Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | austriacki | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | sportowy | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 174203 przypisów.
Scyrów — przyprowadził Pyrrus z wyspy Scyrus (jednej z Cyklad), od dziadka swego, Lykomedesa, którego córką była Deidamia. [przypis edytorski]
scysja — kłótnia, starcie słowne. [przypis edytorski]
Scyta — członek koczowniczych ludów zamieszkujących w starożytności stepy środkowej Eurazji, na płn. i wsch. od Morza Czarnego; co do masła mam gust Scyty: najstarsza w literaturze antycznej wzmianka o maśle pochodzi od Herodota (Dzieje IV 2), który opisał wytwarzanie przez Scytów masła z mleka klaczy. [przypis edytorski]
Scyta — członek ludu Scytów, koczowników pochodzenia irańskiego, zamieszkujących w starożytności ziemie położone na północ i wschód od Morza Czarnego. [przypis edytorski]
scytal — narzędzie służące w staroż. Grecji do szyfrowanego zapisu informacji, składające się z taśmy obwiniętej wokół pałeczki; tekst zapisany na taśmie był czytelny, kiedy oplatał pałeczkę o określonej średnicy, zaś po rozwinięciu taśmy litery nie układały się w sensowną treść. [przypis edytorski]
Scyta — mieszkaniec Scytii, członek starożytnego plemienia Scytów, którzy 700 lat p.n.e. najechali m.in. ziemie polskie, co w sarmatyzmie dało podstawę dla genealogicznych rojeń o pochodzeniu szlachty polskiej. [przypis edytorski]
Scyt — dziś popr.: Scyta, członek koczowniczych ludów zamieszkujących w starożytności stepy środkowej Eurazji, na płn. i wsch. od Morza Czarnego. [przypis edytorski]
Scytia — staroż. nazwa stepów środkowej Eurazji, na płn. i wsch. od Morza Czarnego, zamieszkiwanych przez koczownicze ludy Scytów. [przypis edytorski]
Scytia — stepowa część Eurazji zamieszkiwana w starożytności przez koczownicze ludy Scytów: na północ od Morza Czarnego, Kaukazu i Wyżyny Irańskiej, tj. tereny ob. Ukrainy, płd. Rosji i Kazachstanu. [przypis edytorski]
Scytia — tak starożytni Grecy i Rzymianie nazywali ziemie położone na północ od Morza Czarnego, dzikie i słabo znane. [przypis edytorski]
Scytolatronia — zmyślony przez pieczeniarza (tzn. Plauta) kraj, pełen żołdaków (latrones), w sam raz dla żołnierza-samochwała. [przypis tłumacza]
Scytopolis — Σκυθόπολις, LXX Βαιθσάν, Βαιθσάμ, בֵּ֣ית שְׁאָ֡ן, dziś Beisan, osada 500 dusz licząca, położona na południowym pograniczu Galilei. [przypis tłumacza]
Scytowie, gr. Skytai — koczownicze ludy irańskie zamieszkujące w starożytności stepy środkowej Eurazji, od wybrzeży Morza Czarnego po Morze Aralskie, Syr-darię i Amu-darię. [przypis edytorski]
Scytowie — koczownicze ludy irańskie zamieszkujące w starożytności stepy środkowej Eurazji, na płn. i wsch. od Morza Czarnego. [przypis edytorski]
Scytowie — koczownicze ludy irańskie zamieszkujące w starożytności stepy środkowej Eurazji, na północ i wschód od Morza Czarnego. [przypis edytorski]
Scytowie — koczownicze ludy irańskie zamieszkujące w starożytności stepy środkowej Eurazji, od wybrzeży Morza Czarnego po Morze Aralskie, Syr-darię i Amu-darię; na części terenów zamieszkałych przez Scytów powstały osady i miasta założone przez osadników greckich, m.in. na wybrzeżach Krymu. [przypis edytorski]
Scytowie — koczownicze ludy irańskie zamieszkujące w starożytności stepy środkowej Eurazji, od wybrzeży Morza Czarnego po Morze Aralskie, Syr-darię i Amu-darię. [przypis edytorski]
Scytowie — koczownicze ludy irańskie zamieszkujące w starożytności stepy środkowej Eurazji, od wybrzeży Morza Czarnego po Morze Aralskie, Syr-darię i Amu-darię. [przypis edytorski]
Scytowie — koczownicze ludy irańskie zamieszkujące w starożytności stepy środkowej Eurazji. [przypis edytorski]
Scytowie, lp r.m. Scyta — wojowniczy koczownicy pochodzenia irańskiego, zamieszkujący w starożytności ziemie położone na północ i wschód od Morza Czarnego. [przypis edytorski]
scytyjscy — pochodzący ze Scytii, staroż. krainy położonej na północ od Morza Czarnego, stanowiącej część Starożytnego Iranu (którego drugą, płd.-zach. część stanowiła Partia, zamieszkała przez Partów); tereny Scytii obejmowały dzisiejsze kraje: płn. Kaukaz z Azerbejdżanem i Gruzją, Kazachstan, płd. Rosję, Ukrainę, Białoruś i Polskę aż do Bałtyku, zw. wówczas Oceanem Sarmackim; płd. Ukraina i Bułgaria stanowiły Scytię Mniejszą. [przypis edytorski]
sczerniały — taki, który stał się ciemniejszy niż poprzednio bądź czarny. [przypis edytorski]
sczesnąć właśc. sczeznąć — umrzeć, zginąć. [przypis edytorski]
Sczeźnij, o wojno! (…) Przez cię nie wolno chamów tknąć ni ręką! — z powodu wojny ze Spartą musiano się bardzo grzecznie obchodzić z niewolnikami. Obie strony wojujące liczyły na zbiegów, przyjmowały ich i zbroiły. Ateńczycy podburzali i zbroili helotów, Spartanie odpłacali im pięknym za nadobne. W r. 413, a więc w 10 lat później, gdy król Agis zajął Dekeleję, uciekło 20 000 niewolników ateńskich do Spartan, co stanowiło samo przez się poważną klęskę. Tukidydes, VII. 24. [przypis tłumacza]
sczeźnij — umrzyj, przepadnij; forma rozkaźnika od sczeznąć. [przypis edytorski]
sczeza (daw.) — czeźnie, niknie, ginie. [przypis edytorski]
sczezają — od starop. sczeznąć: umrzeć. [przypis edytorski]
sczezły — zmarniały; zniszczony. [przypis edytorski]
sczeznąć (daw.) — umrzeć. [przypis edytorski]
sczeznąć (daw.) — umrzeć, zdechnąć. [przypis edytorski]
sczeznąć (daw.) — umrzeć, zginąć. [przypis edytorski]
sczeznąć (daw.) — umrzeć, zginąć; tu: przenośnie jako zniknąć, przepaść. [przypis edytorski]
sczeznąć — osłabnąć, opaść z sił, zginąć. [przypis edytorski]
sczeznąć — umrzeć, zginąć. [przypis edytorski]
sczeznąć — zmarnować się; zginąć. [przypis edytorski]
sczeznąć — zmniejszyć się, osłabnąć; przestać istnieć, zniknąć. [przypis edytorski]
sczołgać się — dziś: przeczołgać się. [przypis edytorski]
S. Czosnowski Ochrona praw autorskich w Stanach Zjednoczonych, Warszawa 1928, s. 12. [przypis autorski]
S. CzosnowskiOchrona praw autorskich w Stanach Zjednoczonych, Warszawa 1928, s. 6 [przypis autorski]
sczynić (daw.) — zrobić. [przypis edytorski]
sczynki (gw.) — plewy. [przypis edytorski]
Sczyść siebie dnem gęstszego sita — [tj. przesiej się przez gęste sito; red. WL] Przez to powszechne, a pełne prawdy porównanie, poeta wyraża myśl następującą: św. Jan niezadowolony ogólnym objaśnieniem miłości, żąda od poety więcej jasnych i szczególnych powodów, przez które dusza jego i umysł zwróciły się do tej wzniosłej miłości. [przypis redakcyjny]
sdajus'! (ros.) — poddaje się. [przypis edytorski]
SDG — (z niem.) Sanitatsdienstgrade, sanitariusz SS. [przypis edytorski]
SDP (niem. Sozialdemokratische Partei Deutschlands) — Socjaldemokratyczna Partia Niemiec; założona w 1875, najstarsza z działających w Niemczech partia polityczna, mająca profil centrolewicowy. [przypis edytorski]
SD — skrót od socjaldemokracja. [przypis edytorski]
Sébastiani, Horace (1772–1851) — francuski wojskowy, dyplomata i polityk; generał dywizji, marszałek Francji. [przypis edytorski]
sėbrai — draugai, bičiuliai. [przypis edytorski]
sėbras (brus.) — blogų darbų dalyvis, bendrininkas. [przypis edytorski]
sėdėti ant vietos — sėdeti vietoje, nieko neveikti. [przypis edytorski]
sėdo, ama — reikia, sėdas, ima. [przypis redakcyjny]
sędomierski — dziś popr.: sandomierski. [przypis edytorski]
sėdyklė — sėdynė. [przypis edytorski]
sędźtwo a. sędztwo (daw.) — także: sęstwo; sędziostwo, urząd sędziego. [przypis edytorski]
sędzia N. A. Sokołow, któremu w lutym 1919 r. adm. Kołczak polecił był zbadanie całej sprawy… — Wyniki badań swoich N. A. Sokołow dał w książce pt. Ubijstwo impieratorskoj siemji, wyd. Słowo 1923. [przypis autorski]
Sędzia — „Obrusitiel” — artykuł ten, którego wielką część zajmuje streszczenie powieści Pokrowskiego i wyjątki z niej, drukowany był w sześciu odcinkach „Nowej Reformy”, od 10 do 16 kwietnia 1892 r. (Nr. 83–88). Tylko ostatni odcinek jest podpisany: literami M. E. — Podobnych inicjałów (mianowicie: Maur. Eż.) użył Żeromski drukując w tem piśmie nieco wcześniej dwa Szkice etnograficzne; były to nowele: I. Do swego Boga (20 marca 1892 r., Nr. 66) i II. Poganin (25 marca 1892 r., Nr. 70), później wcielone do zbioru Rozdziobią nas kruki, wrony. Jeszcze wcześniej (15–17 lipca 1890 r.) był ogłoszony w „Nowej Reformie” (Nr. 160–162) Niedobitek („Wspomnienie. Nakreślił Stefan Omżerski”). – Do artykułu Sędzia – „obrusitiel” odnoszą się następujące słowa listu Żeromskiego do narzeczonej z 17 kwietnia 1892 r.: „Wyszedł w sześciu numerach B-w [t. j. Blednow], zapłacono zań dwadzieścia kilka reńskich”… [przypis redakcyjny]
sędzia pijących — magister bibendi, rex bibendi a. arbiter bibendi, osoba kierująca przebiegiem uczty, w tym tempem i kolejnością wznoszenia toastów. [przypis edytorski]
sędzia pokoju — sędzia najniższej instancji; należały do niego sprawy cywilne mniejszej wagi i drobne wykroczenia. [przypis redakcyjny]
sędzia pokoju — w krajach anglosaskich: sędzia najniższej instancji; należą do niego sprawy cywilne mniejszej wagi i drobne wykroczenia. [przypis edytorski]
sędzia pokoju — wybieralny sędzia najniższej instancji, orzekający o winie w sprawach drobnych przestępstw i wykroczeń. [przypis edytorski]
Sędzia ten ogon skręcił z osiem razy — Obraz ten Minosa porównaj z obrazem jego, jaki nakreślił poeta na początku Pieśni V. [przypis redakcyjny]
sędziaty — tłusty, gruby. [przypis autorski]
sędzic — syn sędziego. [przypis redakcyjny]
sędzie — dziś: sędziowie. [przypis edytorski]
sędzielizna (daw.) — siwizna (tu mowa o śniegu bądź szadzi na gałęziach). [przypis edytorski]
sędzielizna (daw.) — szron. [przypis edytorski]
Sędziom nie będziesz złorzeczył — hebr. אֱלֹהִים (elohim) może być odczytane jako Bóg lub jako sędziowie. Raszi komentuje, że oznacza to zakaz bluźnierstwa wobec Boga oraz zakaz przeklinania sędziów, zob. Raszi do 22:27 [1]. Ibn Ezra komentuje, że werset ten odnosi się do sędziów, czyli kohenów (kapłanów) i lewitów, którzy posiadali znajomość Tory, zob. Ibn Ezra do 22:27 [1]. „Ten werset umieszczony został tutaj, bo może się zdarzyć, że pożyczkodawca zgrzeszy i nie odda zastawu; a wtedy biedak, z powodu ogromu swojego cierpienia w nocy przeklnie sędziego, który zasądził, by wziąć w zastaw jego odzienie, lecz sędzia ten postąpił zgodnie z prawem, nie dokonał wykroczenia”, Chizkuni do 22:27 [1]. [przypis tradycyjny]
Sędziwój z Ostroroga (1375–1441) — wojewoda poznański w latach 1406–1441, włączony do sztabu Jagiełły w czasie wojny polsko-krzyżackiej. [przypis edytorski]
sędziwszy — starszy. [przypis edytorski]
sędziwy — bardzo stary. [przypis edytorski]
sędziwy (książk.) — bardzo stary, taki, który żyje już bardzo długo. [przypis edytorski]
sędziwym — hebr. שֵׂיבָה (seiwa) dosł. siwizna. Raszi uczy, że hebr. słowo זָקֵן (zaken): starzec, oznacza nie tylko podeszły wiek, ale także i mędrca, zob. Raszi do 19:32 [1]. Ramban wyjaśnia, że zaken oznacza kogoś, kto nabył mądrość, ale ostatecznie Talmud uczy (Kiduszin 32a), że prawo nakazuje szanować każdego w podeszłym wieku, bez względu na to, czy jest on mędrcem. Pierwsza połowa wersetu nakazuje czcić każdego starego człowieka, nawet niewykształconego, druga połowa wersetu to kolejne przykazanie dotyczące szacunku dla kogoś, kto nabył mądrość czyli jest zaken i to nawet jeśli jest on młody, zob. Ramban do 19:32 [1]. [przypis tradycyjny]
sędziwy — stary. [przypis edytorski]
Séguier, Pierre (1588–1672) — francuski polityk, od 1635 kanclerz Francji. [przypis edytorski]
Ségur, Philippe Paul de (1780–1873) — francuski wojskowy i historyk, adiutant Napoleona. [przypis edytorski]
sękacz — tu: sękaty kij. [przypis edytorski]
sękiel a. szenkiel (z niem. Schenkel) — wystająca z piasty część osi, na której obraca się koło wozu. [przypis edytorski]
sękiel a. szenkiel (z niem. Schenkel) — wystająca z piasty część osi, na której obraca się koło wozu. [przypis edytorski]
sękiel (daw., gw.) — część osi, na której obraca się koło. [przypis edytorski]
sękowaty (starop.) — twardy. [przypis redakcyjny]
Sękowski, Józef (1800–1858) — polski egiptolog, poeta, profesor uniwersytetu w Petersburgu, carski cenzor. [przypis edytorski]
sęk — tu: problem. [przypis edytorski]
sępem stawać — tu: przeciwstawiać się, walczyć. [przypis redakcyjny]
sęp Etua — niektóre ludy Oceanii przypisują wybuch choroby mitycznemu sępowi Etua, który pożera wnętrzności chorego. [przypis autorski]
sęp (gw.) — zasępienie, zmartwienie. [przypis edytorski]
sęp — hebr. עָזְנִיָּה (oznija): ptak drapieżny, orzeł czarny, myszołów. W innych przekładach także: sęp kasztanowaty, orzeł morski. [przypis edytorski]
sępić (daw.) — zaciemniać. [przypis edytorski]
sępny (daw.) — ponury, posępny, zasępiony. [przypis edytorski]
sępów urubu (Cathartes atratus) — w ob. klasyfikacji: Coragyps atratus, sępnik czarny (urubu czarny), ptak z rodziny kondorów o czarnym upierzeniu, występujący w Ameryce Środkowej i Południowej. [przypis edytorski]
sęp — ptak ten budził wstręt powszechny. [przypis tłumacza]
sępu — dziś popr. forma C. lp: sępowi. [przypis edytorski]
sępu — dziś popr. forma D.lp: sępa. [przypis edytorski]
sępy — dziś popr. N. lm: sępami. [przypis edytorski]
s'è scumbinato (wł.) — rozbiło się. [przypis redakcyjny]
sęstwo — urząd sędziowski. [przypis edytorski]
Sę-Symonistka (właśc. saintsimonistka) — wyznawczyni doktryny Henri de Saint-Simona (1760–1825), socjalisty utopijnego, głoszącego ideały braterstwa i równości (najważniejsze dzieła: Système industriel; Catéchisme industriel; Nouveau Christianisme); tu przen. oznacza żartobliwie tyle, co: rewolucjonistka, feministka. [przypis edytorski]
Sèvres — miejscowość i gmina we Francji, w regionie Île-de-France, departament Hauts-de-Seine. [przypis edytorski]
Sèvres — miejscowość i gmina w płn. Francji, przepływa przez nią Sekwana. [przypis edytorski]
Se alle sei della mattina (…) (wł.) — Jeśli o szóstej rano w moich rękach nie znajdą się cztery tysiące piastrów, o siódmej hrabia Albert umrze. [przypis edytorski]
sealskin (ang.) — futro z foki. [przypis edytorski]
