Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 120423 przypisów.
sznaps (z niem.) — alkohol. [przypis edytorski]
sznaps (z niem. Schnaps) — żart.: wódka. [przypis edytorski]
sznaps (z niem.) — spirytus, mocny alkohol. [przypis edytorski]
sznela (daw., z fr. chenille) — dziś: szenila, runowa przędza w postaci puszystych włókien, powstałych przez pocięcie tkaniny na paski i ich skręcenie, używana do wyrobu dywanów. [przypis edytorski]
sznerkiel (daw., z niem. schnörkel) — zawijas, ozdoba architektoniczna w kształcie esowatej linii. [przypis edytorski]
sznitt (z niem.) — krój, szyk. [przypis edytorski]
sznuchtać (reg.) — wąchać. [przypis edytorski]
sznur cingulum — używany przez duchownych do przewiązania w pasie alby lub habitu. [przypis edytorski]
sznurówka (daw.) — gorset. [przypis edytorski]
sznurówka — tu: sznurowany gorset. [przypis edytorski]
sznurówka — tu: tasiemka do wiązania gorsetu. [przypis edytorski]
sznurować usta — zaciskać usta. [przypis edytorski]
sznur — w wyd. 1610: prawidło, z gr. kanon, co pierwotnie oznaczało pręt używany przez architektów i rzemieślników jako przyrząd do wykonywania linii prostych. [przypis edytorski]
sznury — dziś popr. forma N.lm: sznurami. [przypis edytorski]
sznytek (gw., z niem.) — porcja napitku, szklaneczka. [przypis edytorski]
szóstego nieba — wg kosmogonii żydowskiej istnieje siedem nieb; siódme, ostatnie jest zamieszkiwane przez Boga Jahwe. [przypis edytorski]
szóstka — moneta o niskim nominale. [przypis edytorski]
szóstka — potoczna nazwa austro-węgierskiej monety o wartości sześciu krajcarów (grajcarów). [przypis edytorski]
szóstka — potoczna nazwa monety dwudziestohalerzowej (równowartości sześciu krajcarów, które były w obiegu w Galicji do 1857 r.), ok. 1900 r. wartość nabywcza takiej sumy odpowiadała cenie litra mleka lub kilograma chleba; dwie szóstki to czterdzieści halerzy. [przypis edytorski]
szóstka — potoczna nazwa monety dwudziestohalerzowej (równowartości sześciu krajcarów, które były w obiegu w Galicji do 1857 r.), ok. 1900 r. wartość nabywcza takiej sumy odpowiadała cenie litra mleka lub kilograma chleba. [przypis edytorski]
szóstka — potoczna nazwa monety dwudziestohalerzowej (równowartości sześciu krajcarów, które były w obiegu w Galicji do 1857 r.), ok. 1900 r. wartość nabywcza takiej sumy odpowiadała cenie litra mleka lub kilograma chleba; szóstkeście dali (gw.): konstrukcja z przestawną końcówką czasownika, inaczej: daliście szóstkę. Tadeusz Boy-Żeleński, świadek epoki, twierdzi, że autentyczny Czepiec miał za złe Wyspiańskiemu, iż kazał mu się targować o tak małą kwotę, jakiej by porządny gospodarz nie dawał muzykantom (por. Plotka o „Weselu”). [przypis edytorski]
szósty z pośrodka — tj. dzień szósty ze środkowej dekady miesiąca, a zatem szesnasty dzień miesiąca. [przypis edytorski]
Szobbe — ob. Kuando a Kwando, rzeka w Afryce, prawy dopływ Zambezi, przepływający gł. przez Angolę; w dolnym biegu nazywana Chobe. [przypis edytorski]
Szober, Stanisław (1879–1938) — językoznawca i leksykograf. [przypis edytorski]
szob ty buw (rus.) — żebyś ty był. [przypis edytorski]
szodo — rodzaj sosu z wina. [przypis edytorski]
szofar — barani róg, w który w tradycji żydowskiej dmie się w uroczyście obchodzone święta (Rosz-haszana i na zakończenie święta Jom-Kipur). [przypis edytorski]
szofar — (hebr.; z jid. szojfer) instrument muzyczny wykonany ze zwierzęcego rogu. Używany do ogłaszania ważnych wydarzeń. [przypis edytorski]
szofar — instrument muzyczny zrobiony z baraniego rogu. [przypis edytorski]
szofar — instrument wykonany z rogu baraniego, niekiedy również koziego lub antylopy; używany jest w czasie świąt żydowskich, szczególnie w czasie Rosz ha-Szana. [przypis edytorski]
szofar — róg barani. [przypis edytorski]
szofer — kierowca. [przypis edytorski]
szojchet — rytualny rzeźnik. [przypis edytorski]
szołdra (daw.) — pogardliwie o człowieku; świnia. [przypis edytorski]
szołdra (daw.) — solona szynka. [przypis edytorski]
szołdra (daw., z niem.) — pogardliwie o człowieku: świnia. [przypis edytorski]
szołtys (daw.) — dziś: sołtys. [przypis edytorski]
szolem alejchem (hebr.) — dosł. „pokój wam”; formuła pozdrowienia. [przypis edytorski]
szolem alejchem (hebr.) — pokój wam; pozdrowienie. [przypis edytorski]
Szomberg — nazwisko to, jako zabójcy dzieci księcia Witolda, pojawia się w tekstach pisarza i historyka Karola Szajnochy (1818–1868). [przypis edytorski]
Szomer — harcerz; członek żydowskiej organizacji skautowej Haszomer Hacair, założonej w roku 1913. [przypis edytorski]
szomer — prawdopodobnie chodzi o członka Ha-Szomer Ha-Cair (z hebr.: młody strażnik), żydowskiej organizacji skautowskiej (harcerskiej). [przypis edytorski]
Szomre-Szabes (jid., hebr.) — dosłownie strażnicy soboty. Ugrupowanie ortodoksów religijnych odpowiedzialnych za pilnowanie, by nie pracowano w szabes. [przypis edytorski]
Szondi, Léopold (1893–1986) — węgierski lekarz psychiatra i psychoanalityk, autor testu projekcyjnego (test Szondiego); w czerwcu 1944 uwięziony w obozie koncentracyjnym Bergen-Belsen, pod koniec 1944 uwolniony. [przypis edytorski]
szoner — statek o skośnym ożaglowaniu. [przypis edytorski]
szonungowy — w gwarze obozowej szonung to ochrona przed pracą więźnia, który po chorobie nie doszedł jeszcze do pełni sił. [przypis edytorski]
szop (ang. shop) — zakład produkcyjny w getcie warszawskim podczas okupacji hitlerowskiej, organizacją przypominający wczesnokapitalistyczną manufakturę, w której Żydzi w prymitywnych warunkach, pracując 10–11 godzin dziennie za minimalną płacę i głodowe przydziały żywności, bici, pozbawiani dni wolnych produkowali odzież, obuwie, szczotki, wyroby drewniane i kuśnierskie głównie na potrzeby armii niemieckiej. Właścicielami szopów byli Niemcy (m.in. W. Toebbens z Bremy, F. Schultz z Gdańska), Polacy (W. Leszczyński) i Żydzi (Weitz); część z nich osiągnęła wielkie fortuny, niekiedy byli ofiarami niemieckiego terroru. W 1942 r. w największych szopach zatrudniano po kilkanaście tysięcy osób. Robotnicy z szopów byli początkowo chronieni przed wywiezieniem do obozu zagłady, od 1942 r. przeprowadzano tzw. selekcje i także ich wywożono na śmierć; ostatecznie szopy zostały zlikwidowane w czasie powstania w getcie w 1943 roku. [przypis edytorski]
szopenfeldziarka — złodziejka okradająca sklepy lub magazyny. [przypis edytorski]
szopka — tu: widowisko związane z Bożym Narodzeniem. [przypis edytorski]
szop — niemieckie przedsiębiorstwo produkcyjne w getcie; praca w szopie dawała mieszkańcom getta dodatkowe uprawnienia, m.in. legalizację zamieszkania i dostęp do kartek żywnościowych. [przypis edytorski]
szorbet — sorbet, wówczas rodzaj słodkiego napoju. [przypis edytorski]
szorc (daw.) — gruba wełniana tkanina, z której wyrabiano spódnice; spódnica z takiej tkaniny. [przypis edytorski]
szorc — zapaska, fartuch. [przypis edytorski]
szor (daw.) — uprząż. [przypis edytorski]
szorie (gw. środ.) — kradzione rzeczy. [przypis edytorski]
szorować (daw. pot.) — biec, iść. [przypis edytorski]
szorować (starop.) — obcierać, uwierać. [przypis edytorski]
Szorowa — w oryg. Mistress Shore. [przypis edytorski]
szorownia — pomieszczenie, gdzie przechowuje się uprząż i powozy. [przypis edytorski]
szorownia — pomieszczenie, gdzie przechowuje się uprząż. [przypis edytorski]
szor — tu: uprząż. [przypis edytorski]
szor — uprząż. [przypis edytorski]
szory — rodzaj końskiej uprzęży. [przypis edytorski]
szory — rodzaj końskiej uprzęży; szeroki skórzany pas zakładany na pierś konia wraz z pomocniczymi rzemieniami. [przypis edytorski]
szory — rodzaj uprzęży, której głównym elementem jest szeroki pas przeciągnięty przez pierś zwierzęcia. [przypis edytorski]
szory — uprząż koni pociągowych. [przypis edytorski]
szory — uprząż złożona z szerokiego pasa zakładanego przez pierś konia oraz pasów bocznych i pomocniczych rzemieni. [przypis edytorski]
szory (z niem. Geschirr: uprząż) — rodzaj uprzęży złożonej z szerokiego napierśnika ze skóry a. materiału oraz rzemieni ułożonych wzdłuż grzbietu i po bokach konia. [przypis edytorski]
szoś tu je (ukr. gw.) — coś tu jest. [przypis edytorski]
szosa zaleszczycka — propagandowe określenie trasy ewakuacji polskich władz po klęsce wojennej we wrześniu 1939 (w rzeczywistości ewakuacja odbywała się raczej trasą na Kuty i Wyżnicę). [przypis edytorski]
Szostakowicz, Dmitrij (1906–197) — rosyjski kompozytor, pianista i pedagog. [przypis edytorski]
szo ty sobi dumajesz — co ty sobie myślisz. [przypis edytorski]
Szowech — król o takim imieniu nie pojawia się ani w Pięcioksiągu Mojżeszowym, ani w źródłach historycznych. [przypis edytorski]
Szpagaciarnia — Towarzystwo Akcyjne Częstochowskich Zakładów Jutowych i Konopianych „Stradom”: fabryka wytwarzająca worki i sienniki jutowe oraz szpagaty konopne. [przypis edytorski]
szpagateria (żart.) — wódka. [przypis edytorski]
szpagat — gruby sznurek. [przypis edytorski]
szpagat — rodzaj cienkiego, mocnego sznurka. [przypis edytorski]
szpagat — sznurek. [przypis edytorski]
szpagat — sznur. [przypis edytorski]
szpagat — tu: cienki, mocny sznurek. [przypis edytorski]
szpakami karmiona — przebiegła, sprytna. [przypis edytorski]
szpakamiś ty karmiony (daw., przysł.) — sprytny. [przypis edytorski]
szpak (daw., pot.) — sprzyciarz. [przypis edytorski]
Szpakiewicz, Mieczysław (1890–1945) — dyrektor Teatru Miejskiego w Łodzi, odegrał ważną rolę we wprowadzeniu sztuk Witkacego na scenę. [przypis edytorski]
szpakowaty — o maści konia: ciemnosiwy. [przypis edytorski]
szpak — tu: koń maści szpakowatej, ciemnosiwy. [przypis edytorski]
szpaler (daw.) — tkanina dekoracyjna używana jako obicie ścian. [przypis edytorski]
szpaler — dwa równolegle ułożone szeregi, rzadziej pojedynczy szereg. [przypis edytorski]
szpaler — dwa równolegle ułożone szeregi, rzadziej pojedynczy szereg; tu: szpaler drzew lub krzewów tworzących aleję ogrodową. [przypis edytorski]
szpaler — dwa rzędy drzew, rosnące równolegle wzdłuż alei. [przypis edytorski]
szpaler — dwuszereg drzew lub krzewów. [przypis edytorski]
szpaler — równo przystrzyżony żywopłot. [przypis edytorski]
szpaler — rząd drzew lub krzewów, odpowiednio ciętych, tworzących aleję ogrodową. [przypis edytorski]
szpaler — rząd drzew lub krzewów, odpowiednio ciętych, tworzących aleję ogrodową. [przypis edytorski]
szpalery — dwa równoległe rzędy drzew lub krzewów tworzące alejkę. [przypis edytorski]
szpalety — drewniana boazeria wokół drzwi. [przypis edytorski]
szpalta (druk.) — pewna liczba wierszy druku tworząca pionowy pas, łam. [przypis edytorski]
szpaltówka — cienki płat wyprawionej skóry. [przypis edytorski]
szpalty — strony gazety a. książki z wydrukowanym tekstem; szpalta (druk.): pewna liczba wierszy druku tworząca pionowy pas, łam; [przypis edytorski]
Szpandawa (niem. Spandau) — dzielnica Berlina. [przypis edytorski]
