Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 447 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | hiszpański | japoński | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5545 przypisów.
R. Towse, Ekonomia kultury, Warszawa 2011, s. 357. [przypis autorski]
rtuczeka… — po rewolucji w związku z powstaniem nowych urzędów i instytucji weszło w życie wiele skrótów. Pierwszy z wymienionych w tekście oznacza jedną z instancji Czeka; znaczenie dalszych skrótów: gubczeka— gubernialna Czeka, gubispolkom — gubernialny komitet wykonawczy, narobraz — wydział oświaty ludowej, narkompros — ludowy komisariat oświaty, sownarkom — rada komisarzy ludowych (nazwę „ministerstwo” zmieniono po rewolucji na „komisariat ludowy”). [przypis redakcyjny]
rūgojimas (brus.) — priekaištavimas. [przypis edytorski]
rūgoti — barti, priekaištauti. [przypis edytorski]
rųgoti (brus.) — barti. [przypis edytorski]
rūgoti (sl.) — priekaištauti, pykti. [przypis edytorski]
rūkyla — smilkalai. [przypis edytorski]
Rūmai, statyti ant kalno Naupilės — Naupilė arba Naugardukas, iš slovėniško Novogrodek, miestas Lietuvoj, kitados buvo sėdynė Jadvinoj, o paskiaus rusinų. Laikuose Batijaus Naugardukas buvo išgriautas totorių. Po totorių pasišalinimo vėlu [vėlu — vėl. red. WL.] buvo užimtas Lietuvos kunigaikščio Ardvilo, sūnaus Montvilos; apie tai Strijkovskis taip rašo: „o kada (lietuviai) persikėlė per Nemuną, už — i mylių rado grafų ir aukštą kalną, unt kurio piriuiaus buvo Novogrodkas, sostapilis rusiškų kunigaikščių, sugriautos caro Batijaus, tenais Ardvilas tuoj uždėjo savo sostapilį ir vėlu atnaujino pilį, o, kad nebuvo kam ginti, apėmęs be praliejimo kraujo didelius plotus rusiškųjų žemių, ėmė rašytis Didžiu Kunigaikščiu Naugarduko”. (Kronika Strijkovskio, lapas 265, išdavime Karaliaučiaus). Pilies griuvėsiai rėpso po šiai dienai. [przypis autorski]
rūškanas — niūrus, piktas, rūstus. [przypis edytorski]
rūstus — piktas. [przypis edytorski]
Ruach — po hebrajsku: wiatr. Sens tego błahego rozdziału jest dość ciemny. Wedle komentatorów ma Rabelais na myśli licznych fabrykantów wachlarzy, których użycie było nader rozpowszechnione. [przypis tłumacza]
Ruan — rzeka Rodan we Francji. [przypis redakcyjny]
rua (port.) — ulica. [przypis edytorski]
rubacha — osoba rubaszna, bezpośrednia i bezceremonialna w sposobie bycia. [przypis edytorski]
rubacha — tu: człowiek rubaszny, nieokrzesany, grubianin; być może przez skojarzenie z ros. rubacha, tj. koszula, aluzja do bliskości ze śmiercią i braku szacunku dla niej, jak w powiedzeniu bliższa koszula ciału. [przypis edytorski]
rubaszka — rosyjska koszula męska, przewiązywana sznurem i nie wpuszczana w spodnie. [przypis edytorski]
rubaszka, rubacha (ros.) — koszula (noszona przez chłopów rosyjskich jako odzież wierzchnia). [przypis redakcyjny]
rubaszka (z ros.) — długa koszula (tunika) ze stójką, zapinana na ramieniu, wykładana na wierzch na spodnie i przewiązywana paskiem a. sznurem. [przypis edytorski]
rubaszność — bezpośredniość, bezceremonialność w sposobie bycia. [przypis edytorski]
rubaszny — bardzo bezpośredni i bezceremonialny w sposobie bycia; też: będący wyrazem takiego usposobienia. [przypis edytorski]
rubaszny — bezpośredni i bezceremonialny. [przypis edytorski]
rubaszny — swobodny, prosty. [przypis edytorski]
rubel — jednostka monetarna (czyli pieniądz) w Rosji; rubel był używany kiedyś także w Polsce, na terenie zaboru rosyjskiego. [przypis edytorski]
rubel — waluta Rosji carskiej, używana w Królestwie Polskim. [przypis edytorski]
rubel — waluta rosyjska; akcja opowiadania toczy się kilka lat przed pierwszą wojną światową, kiedy Warszawa była miastem carskiej Rosji. [przypis edytorski]
Rubenici i Gadyci — dwa plemiona izraelskie, do których należeli potomkowie Rubena i Gada, synów Jakuba. [przypis edytorski]
Ruben — najstarszy syn Jakuba i Lei, brat m.in. Symeona, Lewiego, Judy, przyrodni brat Józefa. [przypis edytorski]
Rubensa — [przypis edytorski]
Rubens, Peter Paul (1577–1640) — flamandzki malarz epoki baroku. [przypis edytorski]
Rubens, Peter Paul (1577–1640) — malarz flamandzki, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli baroku. [przypis edytorski]
Rubens, Peter Paul (1577–1640) — znakomity malarz flamandzki epoki baroku. [przypis edytorski]
Rubens, Peter Paul (1577–1640) — znakomity malarz flamandzki epoki baroku; sztuka jego odznacza się bujnością kształtu, przepychem i soczystością barw. [przypis redakcyjny]
Rubens, Peter Paul (1577–1640) — znakomity malarz flamandzki epoki baroku; w dziełach o tematyce mitologicznej przedstawiał nagie postacie odznaczające się obfitością kształtów, stąd określenie „kształty rubensowskie”, używane szczególnie w odniesieniu do kobiet. [przypis edytorski]
Ruben ze swą matką (bibl.) — postacie z Księgi Rodzaju: Ruben, najstarszy syn patriarchy Jakuba i Lei, uwiódł jedną z żon swojego ojca, niewolnicę Bilhę, matkę swoich przyrodnich braci, i obcował z nią (Rdz 35, 22). [przypis edytorski]
rubežiai — sienos (valstybės), ribos. [przypis edytorski]
rubežis — valstybės siena. [przypis edytorski]
rubežius (brus.) — teritorijos riba, siena. [przypis edytorski]
rubežius — siena, užsienis. [przypis edytorski]
rubežius — užsienis. [przypis edytorski]
rubia — blondynka, jasnowłosa. [przypis edytorski]
rubieże — granice, kresy. [przypis edytorski]
rubież — granica, pogranicze. [przypis edytorski]
rubież — granica. [przypis edytorski]
rubież — granica ziem a. państwa. [przypis edytorski]
rubież — granic, kraniec, miedza, pas przygraniczny; bez rubieży: bez granic, nieskończony. [przypis edytorski]
rubież — kraniec jakiegoś obszaru; granica. [przypis edytorski]
rubież — mord (dosł.: rąbanina). [przypis redakcyjny]
rubież — pogranicze, obszar położony tuż przy granicy. [przypis edytorski]
rubież — pogranicze. [przypis edytorski]
rubież — pogranicze, tu: koniec świata. [przypis redakcyjny]
rubież — rąbanina. [przypis redakcyjny]
rubież (reg.) — tu: zarąbanie (na śmierć). [przypis redakcyjny]
rubież — tu: granica; pas, odcinek pograniczny. [przypis edytorski]
Rubikon — rzeka w płn. Włoszech, w czasach republiki rzymskiej stanowiąca granicę pomiędzy leżącą na płn. Galią Przedalpejską a położoną na płd. Italią, do której wodzom rzymskim nie wolno było wkraczać z armią. Zakaz, chroniący republikę przed zamachem stanu, został złamany w r. 49 p.n.e. przez Juliusza Cezara, który przekroczył Rubikon ze swoim legionem, rozpoczynając w ten sposób wojnę domową. „Przekroczenie Rubikonu” oznacza wykonanie przełomowego kroku, którego skutków nie da się cofnąć. [przypis edytorski]
Rubikon — rzeka w płn. Włoszech w czasach republiki rzymskiej stanowiąca granicę pomiędzy leżącą na płn. Galią Przedalpejską a położoną na płd. Italią, do której wodzom rzym. nie wolno było wkraczać z armią. Zakaz, chroniący republikę przez zamachem stanu, został złamany w r. 49 p.n.e. przez Juliusza Cezara, który przekroczył Rubikon ze swoim legionem, rozpoczynając w ten sposób wojnę domową. „Przekroczenie Rubikonu” oznacza wykonanie przełomowego kroku, którego skutków nie da się cofnąć. [przypis edytorski]
Rubikon — rzeka w płn. Włoszech, w czasach republiki rzymskiej stanowiąca granicę pomiędzy leżącą na płn. Galią Przedalpejską a położoną na płd. Italią, do której wodzom rzymskim nie wolno było wkraczać z armią. Zakaz, chroniący republikę przed zamachem stanu, został złamany w r. 49 p.n.e. przez Juliusza Cezara, który przekroczył Rubikon ze swoim legionem, rozpoczynając w ten sposób wojnę domową. „Przekroczenie Rubikonu” oznacza wykonanie przełomowego kroku, którego skutków nie da się cofnąć. [przypis edytorski]
Rubikon — w starożytności rzeka (stanowiąca granicę między Italią a Galią Przedalpejską), którą Juliusz Cezar (ok. 100/102–44 p.n.e.) przekroczył w 49 roku p.n.e., rozpoczynając wojnę domową w Rzymie. [przypis edytorski]
rubinas ir granatas — brangūs akmenys raudonos spalvos. [przypis tłumacza]
Rubini, Giovanni Battista (1794–1854) — włoski śpiewak operowy (tenor); jeden z najsłynniejszych śpiewaków swoich czasów, obdarzony głosem na najwyższym rejestrze (tenorino), spopularyzował technikę drżenia głosu (wł. vibrato) do oddania silnych emocji. [przypis edytorski]
rubin — kamień szlachetny o barwie ciemnoczerwonej. [przypis edytorski]
rubin — kamień szlachetny o barwie czerwonej lub różowej. [przypis edytorski]
rubinowem — daw. forma dla r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: rubinowym. [przypis edytorski]
Rubinstein, Anton Grigoriewicz (1829–1894) — ros. pianista, kompozytor i dyrygent, jeden z największych wirtuozów fortepianowych XIX w., płodny kompozytor. [przypis edytorski]
Rubinstein, Anton Grigoriewicz (1829–1894) — rosyjski pianista, kompozytor i dyrygent, jeden z największych wirtuozów fortepianowych XIX w., płodny kompozytor. [przypis edytorski]
Rubinstein, Anton Grigoriewicz (1829–1894) — rosyjski pianista, kompozytor i dyrygent; odbywał słynne podróże koncertowe po Europie. [przypis edytorski]
Rubinstein Antoni (1829–1894) — rosyjski pianista i kompozytor. Odbywał słynne podróże koncertowe po Europie. [przypis redakcyjny]
Rubinstein, Leopold — muzyk, śpiewak i kompozytor, w getcie warszawskim współpracujący z teatrem „Eldorado”. [przypis edytorski]
Rubinstein, Nikołaj Grigoriewicz (1835–1881) — rosyjski pianista, dyrygent, kompozytor i pedagog; brat pianisty Antona Rubinsteina. [przypis edytorski]
rublów — dziś popr. forma D. lm: rubli. [przypis edytorski]
rublów (gw.) — rubli. [przypis edytorski]
rublów, ryńskich, talarów — rubel srebrny był wart 6 zł. polskich 10 gr. ówczesnych; złoty reński 5 zł.; pruski talar 6 zł. [przypis redakcyjny]
rubrycela — kalendarz zawierający spis nabożeństw, parafii, kościołów itd. [przypis redakcyjny]
rubrycela — rzymskokatolicki kalendarz liturgiczny. [przypis edytorski]
rubuilis — čia: jauniklis. [przypis edytorski]
Rubus (biol.) — rodzaj roślin z rodziny różowatych obejmujący jeżyny i maliny, liczący kilkaset gatunków. [przypis edytorski]
ruby (daw.) — gruby. [przypis redakcyjny]
ruchać (daw., gw.) — ruszać. [przypis edytorski]
ruchać (daw.) — ruszać. [przypis edytorski]
ruchać (przestarz.) — ruszać. [przypis edytorski]
ruchać się (daw., gw.) — ruszać się, poruszać się. [przypis edytorski]
ruchać się (daw., gw.) — ruszać się. [przypis edytorski]
ruchać się (starop.) — ruszać się. [przypis redakcyjny]
ruchający (gw.) — dziś poprawna forma: ruszając (się). [przypis edytorski]
ruchają — ruszają (forma starop.). [przypis edytorski]
ruchał (reg.) — ruszał. [przypis edytorski]
ruchawka (daw.) — pospolite ruszenie, żołnierze pospolitego ruszenia. [przypis edytorski]
ruchawka (daw. pot.) — rozruchy, niepokoje społeczne; tu: bezładny tłum. [przypis edytorski]
ruchawka (pot.) — zamieszki, niepokoje społeczne. [przypis edytorski]
ruchawka — tu: niepokoje i problemy społeczne, prowadzące do emigracji. [przypis edytorski]
ruchawy — dziś popr.: ruchliwy. [przypis edytorski]
Ruch, jako działanie podmiotu (nie jako określenie przedmiotu) — ruch jakiegoś przedmiotu w przestrzeni nie należy do umiejętności czystej, a więc i nie do geometrii, bo że coś jest w ruchu, poznać to możemy nie a priori, lecz tylko z doświadczenia. Ale ruch, jako opisanie przestrzeni, jest czystym dziełem kolejnej syntezy rozmaitości w zewnętrznym oglądaniu w ogóle, dokonanym przez wytwórczą wyobraźnię, i należy nie tylko do geometrii, lecz także i do filozofii transcendentalnej. [przypis autorski]
Ruchlin, Antoni — kupiec; członek Deputacji Likwidacyjnej, utworzonej w celu ustalenia pretensji obywateli do majątków osób aresztowanych. [przypis edytorski]
ruch musowy — dziś raczej: ruch wymuszony. [przypis edytorski]
ruchna i rańtuchy — szaty i całuny (fartuchy). [przypis autorski]
ruchna — suknia. [przypis autorski]
ruch obronny — obronnym nazywam ruch, gdy dziecko, nie chcąc dać, podnosi rękę z żądanym przedmiotem w górę, chowa go za głowę, przechylając ją w stroną wyciągniętej ręki. [przypis autorski]
rucho (daw.) — ruch. [przypis redakcyjny]
rucho (daw.) — suknia. [przypis redakcyjny]
ruch oksfordzki (ang. Oxford Movement) — w XIX w. stowarzyszenie członków Kościoła anglikańskiego, skupione wokół Uniwersytetu Oksfordzkiego, mające na celu reformę anglikanizmu. [przypis edytorski]
rucho (starop.) — ruch. [przypis redakcyjny]
