Przypisy

z rysunkami autora — z przyczyn technicznych ilustracje zostaną opublikowane w przyszłości. Tam, gdzie to konieczne, treść obrazków opisano w przypisach. Nie publikujemy też dwuwierszy, nawiązujących do treści książki i umieszczonych w żywej paginie (tj. na górze strony, nad tekstem), ponieważ ich tłumaczenie nie weszło jeszcze do domeny publicznej. [przypis edytorski]

zrywałaś listki akacji, a potem byłaś smutna, bo wypadło: „nie dba” — nawiązanie do zwyczaju wróżenia przez obrywanie akacjowych listków rosnących na jednej łodyżce, powtarza się przy tym wyliczankę: kocha, lubi, szanuje, nie chce, nie dba, żartuje, w myśli, w mowie, w sercu, na ślubnym kobiercu, aż do zerwania ostatniego listka. Podobnie wróżono z kwiatu margerytki. [przypis edytorski]

zrywał się ostatnimi wysiłkami — w oryg. niem. raffte sich zur letzten Anstrengung auf: zdobył się na ostatni wysiłek. [przypis edytorski]

zrywam (…) lilią (daw.) — dziś: zrywam lilię. [przypis edytorski]

z rządem — w wydaniu z 1816 r.: z nierządem. [przypis edytorski]

zrzęda — tu: zrzędliwość. [przypis edytorski]

zrzęda — zrzędzenie; narzekanie. [przypis edytorski]

zrzebiec (daw.) — źrebak. [przypis edytorski]

zrzecze się — dziś: zrzeknie się. [przypis edytorski]

zrzeczywistnienie — dziś: urzeczywistnienie. [przypis edytorski]

z rzeką, która była bogiem, gotów był walczyć… — ze Skamandrem, bóstwem rzeki o tej samej nazwie; zob. Iliada XXI 200 i nast. [przypis edytorski]

zrzekła się pierwszej dziewiczej miłości — mowa o Wilhelmie Habsburgu zwanym Uprzejmym (ok. 1370–1406). [przypis edytorski]

zrzenice — dziś: źrenice, oczy; twarz Dziewicy przemienia się w trupią czaszkę z pustymi oczodołami. [przypis edytorski]

zrzenice — dziś: źrenice. [przypis edytorski]

zrzetelnie (daw.) — w sposób widoczny. [przypis edytorski]

zrzezać się (daw.) — ponieść stratę. [przypis edytorski]

zrzódło (daw.) — źródło; Słowacki stosuje niekonsekwentnie i zamiennie obie formy. [przypis edytorski]

zrzódło — dziś popr.: źródło. [przypis edytorski]

zrzuciła — tzn. poroniła. [przypis edytorski]

zrzuta (daw.) — ruina. [przypis edytorski]

zrzynek — okrawek, ścinek. [przypis edytorski]

z ścian — dziś popr.: ze ścian. [przypis edytorski]

zśliznąć — dziś popr.: ześliznąć. [przypis edytorski]

z śmiechem — dziś popr.: ze śmiechem. [przypis edytorski]

z śmiechem — ze śmiechem. [przypis edytorski]

zśród — dziś: spośród. [przypis edytorski]

zśród — dziś: spośród, spomiędzy. [przypis edytorski]

z śród — spośród. [przypis edytorski]

z sąsiady — dziś popr. forma N.lm: z sąsiadami. [przypis edytorski]

z samey w niem roście więtsza chęć trudności (starop. konstrukcja) — z (powodu) samej trudności rośnie w nim większa chęć. [przypis edytorski]

z Schillera — przekład Adama Mickiewicza powstał w kwietniu 1820 r. w Kownie; poeta zmienił imiona osób występujące w oryginale: król Franz (w tłumaczeniu polskim nie pada jego imię), dama imieniem Kunigund (tu: Marta), rycerz Delorges (tu: Emrod). [przypis edytorski]

zseła — zsyła. [przypis edytorski]

z setką tysięcy podobnych przeszedł był geograficzne szlaki Anhellego — aluzja do zesłania Aleksandra Wata i jego pobytu w radzieckich więzieniach. [przypis edytorski]

z sfer swoich gwiazdy spadały szalenie — obraz odnosi się do wyobrażenia wszechświata, w którym gwiazdy przymocowane były do obracających się sfer niebieskich. [przypis edytorski]

zsiadły — tu: stały (o stanie skupienia ciał fizycznych). [przypis edytorski]

z siwemi brody — dziś popr. forma N. lm: z siwymi brodami. [przypis edytorski]

z siwiejącymi (…) włosy — dziś popr. forma N.lm: (…) włosami. [przypis edytorski]

zskapieć (daw.) — znikczemnieć, podupaść. [przypis edytorski]

z skrzydły — dziś popr. forma N.lm: ze skrzydłami. [przypis edytorski]

z skrzydły — dziś popr. froma N. lm: ze skrzydłami. [przypis edytorski]

zskrzytwieć (gw.) — zmarznąć. [przypis edytorski]

z skwapliwością — chętnie i szybko. [przypis edytorski]

z słowy — dziś popr. forma N. lm: ze słowami. [przypis edytorski]

z słowy poważnemi — dziś popr. forma N. lm: z poważnymi słowami. [przypis edytorski]

ZSL — Zjednoczone Stronnictwo Ludowe. [przypis edytorski]

z smakowitym — dziś popr.: ze smakowitym. [przypis edytorski]

z Sokratesem, którego Arystofanes niesłusznie szarpie — w komedii Chmury. [przypis edytorski]

z sprawiedliwymi bogi (daw. forma) — dziś N.lm: (…) bogami. [przypis edytorski]

ZSP — Zrzeszenie Studentów Polskich, organizacja studencka powstała w 1950 r. [przypis edytorski]

z sromotą — ze wstydem. [przypis edytorski]

zstąp do świątyni — osobliwość wiersza Ad Venerem polega na tym, że w starożytnej poezji podobne prośby do bogów przyzywały ich do miasta lub do konkretnej świątyni. Tu zaś jest mowa raczej o kapliczce (lararium) umieszczonej w rzymskim domu. [przypis edytorski]

zstać — dziś popr.: stać. [przypis edytorski]

zstać się (starop.) — stać się (czas. dokonany). [przypis edytorski]

zstać się (starop.) — stać się; przydarzyć się (czas. dokonany). [przypis edytorski]

zstać (starop.) — stać. [przypis edytorski]

zstało (starop.) — stało. [przypis edytorski]

z stali — dziś popr.: ze stali. [przypis edytorski]

zstawy (daw.) — podstawy, fundamenty. [przypis edytorski]

zstokrotniać — dziś: ustokrotniać. [przypis edytorski]

z strachu — dziś popr.: ze strachu. [przypis edytorski]

z strasznych — dziś popr.: ze strasznych. [przypis edytorski]

zstrętwiałość (starop.) — odrętwiałość. [przypis edytorski]

z strony (starop.) — z boku. [przypis edytorski]

z strony — tu: w sprawie. [przypis edytorski]

z suchegom lądu śledził — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; znaczenie: z suchego lądu śledziłem. [przypis edytorski]

z sumptem (daw.) — ponosząc koszty; strojnie. [przypis edytorski]

z surowych schodzić dróg Cockera — tj. popełniać błędy w obliczeniach (Cocker był autorem podręcznika matematyki). [przypis edytorski]

z swawolnym — dziś popr.: ze swawolnym. [przypis edytorski]

z swej — dziś popr.: ze swej. [przypis edytorski]

z Sybilli cechu — sens: spośród wróżbitek. [przypis edytorski]

zsyłać — tu: wysyłać listy. [przypis edytorski]

z synem Filipa — mowa o Aleksandrze Macedońskim. [przypis edytorski]

zszarzany (…) długą służbą — zszarzały od długiej służby. [przypis edytorski]

zszarzany — dziś: zszarzały. [przypis edytorski]

z szczęścia — dziś popr.: ze szczęścia. [przypis edytorski]

z szczerym — dziś popr.: ze szczerym. [przypis edytorski]

zszeregowały — dziś: uszeregowały. [przypis edytorski]

zszeregowanie — dzisiaj: uszeregowanie. [przypis edytorski]

zszerszeniały (daw.) — pokryty szronem. [przypis edytorski]

z sześcią synami (daw.) — dziś: z sześcioma synami. [przypis edytorski]

z szkrabami — dziś popr.: ze szkrabami. [przypis edytorski]

z „szlachtą polską…” — niedokończony, domyślny cytat z Psalmów przyszłości Zygmunta Krasińskiego: „Jeden tylko, jeden cud / Z szlachtą polską polski lud”. [przypis edytorski]

z szybkością trzynastu węzłów na godzinę — węzeł: jednostka prędkości morskiej, wynosząca milę morską (ok. 1,8 km) na godzinę. [przypis edytorski]

z szyderstwy — dziś forma N.lm: szyderstwami. [przypis edytorski]

z szyi — zmiana obrazu, by lepiej oddać atmosferę flirtu; w oryginale mowa jest o „ramieniu”, co sugeruje bransoletę. W całym fragmencie chodzi o sprowokowanie sytuacji zachęcającej do dotknięcia drugiej osoby. [przypis edytorski]

z szyje — dziś popr. forma D.lp: z szyi. [przypis edytorski]

ztąd (daw.) — dziś ubezdźwięcznione: stąd. [przypis edytorski]

ztąd — dziś popr. pisownia: stąd. [przypis edytorski]

ztąd — dziś popr.: stąd. [przypis edytorski]

ztąd — dziś popr. ubezdźwięcznione: skąd. [przypis edytorski]

ztąd — dziś popr. ubezdźwięcznione: stąd. [przypis edytorski]

ztąd (starop. forma) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): stąd. [przypis edytorski]

ztąd (starop. forma) — dziś: stąd. [przypis edytorski]

ztąd (starop. forma ort.) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): stąd. [przypis edytorski]

ztąd (starop. forma ort.) — dziś popr.: stąd. [przypis edytorski]

ztąd (starop. forma ort.) — stąd. [przypis edytorski]

ztądże (starop. forma) — stąd właśnie. [przypis edytorski]

Z taką więc ciszą i z taką powagą… — Słowacki, Beniowski, pieśń IV. [przypis edytorski]

z takich, którzy nie powstają ani z soli, ani z roli, jeno z tego, co ich boli — podobne słowa miał wypowiedzieć Czarniecki, kiedy tytuł hetmana wielkiego otrzymał Jerzy Lubomirski; jest to aluzja do źródeł bogactwa i wpływów Lubomirskich: żup solnych i rolnictwa, czemu Czarniecki przeciwstawiał własne zasługi wojskowe. [przypis edytorski]

Z takich powodów — w wydaniu z 1816 r.: Z tych i wielu innych powodów. [przypis edytorski]