśmie Jakie jest położenie Zgromadzenia Narodowego (1790), że Russo powierzył mu rękopis traktujący o konfederacjach państw. Przyznaje się do zniszczenia tego rękopisu z obawy, by ogłoszenie go nie przyczyniło się do rozpowszechnienia idei republikańskich. Nie ma jednak skądinąd potwierdza tej wiadomości; przyp. tłum.]. [przypis autorski]
pokaże się — dziś: okaże się. [przypis edytorski]
pokaż no — czasownik z partykułą wzmacniającą no; znaczenie: pokaż koniecznie. [przypis edytorski]
Pokaż odkryte mi oblicze twoje — Światło otaczające duchy błogosławione, jest zarazem ich zasłoną i odblaskiem rozkoszy, jaką wewnątrz czują. Bez tej zasłony poeta życzy oglądać św. Benedykta. [przypis redakcyjny]
pokażże — pokaż koniecznie (daw. konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że). [przypis edytorski]
pokazać, co to jest Dzieciątko Jezus — w protestanckiej niemieckiej tradycji bożonarodzeniowej grzecznym dzieciom wręcza prezenty Dzieciątko Jezus; Marcin Luther propagował nieuznawanie kultu świętych i zastąpił osobę przynoszącego podarki świętego Mikołaja postacią małego Jezusa. [przypis edytorski]
pokazać komuś gdzie raki zimują — uświadomienie komuś, gdzie jest jego miejsce; odegranie się, zemsta na kimś. [przypis edytorski]
pokazać się (daw.) — okazać się. [przypis edytorski]
pokazałem moją nominacją (daw.) — pokazałem (…) nominację. [przypis edytorski]
pokazało się — dziś: okazało się. [przypis edytorski]
Pokazało się — tu w znaczeniu: Okazało się. [przypis edytorski]
pokazano Cezarowi głowę Pompejusza — Plutarch, Cezar, 48 [w:] Żywoty sławnych mężów. [przypis tłumacza]
pokazić (starop.) — zepsuć. [przypis redakcyjny]
pokazować (daw.) — pokazywać. [przypis edytorski]
pokazować — dziś: pokazywać. [przypis edytorski]
pokazować — dziś popr.: pokazywać. [przypis edytorski]
pokazować (gw.) — pokazywać. [przypis edytorski]
pokazować (starop. forma) — dziś popr.: pokazywać. [przypis edytorski]
pokazować (starop. forma) — pokazywać. [przypis edytorski]
pokazować (starop.) — pokazywać; tu: okazywać. [przypis edytorski]
pokazowac — dziś: pokazywać. [przypis edytorski]
pokazowa (daw.) — dziś: pokazuje. [przypis edytorski]
pokazował (starop. forma) — pokazywał. [przypis edytorski]
pokazuje mu tak zwaną „figę”: Gdym był chłopięciem, to brano za daktyl — pokazać komu daktyl, tj. palec średni: σκιμαλίσαι oznaczało wielką obelgę: podobnie gniewają się i u nas o tzw. „figę”. Stąd nagła złość i obraza u mistrza. [przypis tłumacza]
pokazuje się — okazuje się. [przypis edytorski]
po kęsie — po kawałku. [przypis edytorski]
po kęsu (starop.) — po trochu. [przypis redakcyjny]
po kęsu (starop.) — po trosze, kawałkami. [przypis edytorski]
pokidać — porzucić. [przypis autorski]
pokiela (reg.) — dopóki. [przypis edytorski]
pokiel (gw.) — pokąd, dokąd; dopóki. [przypis edytorski]
po kijku kręcić naokoło — jak w zabawie dzieci, uwiązujących chrząszcza nitką do kijka, wokół którego kręci się on i brzęczy. [przypis redakcyjny]
pokil a. pokiel (gw.) — póki, jak długo. [przypis redakcyjny]
pokil (gw.) — póki, dopóki. [przypis edytorski]
po kilka dzieci — popr.: po kilkoro dzieci. [przypis edytorski]
Po kilku dniach strzelanina ustała. Vernichtungs-Kommando wyjechało, aby obrobić Trawniki i Poniatów. (…) Koniec — W dniach 3–4 listopada 1943 r. niemieckie władze bezpieczeństwa przeprowadziły w dystrykcie lubelskim masowy mord Żydów, któremu nadano kryptonim „Erntefest” („Dożynki”) zamordowano w tym czasie w sumie ok. 42 tys. osób. Pierwszego dnia zamordowano żydowskich więźniów KL Lublin (Majdanek), obozów pracy Flugplatz, Lipowa 7, Sportplatz, Trawniki oraz mniejszych placówek na terenie Lublina; drugiego dnia zabito Żydów w obozie pracy w Poniatowej oraz w kilku mniejszych placówkach pracy w dystrykcie lubelskim. W większości więźniowie tych obozów pracowali na rzecz spółki Ostindustrie („Osti”, „Przemysł Wschodni”). Operacja była ostatnim etapem realizowanej od wiosny 1942 r. akcji „Reinhardt”, której celem była biologiczna eksterminacja żydowskich mężczyzn, kobiet i dzieci w Generalnym Gubernatorstwie (GG). [przypis edytorski]
pokinąć (daw.) — porzucić. [przypis edytorski]
pokinąć (daw.) — porzucić. [przypis redakcyjny]
pokinąć — porzucić. [przypis redakcyjny]
poki nietu czasu mego (starop.) — póki nie nadejdzie mój czas. [przypis edytorski]
pokład (daw.) — skarbiec. [przypis redakcyjny]
pokład (daw.) — skarb. [przypis redakcyjny]
pokładną się (daw. forma) — dziś: położą się. [przypis edytorski]
pokładne — opłata za pozwolenie pochowania na cmentarzu, równoznaczna z wieczystą dzierżawą ziemi pod grób. [przypis edytorski]
pokładnie — włoży na siebie. [przypis edytorski]
pokładniki — poprzeczne elementy szkieletu statku zamykające wręgi od góry i służące do mocowania na nich pokładu; pokładniki spoczywają na wzdłużnikach pokładnikowych. [przypis edytorski]
Pokłady srebrnych żył oby nie miały końca! — pokłady srebra w Laurion, płd. Attyce, ok. 50 km od Aten, systematycznie eksploatowane od końca VI w. p.n.e., były jednym z głównych źródeł dochodów państwa ateńskiego; nowo odkryta żyła srebra posłużyła m.in. do sfinansowania wielkiej floty, która odparła inwazję perską w bitwie pod Salaminą w 480 p.n.e. [przypis edytorski]
pokładziny — położenie się małżonków w jednym łożu w obecności świadków. [przypis edytorski]
pokłaniać (daw.) — kłaniać się, składać pokłon. [przypis edytorski]
pokłócili się w obozie — „O prawa do [miejsca] w obozie”, Raszi do 24:10 [4]. [przypis tradycyjny]
pokłóto (starop. forma) — pokłuto. [przypis edytorski]
pokłonić — dziś popr.: pokłonić się. [przypis edytorski]
pokłonił się Israel w głowach łoża — «[Jakub] skierował swoje ciało ku Szechinie [Boskiej obecności], stąd powiedzieli mędrcy: Szechina przebywa ponad głową osoby chorującej (Szabat12b)», zob. Raszi do 47:31. [przypis edytorski]
pokłonił się i ucałował go — „To uczy o skromności Mojżesza, bo chociaż był [jak] król, nie wywyższał się, ale pokłonił się teściowi, sam go poprowadził i opowiedział mu o wszystkich zdarzeniach”, Bechor Szor do 18:7. [przypis tradycyjny]
pokłosia żniwa twego nie podbieraj — hebr. לֶקֶט (leket): kłosy zboża pozostałe po żniwach. Raszi komentuje: kłosy pozostałe na polu po żniwach, mogli zbierać dla siebie biedni ludzie. Kłosy traktowano jako spadłe gdy na raz wypadły jeden czy dwa kłosy, ale już trzy upadłe kłosy nie były traktowane jako leket dla ubogich i żniwiarz mógł je podnieść, zob. Raszi do 19:9 [2]. [przypis tradycyjny]
pokłosie — hebr. לֶקֶט (leket): kłosy zboża pozostałe po żniwach. Por. przypis do Kpł 19:9. [przypis edytorski]
Pokla — Poklusa, boga świata podziemnego. [przypis edytorski]
poklasła — dziś popr.: klasnęła. [przypis edytorski]
poklasną — dziś: przyklasną. [przypis edytorski]
poklat — okrycie wozu rozpięte na wysokich pałąkach. [przypis edytorski]
poklękać — dziś: klękać, klęknąć. [przypis edytorski]
poklękły — klęczący. [przypis edytorski]
poklękli — dziś: poklękali. [przypis edytorski]
poklękli — dziś popr. forma: uklękli a. poklękali. [przypis edytorski]
poklęknąć — dziś: uklęknąć. [przypis edytorski]
Poklus — litewski bóg świata podziemnego i śmierci. [przypis edytorski]
Poklus (w mit. litew. Pikuolis) — bóg podziemi, bóg zemsty; mary z Poklusa otchłani — duchy zmarłych, dręczone w podziemnym świecie, którym władał Poklus. [przypis edytorski]
Poklus (w mit. litew. Pikuolis) — bóg podziemi, bóg zemsty. [przypis edytorski]
Poklus — ze względu na poniższą wzmiankę o „bogu z tułowiem węża”, prawdopodobnie chodzi o Welesa (a. Wołosa), podziemnego boga zaświatów (krainy umarłych), magii, przysiąg, sztuki, rzemiosła, kupców i bogactwa, a także opiekuna bydła, wyobrażanego pod postacią węża. [przypis edytorski]
poklwali — pokłuli. [przypis edytorski]
pokój Boży — średniowieczny kościelny zakaz starć zbrojnych w określonych dniach tygodnia oraz okresach liturgicznych, mający na celu ograniczenie wojen pomiędzy panami feudalnymi. [przypis edytorski]
pokój Chrystusów (daw. forma D.) — pokój Chrystusowy. [przypis edytorski]
pokój Filokratesa (346 p.n.e.) — zawarty pomiędzy Macedonią a Atenami, zatwierdzający stan posiadania stron w chwili jego zawarcia; w szczególności obejmował rezygnację Aten z roszczeń do Amfipolis. [przypis edytorski]
pokój królewski (387 p.n.e.) — traktat zawarty pomiędzy Spartą a królem Persji Artakserksesem II, kończący wojnę koryncką, prowadzoną przez koalicję Aten, Koryntu, Beocji i Argos przeciwko Sparcie; zwany również pokojem Antalkidasa od imienia wysłannika Sparty. Na jego mocy wyzwolone wcześniej greckie miasta na wybrzeżu Azji Mniejszej oraz Cypr przeszły pod panowanie perskie, w zamian za co Sparta utrzymała hegemonię w Grecji: Persja zerwała sojusze z wrogami Sparty, rozwiązano wszystkie związki miast-państw, z wyjątkiem Związku Peloponeskiego. [przypis edytorski]
Pokój ma swe zwycięstwa nie mniej chlubne od Wojny — Peace hath her victories/ No less renowned than War. [przypis autorski]
pokój Nikiasza — podpisany w 421 p.n.e., kończył pierwszy okres wojny peloponeskiej; został zawarty na 50 lat, przetrwał jedynie do 415 p.n.e. [przypis edytorski]
Pokój, pry, mój dawam wam, pokój mój zostawuję wam — J 14, 27. [przypis edytorski]
pokój san-stefański — traktat zawarty między Rosją a Turcją dn. 3 marca 1878 r. w San Stefano (pod Konstantynopolem). Turcja, pokonana uprzednio w wojnie z Rosją (1877–1878), musiała uznać niepodległość swych dotychczasowych państw lenniczych: Rumunii, Serbii i Czarnogórza, przy czym granice tych dwóch ostatnich zostały znacznie rozszerzone. Jednocześnie utworzono rozległe Księstwo Bułgarskie z dostępem do Morza Egejskiego (obejmujące Macedonię). Poza tym Turcja została zmuszona do ustępstw terytorialnych na rzecz Rosji w Azji i do zapłaty wysokiej kontrybucji. [przypis redakcyjny]
pokój — tu: spokój. [przypis edytorski]
pokój — tu w zanczeniu: spokój. [przypis edytorski]
pokój uchodzi wśród ludzi za największe dobro — w starożytnej Grecji pokój jest stanem wyjątkowym, wojna normalnym. [przypis tłumacza]
pokój w Tylży — wraz z traktatami tylżyckimi podpisanymi w dniach 7 i 9 lipca 1807 stanowił porozumienie między cesarstwem Francji a Rosją i Prusami, w wyniku którego m.in. zostało utworzone Księstwo Warszawskie (z części ziem zajętych przez Prusy podczas rozbiorów Polski) oraz Wolne Miasto Gdańsk; natomiast Francja w osobie Napoleona I uznała formalnie aneksję przez Rosję departamentu białostockiego. [przypis edytorski]
pokochała go jeszcze więcej — dziś raczej: pokochała go jeszcze bardziej. [przypis edytorski]
„pokochał” Klejniasa (jak dzieci całowanie nazywają) — po grecku jedno i to samo słowo oznacza „kochać” i całować” (fileo). Dla oddania tego wtrącono zdanie w nawiasie, którego nie ma w oryginale. [przypis tłumacza]
pokocić się (daw., reg.) — poturlać się. [przypis edytorski]
pokojówka — kobieta wykonująca zawód sprzątaczki w pomieszczeniach mieszkalnych. [przypis edytorski]
pokojówkami lub damami do towarzystwa, już skażonymi i wynaturzonymi bogactwem — Pamiętniki pani de Staël, Collégo, Duclosa, margrabiny Bayreuth. [przypis autorski]
pokojowa — służąca dbająca o porządek w pokoju i wygody pani. [przypis edytorski]
pokojowa — służąca. [przypis edytorski]
„Pokojowi była to służba pałacowa, jednakowo ubrana, zawsze przy pałaszach, stojąca za panem, panią i gośćmi z talerzami u stołu; tym się często trafiało leżeć na kobiercach”. (J. D. Ochocki, Pamiętniki, s. 93). Chłostę na kobiercu odbierali pokojowi w odróżnieniu od chłopów, którym taki przywilej nie przysługiwał. [przypis redakcyjny]
pokojowiec (daw.) — służący, pilnujący porządku w pokoju pana. [przypis edytorski]
pokojowiec — służący mieszkający w domu i pomagający w codziennych czynnościach. [przypis edytorski]
pokojowiec — służący mieszkający w domu i pomagający w codziennych czynnościach. [przypis edytorski]
pokojowiec — służący, pilnujący porządku w pokoju pana. [przypis edytorski]
pokojowo usposobieni dla nas — «Mimo, że zgwałciłem ich siostrę», zob. Radak do 34:21. [przypis edytorski]
Pokole (mit. litew.) — Poklus, bóg piekła i zemsty. [przypis edytorski]
