Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 15376 przypisów.
szalbierz — oszust. [przypis edytorski]
szalbierz (z niem.) — oszust, krętacz. [przypis edytorski]
szalech-mones — dosł.: „posyłanie darów”. W święto Purim istnieje zwyczaj posyłania sobie nawzajem prezentów w postaci najrozmaitszych smakołyków, owoców, a także pieniędzy. [przypis tłumacza]
szalech mones — prezenty składające się głównie ze słodkich smakołyków, które posyłają sobie nawzajem Żydzi z okazji święta Purim. [przypis tłumacza]
szalej — roślina z trującymi kłączami, których spożycie powoduje halucynacje. [przypis edytorski]
szalej, szalej jadowity — silnie trująca roślina, z której wytwarzano cykutę. [przypis edytorski]
szalemaja a. szalamaja — flet pasterski, piszczałka. [przypis redakcyjny]
Szalemu — Szalem utożsamiane jest z Jerozolimą (Jeruszalajim), zob. Ibn Ezra do 14:18. [przypis edytorski]
szaleński — dziś popr. forma: szaleńczy. [przypis edytorski]
szaleństwa — kłamstwo zawierające potrójny grzech główny (kłamstwo, pycha, zazdrość) i do jakiego są zdolne tylko dewotki, gdyż pani Deschars jest zagorzałą dewotką; nie opuszcza ani jednej mszy w kościele św. Rocha od czasu jak kwestowała z królową. [przypis autorski]
Szaleństwem i niesprawiedliwością jest, aby dzieci, gdy dojdą do lat, pozbawiać poufałego obcowania z rodzicami (…) — toż samo król Henryk IV nie pozwolił, aby go dzieci nazywały „panem”, lecz kazał mówić sobie poufale: „tato” (Perefixe, Historia Henryka Wielkiego). [przypis tłumacza]
Szaleństwem są, ach, cierpienia… — Le biniou, francuska piosenka, której słowa napisał Hippolyte-Louis Guérin (1797–1861), a muzykę skomponował Émile Durand (1830–1903). [przypis edytorski]
szaleństwo — w oryg. niem. Blödsinn: bzdury, brednie. [przypis edytorski]
szaleństwo — w oryg. niem. Blödsinn: głupstwo, bzdury. [przypis edytorski]
szalenizna — szaleństwo. [przypis edytorski]
szalet — tu: szałas górski, drewniany domek. [przypis edytorski]
szalet (z fr.: chalet) — szałas pasterski, chata góralska, wiejski domek. [przypis edytorski]
szalić — dziś: szaleć. [przypis edytorski]
szalić światem (daw.) — oszukiwać, zwodzić. [przypis redakcyjny]
szalom alejchem (hebr.) a. szolem alejchem (jid.) — pozdrowienie o znaczeniu pokój z Tobą, na które odpowiada się zwyczajowo alejchem szalom. [przypis edytorski]
Szalom — prawdopodobnie tu chodzi o postać: Szallum. Szallum był ojcem Chanameela, stryjem Jeremiasza (Jr 32,6–7). [przypis edytorski]
szalona Julka — bohaterka dramatu Augusta Kisielewskiego W sieci, kobieta zafascynowana sztuką i cyganerią. [przypis edytorski]
szalona (…) walczyć — w domyśle: szalona to rzecz (sprawa itp.); dziś raczej: szalone jest, szalonym jest walczyć. [przypis edytorski]
szalone dumy — głupie, szalone myśli. [przypis redakcyjny]
szalonemi skoki — dziś popr. forma N. lm: szalonymi skokami. [przypis edytorski]
szalono — dziś: szaleńczo. [przypis edytorski]
szalony bard — prawdopodobnie nawiązanie do Ludovica Ariosta (1474–1533), włoskiego poety, autora poematu Orland szalony. [przypis edytorski]
szalony — tu: bardzo wielki, przekraczający normę. [przypis redakcyjny]
szalotka a. czosnek askaloński (biol.) — roślina z rodziny czosnkowatych, używana jako warzywo. [przypis edytorski]
Szamaj — przeciwnik Hilela [przypis tłumacza]
szamani — kapłani-uzdrowiciele części ludów uralsko-ałtajskich, wyznających tzw. szamanizm. [przypis redakcyjny]
szaman — osoba pełniąca ważną funkcję w religiach animistycznych: utrzymuje ona stały kontakt z istotami nadludzkimi, duchami przodków i demonami, dzięki czemu potrafi m.in. leczyć. [przypis edytorski]
szamanowie — dziś popr. forma M. lm: szamani. [przypis edytorski]
szaman — północny czarownik, znachor, wróżbita. [przypis redakcyjny]
Szamar — pseudonim literacki Nachuma Meira Szajkiewicza, autora około 200 powieści, nowel i sztuk teatralnych. Urodził się w Nieświeży w 1849 r. Zmarł w Nowym Jorku w 1905. Miał licznych czytelników, ale wielcy pisarze i znani krytycy jak Szołem Alejchem, Rawnicki czy Friszman uznali jego powieści za słabe w sensie artystycznym, zbyt płytkie i ckliwe. [przypis tłumacza]
szambelan — Casanova tytułuje wciąż Branickiego grand chambellan dela conronno. [przypis tłumacza]
szambelan — tytułowa godność nawiązująca do dawnego urzędu dworskiego. [przypis edytorski]
szambelan — wysoki urzędnik dworski. [przypis edytorski]
szambelan — wysoki urzędnik dworski w służbie osobistej króla lub księcia; później godność tytularna. [przypis edytorski]
szambelan — wysoki urzędnik dworski w służbie osobistej króla lub księcia. [przypis edytorski]
szambelan (z fr.)— urzędnik dworski. [przypis edytorski]
szamerlak a. szamerluk (z fr.) — suknia, okrycie damskie za Augusta III. [przypis redakcyjny]
szamerowaną — obszywaną galonem, bramowaną. [przypis redakcyjny]
szamerowanie — a. szamerunek; ozdoba ubrań, szczególnie dawnych mundurów, wykonana z pasmanterii (taśm, sznurów itp.) naszytej wymyślnie na materiale. [przypis edytorski]
szamerowanie a. szamerunek — ozdoba ubrań, szczególnie dawnych mundurów, wykonana z pasmanterii (taśm, sznurów itp.) naszytej wymyślnie na materiale. [przypis edytorski]
szamerowanie — dekoracja ubrania w postaci naszytego na nie sznura. [przypis edytorski]
szamerowany — obszyty ozdobnym sznurem. [przypis edytorski]
szamerunek — ozdoba ubioru w postaci pętli grubej nici a. sznurka naszytych z przodu. [przypis edytorski]
szamerunek — ozdoba ubrań, szczególnie dawnych mundurów, wykonana z pasmanterii (taśm, sznurów itp.) naszytej wymyślnie na materiale. [przypis edytorski]
szamesi — tak nazywano sługę bożnicy, synagogi oraz żydowskiej gminy wyznaniowej; właściwie jest to woźny bożnicy, gminy lub rabina. [przypis tłumacza]
szames (jid., z hebr.) — woźny, posługacz w bożnicy lub gminie żydowskiej; także: osobisty pomocnik rabina. [przypis edytorski]
szames — posługacz w bóżnicy. [przypis edytorski]
szames — posługacz w bóżnicy. [przypis tłumacza]
szames — sługa jeszywetu, rodzaj kościelnego. [przypis edytorski]
szames — sługa w bóżnicy, woźny. [przypis tłumacza]
Icchok Lejb Perec, Opowiadania chasydzkie i ludowe, Chełmski mełamed
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Icchok Lejb Perec, Opowiadania chasydzkie i ludowe, Cud chanukowy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Icchok Lejb Perec, Opowiadania chasydzkie i ludowe, Reb Jochnan --- gabe
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
szames — tak nazywano sługę bożnicy, synagogi oraz żydowskiej gminy wyznaniowej; właściwie jest to woźny bożnicy, gminy lub rabina. [przypis tłumacza]
szames — tak nazywano sługę bożnicy, synagogi oraz żydowskiej gminy wyznaniowej; właściwie jest to woźny bożnicy, gminy lub rabina. [przypis edytorski]
Szamir — robak użyty przy budowie świątyni do rozłupywania kamieni. [przypis tłumacza]
szamir — szamirem zwano też robaka, który według innej wersji ciął skały na kawałki, z których Salomon zbudował Świątynię Pańską. [przypis tłumacza]
Szamo — także: Ałaszan; piaszczysta pustynia w płn. Chinach, w zach. Mongolii Wewnętrznej (region autonomiczny w płn. Chinach), położona na płn-wsch. od gór Qilian Shan; jej równinna, lekko falista powierzchnia wznosi się na wys. 840–1600 m n.p.m., wały wydmowe i barchany wznoszą się miejscami na ponad 300 m. [przypis edytorski]
szampańskie — wino szampańskie, szampan. [przypis edytorski]
szampańskim, węgierskim — wina szampańskie i węgierskie należały do najdroższych i pojawiały się na stołach tylko bardzo zamożnej szlachty i magnatów. [przypis redakcyjny]
szampierz a. sąpierz — współzawodnik. [przypis edytorski]
szampionerka (z fr. champignon: grzyb) — zbieraczka grzybów. W XIX w. szampion mówiono na pieczarkę. [przypis edytorski]
szampion — in. czempion. [przypis edytorski]
szampion (z fr. champion) — mistrz w zawodach (początkowo szczególnie zapaśniczych); dziś czytany raczej za wymową angielską: czempion. [przypis edytorski]
szampiter — szampan. [przypis edytorski]
szampitrowanie (neol.) — ucztowanie, biesiadowanie. [przypis edytorski]
szamrajstwo — zbiegowisko. [przypis redakcyjny]
szańce — rodzaj ziemnych umocnień obronnych. [przypis edytorski]
szańce — rodzaj ziemnych umocnień obronnych [przypis edytorski]
szańce — w rękopisie dla rymu: szońce. [przypis redakcyjny]
szańcować się (starop.) — okopywać się, kopać szańce. [przypis edytorski]
szańc (starop.) — los. [przypis redakcyjny]
szańc wygrać (daw.) — wygrać stawkę; wygrać, zyskać. [przypis edytorski]
Szandorowski, Teodor — „skarbnik bracławski, rotmistrz pancerny 1558; był to mąż wojenną odwagą wsławiony we wszystkich Jana Kazimierza ekspedycyjach” (Niesiecki). On to (na wiosnę r. 1656) na plebanii w Rudniku nad Sanem zaskoczył Karola Gustawa przy obiedzie i o mały włos nie wziął go do niewoli; ledwie się mu wyśliznął król szwedzki, szarfę zostawiwszy w ręku Szandorowskiego (Kochowski, Clim. II, 115). [przypis redakcyjny]
Szango — Dobrze. [przypis autorski]
Szaniecki, Jan Olrych (1783–1840) — prawnik i poseł na Sejm Rzeczypospolitej. Po r. 1831 osiadł w Paryżu i tam umarł. [przypis redakcyjny]
szaniec — umocnienie obronne, składające się z rowu i wału ziemnego. [przypis edytorski]
szaniec — umocnienie obronne, wał, okop. [przypis edytorski]
szaniec — umocnienie polowe, wyznaczające linię walk; składa się z wału i rowu. [przypis edytorski]
szaniec — wał obronny. [przypis edytorski]
szaniec — wał, okop, umocnienie ziemne. [przypis edytorski]
szaniec — w rękopisie dla rymu: szoniec. [przypis redakcyjny]
szaniec — ziemna fortyfikacja polowa składająca się z wału i fosy. [przypis edytorski]
szaniec — ziemne umocnienie obronne. [przypis edytorski]
szaniec — ziemne umocnienie składające się z wału i rowu, stosowane do końca XIX w. w celu obrony stanowisk artylerii. [przypis edytorski]
szankier — wrzód spowodowany chorobą weneryczną. [przypis redakcyjny]
szanowanie (pot.) — skrócona forma przestarzałego obecnie ustnego zwrotu powitalnego lub pożegnalnego: moje uszanowanie. [przypis edytorski]
szanowany od (daw.) — szanowany przez (kogoś). [przypis edytorski]
szanse europejskiej wojny — zwycięstwa Rosji w wojnie z Turcją, możliwość zajęcia Konstantynopola przez wojska rosyjskie, a potem pokój w San Stefano wywołały silne niezadowolenie Anglii. Z początkiem 1878 r. nastąpiło zaostrzenie konfliktu, grożące wybuchem wojny między Anglią a Rosją. [przypis redakcyjny]
szansona (z fr.) — tu: szansonistka; aktorka kabaretowa, piosenkarka. [przypis edytorski]
szansonetka — piosenka o lekkiej, wesołej treści, śpiewana w kabaretach, ogródkach kawiarnianych itp. [przypis edytorski]
szansonetka (z fr. chansonette) — piosenka o lekkiej, wesołej treści. [przypis edytorski]
szansonistka — aktorka występująca w rewii, kabarecie itp. [przypis edytorski]
szansonistka (daw.) — piosenkarka kabaretowa. [przypis edytorski]
szansonistka (z fr., przestarz.) — śpiewaczka kabaretowa, kawiarniana lub ogródkowa; piosenkarka. [przypis edytorski]
szanta — tradycyjna piosenka żeglarska, zwykle śpiewana przez załogę łodzi (statku) w rytm wykonywanych prac. [przypis edytorski]
szantaż — przestępstwo polegające na zmuszaniu innej osoby przemocą lub groźbą do pewnego działania bądź wymuszanie od niej pewnej sumy pieniędzy. [przypis autorski]
Szantekler, fr. Chantecler a. Chanteclerc — imię koguta, jednej z postaci średniowiecznego cyklu wierszowanych bajek Powieść o Lisie (fr. Roman de Renart) oraz tytułowego bohatera sztuki Edmonda Rostanda z 1910 r. [przypis edytorski]
