ZBIÓRKA KRYZYSOWA
Potrzebujemy 125 tys. zł do końca 2024 roku, żeby móc dalej funkcjonować. Dlaczego?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8499 przypisów.
zesujesz (gw., daw.) — zesypiesz. [przypis autorski]
ze suką — dziś: z suką. [przypis edytorski]
ze sumptem, właśc. z sumptem (daw.) — tu: odpowiednio uroczyście. [przypis edytorski]
zesunąć — dziś raczej: zsunąć. [przypis edytorski]
zesunąć się — dziś popr.: zsunąć się. [przypis edytorski]
ze swego balkonu — S. Godlewski na podstawie tekstu powieści przypuszczał, że mieszkanie Wokulskiego znajdowało się na Krakowskim Przedmieściu w domu nr 4 na rogu Oboźnej (spalonym w czasie powstania warszawskiego). W r. 1937 wmurowano tu tablicę pamiątkową. Hipotezę tę zakwestionowali: L. Grzeniewski i J. W. Gomulicki, który mieszkanie Wokulskiego umieszcza przy ul. Krakowskie Przedmieście 7 (w tym samym domu, co „nowy sklep”). [przypis redakcyjny]
ze swemi syny — dziś N.lm: ze swymi synami. [przypis edytorski]
ze swoim towarzyszem — prawdopodobnie towarzyszem tym był Stanisław Worcell (1799–1857), powstaniec, działacz i publicysta. [przypis edytorski]
…ze swoją kastylską dumą rzekła mi… — zdanie to nie zostało dokończone. [przypis redakcyjny]
ze swojemi syny — dziś popr.: ze swoimi synami. [przypis edytorski]
ze swojskich zwierząt — tj. ze zwierząt hodowlanych. [przypis edytorski]
ze swymi dachy i szczyty — dziś popr. forma N. lm: ze swymi dachami i szczytami. [przypis edytorski]
ze sypialni (gw.) — z sypialni. [przypis edytorski]
zeszedł był — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym lub niezrealizowaną możliwość; dziś: zeszedł. [przypis edytorski]
zeszedł — dziś popr: zszedł. [przypis edytorski]
zeszedł — dziś popr.: zszedł. [przypis edytorski]
zeszedł — dziś: zszedł. [przypis edytorski]
zeszedłem — dziś popr.: zszedłem. [przypis edytorski]
zeszedłszy — dziś popr.: zszedłszy. [przypis edytorski]
ze sześć — dziś popr.: z sześć. [przypis edytorski]
zeszła — tu: przeszła, poprzednia. [przypis edytorski]
zeszłe (gw.) — tu: ześle. [przypis edytorski]
zeszłe lata (starop.) — podeszłe lata; podeszły wiek. [przypis edytorski]
zeszłem (daw.) — dziś popr. forma: zszedłem, poszedłem. [przypis edytorski]
zeszłem — dziś popr. forma 1 os. lp cz.przesz. r.m.: zszedłem. [przypis edytorski]
zeszłe (starop.) — tu: osłabione. [przypis redakcyjny]
zeszłoroczne ustawy — ustawy norymberskie z 1935 r. wprowadzające rasistowską dyskryminację i ograniczenie praw ludności żydowskiej w Niemczech. [przypis edytorski]
zeszłowieczny (daw.) — dotyczący ubiegłego wieku. [przypis edytorski]
zeszły kapłany — daw. forma, bez wykładników męskoosobowości, używana w XIX i XX w. dla wyrażenia albo pogardy, albo podniosłości; dziś popr.: zeszli kapłani. [przypis edytorski]
zeszły (starop.) — podeszły. [przypis redakcyjny]
zeszły (starop.) — podeszły [wiek]. [przypis redakcyjny]
zeszły (starop.) — podeszły; [w podeszłym wieku; red. WL]. [przypis redakcyjny]
zeszły (starop.) — w podeszłym wieku; stary. [przypis edytorski]
zeszły — w podeszłym wieku. [przypis edytorski]
ze szlachty się rodzi — Wynikałoby z tego, że Tartufe umiał w oczach zamożnego mieszczanina wyzyskać ów wiecznie kuszący urok szlachectwa (o ile zresztą szlachectwo Tartufa jest prawdziwe), i to, wraz z fantastycznymi sperandami Tartufa, czyni to małżeństwo bardziej prawdopodobnym. Zresztą w komediach Moliera ten motyw małżeństwa powtarza się często: Argan chce wydać córkę za lekarza, Filaminta za literata. Ale rys ten niewątpliwie osłabia motyw główny; skoro Orgona kusi szlachectwo Tartufa i skoro wierzy w jego dobra na księżycu, które ów może kiedyś odzyska, ślepota jego nabiera innego charakteru. Jeszcze raz też wypada nam zaznaczyć, że ten drugi akt nie jest organicznie spojony z całością i nosi znamiona pospiesznej wstawki. [przypis tłumacza]
zeszle — daw. forma regionalna; dziś popr.: ześle. [przypis edytorski]
zeszle — dziś popr. forma: ześle. [przypis edytorski]
zeszle — dziś: ześle. [przypis edytorski]
zeszlij (daw. forma) — dziś: ześlij. [przypis edytorski]
zeszlij — dziś: ześlij. [przypis edytorski]
zeszli — tu: spotkali. [przypis redakcyjny]
ze szosy — dziś: z szosy. [przypis edytorski]
ze szranek — dziś popr.: ze szranków. [przypis edytorski]
ze sztuką — tu: umiejętnie, w sposób wyrafinowany. [przypis edytorski]
ze Szwedy — dziś popr. forma N. lm: ze Szwedami. [przypis edytorski]
zetempówka (pot.) — członkini Związku Młodzieży Polskiej. [przypis edytorski]
Zetes i Kalais — synowie Boreasa i Orytii, bracia Kleopatry, żony króla salmideskiego, Fineusza. [przypis redakcyjny]
Zetknięcie się żywe i bliskie z naczelnymi przedstawicielami kultury angielskiej zaostrza u Brzozowskiego z jednej strony właściwy mu zmysł ogarniania całości zbiorowych organizmów historycznych (…) pewnych struktur kulturalnych o dalekich, w miąższ biologicznego, obywatelskiego i prawnego ustroju życia sięgających perspektywach — S. Brzozowski, Głosy wśród nocy. Studia nad przesileniem romantycznym kultury europejskiej, Lwów 1912, s. XVI. [przypis autorski]
zetlały — rozpadający się ze starości lub pod wpływem wilgoci. [przypis edytorski]
zetlały — rozpadający się ze starości. [przypis edytorski]
zetleć — przeważnie o tkaninie: rozpadać się pod wpływem starości. [przypis edytorski]
zetleć — rozpaść się pod wpływem wilgoci. [przypis edytorski]
zetleć — tu: spłonąć. [przypis edytorski]
Zetos i Amfion (mit. gr.) — bliźniacy, synowie Zeusa i tebańskiej królewny Antiope; ich matka w obawie przed gniewem ojca uciekła z domu, urodziła ich potajemnie i oddała wychowywanie pasterzom; po śmierci swego ojca Antiope została uwięziona przez stryja i jego żonę, a Zetos i Amfion, kiedy dorośli, uwolnili matkę i pomścili ją. [przypis edytorski]
ze trzemi rękawy (starop. forma) — dzię N. lm.: z trzema rękawami. [przypis edytorski]
Zeuch — Zieh. [przypis edytorski]
Zeuglodon, częściej: bazylozaur (paleont.) — rodzaj dużego drapieżnego prawalenia żyjącego w eocenie, 40–30 mln lat temu, początkowo uważanego za gada (gr. sauros). [przypis edytorski]
Zeugma — Ζεῦγμα („mosty”), zbudowana przez Seleukosa Nikatora koło mostu pontonowego na Eufracie, na prawym brzegu, naprzeciw dzisiejszej miejscowości Bir [pogranicze ob. Turcji i Syrii]. [przypis tłumacza]
Zeuksidam (…) odpowiedział: (…) — Plutarch, Powiedzenia spartańskie. [przypis edytorski]
Zeuksipp z Heraklei — być może Zeuksis z Heraklei (V–IV w. p.n.e.), później znany malarz grecki, mistrz światłocienia i iluzjonizmu. [przypis edytorski]
Zeuksis (V w. p.n.e.) — sławny malarz gr. [przypis redakcyjny]
Zeuksys — sławny malarz grecki, współczesny Parrazjasowi. [przypis redakcyjny]
Zeusa groty — pioruny. [przypis edytorski]
Zeusa synu — Apollinie. [przypis redakcyjny]
Zeusa, wśród świty umarłych władnącego w podziemnej krainie — Zeusa Katachtoniosa (Zeusa Podziemnego), czyli Hadesa. [przypis edytorski]
Zeusa — w tłum. Dmochowskiego: Jowisza. [przypis edytorski]
Zeusa zaś stwórcy wszechrzeczy, co wszystko spłodził na ziemi… — fragm. zaginionego eposu Cypria przypisywanego półlegendarnemu poecie Stasinusowi z Cypru, opisującego w 11 księgach wydarzenia poprzedzające wojnę trojańską. [przypis edytorski]
Zeus, kiedy inni bogowie i ludzie śpią, sam jeden czuwa i snuje pewne plany — zob. Iliada II 1–4. [przypis edytorski]
Zeus Lykejski (gr. Lykajos a. Likajos: pochodzący od wilczycy, wilczy) — przydomek Zeusa czczonego w pobliżu góry Lyjakos w Arkadii; wg niektórych opowieści było to miejsce urodzenia Zeusa, wg innych kult tego boga zapoczątkował w Arkadii bezbożny Likaon, który złożył mu w ofierze chłopca, za co został zamieniony w wilka; w jeszcze innej wersji synowie Likaona poczęstowali przebranego za wędrowca Zeusa zupą, w której wymieszali wnętrzności swego brata z wnętrznościami owiec i krów, za co spotkała ich taka sama kara. [przypis edytorski]
Zeus (…) ma wiele przydomków — np. Zeus Król, Zeus Zbawca, Zeus Dawca Zwycięstwa, Zeus Obrońca, Zeus Łaskawy. [przypis tłumacza]
Zeus Meilichios (mit. gr.) — przydomek Zeusa, władcy bogów olimpijskich, jako bóstwa udzielającego oczyszczenia z win. [przypis edytorski]
Zeus (mit. gr.) — najważniejszy bóg gr. panteonu, syn Kronosa i Rei. [przypis edytorski]
Zeus (mit. gr.) — najważniejszy spośród bogów olimpijskich; bóg nieba i ziemi, władał piorunami. [przypis edytorski]
Zeus (mit. gr.) — najważniejszy spośród bogów olimpijskich; bóg nieba i ziemi, władał piorunami. [przypis edytorski]
Zeus (mit. gr.) — najważniejszy spośród bogów olimpijskich; bóg nieba i ziemi, władał piorunami. [przypis edytorski]
Zeus (mit. gr.) — najważniejszy z bogów olimpijskich, włada piorunami. [przypis edytorski]
Zeus (mit. gr.) — najważniejszy z bogów, władca Olimpu, brat Posejdona i Hadesa, syn Kronosa, patronujący zjawiskom na niebie, zwłaszcza piorunom. [przypis edytorski]
Zeus (mit. gr.) — najwyższy bóg, władca nieba, bogów i ludzi, pan piorunów. [przypis edytorski]
Zeus (mit. gr.) — najwyższy bóg, władca nieba, bogów i ludzi; syn Rei i Kronosa, brat Hestii, Demeter, Hery, Posejdona i Hadesa; jego atrybutem była błyskawica, a przydomkiem gromowładny. [przypis edytorski]
Zeus (mit. gr.) — syn Kronosa i Rei, najważniejszy z bogów, władca nieba, bogów i ludzi, pan piorunów; w wydaniu źródłowym jego imię tłumacz zapisał w poemacie jako Zews, dla podkreślenia jednosylabowej wymowy: Zeus, Zeu-so-wi. [przypis edytorski]
Zeus — najważniejszy z bogów greckich, ojciec m.in. Ateny. [przypis edytorski]
Zeus — najważniejszy z bogów olimpijskich, zwierzchnik pozostałych bogów. Włada piorunami. [przypis edytorski]
Zeus Podziemny (gr. Chthonios) — Zeus czczony jako bóstwo podziemne, zapewniające urodzaj. [przypis edytorski]
Zeus rodzinny — bóg opiekuńczy nad rodziną. [przypis edytorski]
Zeus w łabędziu — grecki król bogów Zeus przemienił się w łabędzia, żeby uwieść żonę króla Sparty, Ledę. Ze związku Ledy z Zeusem narodziła się piękna Helena, Klitajmestra oraz Kastor i Polluks. [przypis edytorski]
Zeus (…) własnego ojca wtrącił do więzienia za to, że swoje dzieci zjadał (…) a tamten znowu swojego ojca wykastrował… — Mowa o Zeusie, Kronosie oraz Uranosie. Kronos za namową matki stanął na czele buntu tytanów, pokolenia bogów istniejącego przed bogami olimpijskimi, wykastrował swego ojca Uranosa i przejął po nim władzę. Następnie zjadał własne dzieci w obawie przed przepowiednią, która mówiła, że zostanie pozbawiony władzy przez swojego potomka. Zeus, syn Kronosa, został po narodzinach ukryty przez matkę, dzięki czemu mógł pokonać ojca, gdy dorósł. Pokonany Kronos wraz ze wspierającymi go tytanami został uwięziony w Tartarze, najgłębszej i najciemniejszej części krainy podziemia. [przypis edytorski]
Zeus, że go Prometej chytry wywiódł w pole… — znana historia walki Prometeusza (walki kultury ludzkiej z naturą), przyjaciela ludzi, z Zeusem, który nie wiadomo dlaczego ich prześladuje. Prometeusz odrwił Zeusa, tłuszcz i kości zwierząt zamiast mięsa wyznaczając mu na obiatę [ofiarę dla bogów; red. WL]; Zeus za to pomścił się na ludziach, zsyłając im kobietę, za którą poszły rozmaite klęski dotąd nieznane. Odwieczna myśl utraconego raju, różnie komentowana w poszczególnych legendach. Niezrozumiałe tylko dotąd jest w legendzie greckiej, dlaczego razem z klęskami umieszczona została w jednej beczce Nadzieja i ta jedyna nie wyszła na ziemię? Wszak nadzieja istnieje wśród ludzi? Czemuż więc pesymista Hezjod, który i nadzieję, jako ułudną, uważa za klęskę, zatrzymał ją w beczce? [przypis tłumacza]
zewłoka (daw.) — zwłoki. [przypis redakcyjny]
zewłoki poimania swego — zwłoki swego niewolnika. [przypis redakcyjny]
zewłok — zwłoki. [przypis edytorski]
zewlec (starop.) — zrzucić, zdjąć. [przypis redakcyjny]
zewnątrz (daw.) — z wnętrza, tj. wewnątrz. [przypis redakcyjny]
zewnątrz Europy — dziś: na zewnątrz (…). [przypis edytorski]
zewnątrz słychać było — dziś: na zewnątrz (…). [przypis edytorski]
zewnątrz statku — dziś: na zewnątrz (…). [przypis edytorski]
zewnątrz — tu: na zewnątrz. [przypis edytorski]
zewnątrz — tu: z zewnątrz. [przypis edytorski]
Zewnętrze i wnętrze domów (…) — W głębszéj Litwie i na Żmudzi daje się dostrzegać pewna różnica w budowie chat włościańskich, zauważaliśmy ją w powiecie trockim; są u Litwinów oprócz zimowych mieszkania letnie (numa), ale to nie w stronach, o których mówimy. [przypis autorski]
zewnętrzny (starop.) — to, co z wnętrza pochodzi; dziś: wewnętrzny. [przypis redakcyjny]
Zews — dziś popr. Zeus, najważniejszy z bogów, władca Olimpu, brat Posejdona i Hadesa, syn Kronosa, patronujący zjawiskom na niebie, zwłaszcza piorunom. [przypis edytorski]
