Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 119747 przypisów.
ostygnienie (daw.) — dziś popr.: ostygnięcie. [przypis edytorski]
osuć (daw.) — osypać. [przypis edytorski]
osuty (daw.) — osnuty, spowity. [przypis edytorski]
osuty (daw.) — osypany, spowity. [przypis edytorski]
osuwa się na ławę przed domem, łamie ręce — niem. fährt heftig auf, sinkt zurück, schlägt die Hände ineinander: zrywa się gwałtownie, opada z powrotem na ławę, potrząsa rękami; gesty wyrażające bardziej wzburzenie niż rozpacz. [przypis edytorski]
o swą krzywdę mówili — upominali się o swą krzywdę. [przypis edytorski]
Oswald, Oswald, eine treue Seele… Das ist nicht mit Gold aufzuwiegen (niem.) — Oswaldzie, Oswaldzie, poczciwa duszo… Tego się nie da zrównoważyć pieniędzmi. [przypis edytorski]
Oswald Spengler (1880–1936) — niemiecki filozof historii i kultury. [przypis edytorski]
o swej kopie (daw.) — na własny koszt. [przypis edytorski]
oswojonaś (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, inaczej: „oswojona jesteś”. [przypis edytorski]
o synie — daw. forma Ms.lp; dziś: o synu. [przypis edytorski]
osyp — danina świadczona w naturze, w ziarnie zbóż. [przypis edytorski]
osyp — danina z ziarna. [przypis edytorski]
osypka — grubo zmielona mąka. [przypis edytorski]
osypka — grubo zmielona pszenica a. inne zboża; osypka używana była jako karma dla zwierząt domowych. [przypis edytorski]
osypka — opłata w zbożu. [przypis edytorski]
osypywało — dziś raczej: obsypywało. [przypis edytorski]
oszalać — doprowadzać do szaleństwa. [przypis edytorski]
oszalał samotnością, postem — oszalał z powodu samotności i postu. [przypis edytorski]
oszalbierzyć — oszukać; por. szalbierz: oszust. [przypis edytorski]
oszaleniać (neol.) — czynić szalonym. [przypis edytorski]
oszalenić — doprowadzić do szaleństwa. [przypis edytorski]
oszaleniony — doprowadzony do szaleństwa. [przypis edytorski]
oszczędzono ich ogrodów — dziś popr. forma: oszczędzono ich ogrody. [przypis edytorski]
oszczekiwa — dziś: oszczekuje. [przypis edytorski]
oszczep — broń składająca się z długiego drzewca i metalowego grotu. [przypis edytorski]
oszczep — rodzaj broni z długim drzewcem i metalowym grotem. [przypis edytorski]
oszczep smalili — drewnianą broń opalano w ogniu, aby jej nadać twardości. [przypis edytorski]
oszczerca — ktoś, kto kłamie, by poniżyć lub skompromitować inną osobę. [przypis edytorski]
oszczerstwa ich złośliwe — «Donosił ojcu o wszelkich nikczemnościach, jakie dostrzegł u swoich braci, synów Lei: że jedli mięso odcięte z żyjącego zwierzęcia, że poniżali synów służących [Bilhy i Zilpy], nazywając ich niewolnikami, i że podejrzani są o rozwiązłość. I za trzy [te oskarżenia] został pokarany [podobnymi sprawami]». Gdy bracia go sprzedali, zarżnęli koźlę, choć nie zjedli jego mięsa żywcem (Ks. Rodzaju 37:31). Mówił, że nazywają braci niewolnikami: za to sam został sprzedany na niewolnika. Podejrzewał ich o rozwiązłość, tymczasem żona jego pana rzuciła na niego takie oskarżenie (Ks. Rodzaju 39:14), zob. Raszi do 37:2. [przypis edytorski]
oszczerstwo — nieprawdziwe oskarżenie. [przypis edytorski]
Oszczerstwo, przez niego zakupione, udawanym głosem z Nieba ludzi od bronienia się wstrzymywało — władca przekupuje przywilejami przedstawicieli religii, aby wmawiali ludziom, że postępuje słusznie [udawanym głosem z Nieba: powołującym się na nakaz Polski; S.Cz.]. [przypis edytorski]
oszedziały (daw.) — posiwiały. [przypis edytorski]
oszedziały — oszroniały, także: sędziwy. [przypis edytorski]
oszelmować — okaleczyć; tu: okraść. [przypis edytorski]
Oszmiana — miasto na Białorusi; w latach 1922–1939 należało do Polski, było siedzibą powiatu w województwie wileńskim. [przypis edytorski]
oszołomny (rzad.) — wprawiający w oszołomienie, oszałamiający. [przypis edytorski]
osztych (gw.) — sterczący kawałek. [przypis edytorski]
oszukaniec (pot.) — człowiek, który oszukuje; oszust. [przypis edytorski]
oszukiwam (starop. forma) — dziś: oszukuję. [przypis edytorski]
oszukiwa (starop. forma) — dziś: oszukuje. [przypis edytorski]
oszustostwem — w wydaniu z 1816 r.: oszczerstwem. [przypis edytorski]
oszwabić (daw., pot.) — oszukać. [przypis edytorski]
oszwabić — oszukać. [przypis edytorski]
oszwabić — oszukać. [przypis edytorski]
oszwabić (posp.) — oszukać. [przypis edytorski]
oszwiate — zniekształcone: oświaty. [przypis edytorski]
oszyć — obszyć, zaszyć w pokrowce. [przypis edytorski]
oszyldwachować (neol., z niem. Schildwache: żołnierz stojący na warcie, strażnik) — ochronić, obstawić strażnikami. [przypis edytorski]
oszyte — dziś: obszyte. [przypis edytorski]
oszyty — dziś: obszyty. [przypis edytorski]
oszyty — dziś popr. obszyty. [przypis edytorski]
otaborzyć się — przygotować tabor, szykować się do drogi. [przypis edytorski]
Otaczał blaskiem potęgi i chwały… — fragment utworu Boże, coś Polskę…, polskiej pieśni religijnej o charakterze patriotycznym. [przypis edytorski]
Otaiti — dawna nazwa wyspy Tahiti. [przypis edytorski]
O! tak, Lasze, po Słucz nasze — Tak, Polaku (Lachu), po Słucz nasze (włości, ziemie). [przypis edytorski]
otaklowany — o statku: olinowany, tu: wyposażony (w liny, maszty, żagle) i przygotowany do żeglugi w odpowiedni sposób. [przypis edytorski]
otaksować — opodatkować; tu: ocenić. [przypis edytorski]
otawa (gw.) — drugi pokos trawy. [przypis edytorski]
otawa — trawa odrastająca po uprzednim skoszeniu. [przypis edytorski]
otawisko — łąka zarośnięta otawą (trawą wyrastającą po pierwszych sianokosach). [przypis edytorski]
Otchłań a. limbus (łac.) — w teologii chrześcijańskiej: miejsce pobytu dusz ludzi, którzy zmarli bez chrztu, ale nie popełnili grzechów, które uzasadniałyby ich potępienie, nie mogą więc znaleźć się w niebie, ale też nie doświadczają męki piekielnej; jej częścią jest limbus puerorum, otchłań niemowląt. [przypis edytorski]
otchłań Platona — w oryginale: l'antre de Platon en sa Republique, tj. „jaskinię Platona z jego Państwa”, chodzi o metaforę z ks. VII tego dzieła. [przypis edytorski]
otchniony (daw.) — owiany. [przypis edytorski]
Otcze atamane! Każe prosto cheruwym. Takoho my i ne baczyły (ukr.) — Ojcze atamanie! Wydaje się, po prostu cherubinek. Takiego jeszcze nie widzieliśmy. [przypis edytorski]
otczestwo (ros.) — imię odojcowskie, w języku rosyjskim umieszczane pomiędzy imieniem a nazwiskiem, np. Iwan Aleksandrowicz (tj. syn Aleksandra) Chlestakow; używane razem z imieniem przy zwracaniu się z szacunkiem do innej osoby lub mówieniu o niej, np. „Iwanie Aleksandrowiczu”. [przypis edytorski]
otczizna (ros.) — ojczyzna. [przypis edytorski]
otęcza (daw.) — aureola. [przypis edytorski]
otęcza (rzad.) — aureola; tęczowa obwódka. [przypis edytorski]
otęgnąć (gw.) — otężeć (daw.), zesztywnieć, stać się nieruchomym. [przypis edytorski]
o tę porę — dziś popr. o tej porze. [przypis edytorski]
Otello — bohater sztuki Szekspira o takim samym tytule; synonim zazdrosnego do szaleństwa męża. [przypis edytorski]
Otello i Desdemona — bohaterowie tragedii Szekspira: Otello to Maur (czyli muzułmanin pochodzący z Płw. Iberyjskiego lub Płn. Afryki), który ożenił się z córką weneckiego senatora Desdemoną. [przypis edytorski]
Otello — tragedia autorstwa Williama Shakespeare'a (1564–1616). [przypis edytorski]
Otello — tu: opera Gioacchino Rossiniego z roku 1816 na podstawie tragedii Szekspira o tym samym tytule. [przypis edytorski]
Otello — tytułowy bohater dramatu Williama Shakespeare'a (1564–1616). [przypis edytorski]
Otello — tytułowy bohater tragedii Szekspira: powodowany obsesyjną zazdrością udusił swoją żonę, Desdemonę. [przypis edytorski]
Otello — tytułowy bohater tragedii Szekspira, powodowany obsesyjną zazdrością udusił swoją żonę, Desdemonę. [przypis edytorski]
Otello — tytułowy bohater tragedii Williama Shakespeare'a (1564–1616), powstałej prawdopodobnie w latach 1602–1604. [przypis edytorski]
o tem — daw. forma dla r.ż. i r.n.; dziś: o tym. [przypis edytorski]
o tem — dziś popr.: o tym. [przypis edytorski]
O tem — dziś popr.: o tym. [przypis edytorski]
otemkni (starop.) — odemknij; otwórz. [przypis edytorski]
o tempora, o mores (łac.) — co za czasy, co za obyczaje; zdanie wyrażające potępienie, pochodzące pierwotnie z mowy Cycerona przeciw Katylinie. [przypis edytorski]
o tem (starop. forma Msc., lp, r.n.) — dziś popr.: o tym. [przypis edytorski]
O teterrima causa (…) belli (łac.) — najwstydliwsza przyczyna wojny. [przypis edytorski]
ote wszego złego (starop.) — od wszelkiego zła. [przypis edytorski]
otfartey (starop. forma ort.) — otwartej. [przypis edytorski]
Otheos, Athanatos, Schyros — zniekszt. greckie określenia Boga z chrześcijańskiego hymnu Trisagion (z gr. trisagios: trzykroć święty): Agios o Theos, agios ischyros, agios athanatos: Święty Boże, Święty mocny, Święty nieśmiertelny. [przypis edytorski]
Others will enter (…) large and small (ang.) — Inni przestąpią bramki wiodące na prom i przepłyną z brzegu na brzeg; / Inni będą patrzeć na fale odpływu; / Inni będą widzieć wyspy wielkie i małe. [przypis edytorski]
O Thou immortal Deity Whose throne is in the depth of human thought, I do adjure thy power and Thee By all that man may be, by all that he is not, By all that he has been and yet must be (ang.) adjure — O Ty, nieśmiertelne Bóstwo, którego tron jest w głębi myśli ludzkiej, zaklinam Twą siłę i Ciebie, przez to wszystko, czym człowiek mógłby być, przez wszystko, czym nie jest, przez wszystko, czym był niegdyś i czym musi być jeszcze. [przypis edytorski]
Otis Warren, Mercy (1728–1814) — amerykańska poetka, autorka sztuk teatralnych, napisanych kilka lat przed amerykańską wojną o niepodległość, atakujących władze brytyjskie i wzywających kolonistów do oporu przeciwko naruszaniu ich praw i wolności; jej mąż był zaangażowany w politykę, w ich domu często odbywały się spotkania lokalnych polityków i rewolucjonistów; p. Warren znała osobiście większość przywódców wojny o niepodległość. [przypis edytorski]
otjąć (starop.) — odebrać. [przypis edytorski]
Otniel, Aod [=Ehud], Barak, Gedeon, Jefte, aż do Samsona — najważniejsi z sędziów izraelskich opisywanych w biblijnej Księdze Sędziów. Sędziowie (hebr. szofetim) sprawowali w poszczególnych plemionach władzę rozjemczą, sądowniczą, a w razie potrzeby zostawali wodzami. Wbrew twierdzeniom Skargi sędziowie nie byli królami wszystkich Izraelitów, chociaż niektórzy cieszyli się uznaniem kilku lub nawet wszystkich plemion; zapewne część z sędziów opisanych w Księdze Sędziów przez pewien czas działała równocześnie. Ostatnimi z biblijnych sędziów, niewymienionymi w Księdze Sędziów, byli Heli i Samuel, których działalność opisuje Księga Samuela. [przypis edytorski]
o tobiem myślał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: o tobie myślałem. [przypis edytorski]
otocza (neol.) — obwódka. [przypis edytorski]
otoczęć — skrócone od: otoczę cię. [przypis edytorski]
Otocz mnie ludźmi poszytymi w ciało… — Szekspir, Juliusz Cezar, akt I, scena 2 (Cezar do Marka Antoniusza o swojej nieufności wobec Gajusza Kasjusza Longinusa), tłum. Juliusza Paszkowskiego. [przypis edytorski]
otoczona (…) schody — dziś forma N.: (…) schodami. [przypis edytorski]
otoczony (…) niby kania od wróblów — otoczony jak kania przez wróble; kania, tu: gatunek drapieżnego ptaka z rodziny jastrzębiowatych. [przypis edytorski]
