Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 119308 przypisów.
bodziak a. bodiak (reg.) — oset; niekiedy także: rzepy, tj. suche, kłujące i czepliwe owoce ostu, ostrożnia lub łopianu. [przypis edytorski]
bodziak (z ros. бодяк) — oset a. ostrożeń. [przypis edytorski]
bodziak (z ros. бодяк) — oset a. ostrożeń; tu: rzepy, tj. suche, kłujące i czepliwe owoce ostu, ostrożnia lub łopianu. [przypis edytorski]
bodziec — tu: oścień, spiczasty kij do popędzania bydła. [przypis edytorski]
Böcklin, Arnold (1827–1901) — szwajcarski malarz symbolista, malował nastrojowe, fantastyczne pejzaże, często z istotami mitologicznymi: nimfami, najadami, trytonami. [przypis edytorski]
Böcklin, Arnold (1827–1901) — szwajcarski malarz symbolista, malował nastrojowe, fantastyczne pejzaże, często z istotami mitologicznymi: nimfami, najadami, trytonami. [przypis edytorski]
Böcklin, Arnold (1827–1901) — szwajcarski malarz uznawany za prekursora symbolizmu, chętnie malujący oniryczne sceny z udziałem stworzeń mitologicznych. [przypis edytorski]
Böcklin, Arnold (1827–1901) — szwajcarski malarz uznawany za prekursora symbolizmu, wysoko ceniony w epoce Młodej Polski; obraz Siehe, es lacht die Au (Spójrz, łąka się śmieje) stworzył w 1887. [przypis edytorski]
Böcklin, Arnold (1827–1901) — wybitny szwajcarski malarz i rzeźbiarz; w dziełach swych łączył naturalistyczne środki wyrazu z mitologiczną tematyką (np. w słynnym obrazie „Wyspa umarłych”). [przypis edytorski]
boę — dziś popr. forma nieodm.: boa. [przypis edytorski]
Böhm, Arno (1913–1962) — niemiecki więzień funkcyjny, jeden z pierwszych uwięzionych w obozie koncentracyjnym Auschwitz. [przypis edytorski]
Böhme, Jakob (1575–1624) — niemiecki mistyk, gnostyk i filozof religii; uważany za pierwszego filozofa piszącego po niemiecku, a nie po łacinie. [przypis edytorski]
Böhme, Jakob (1575–1624) — niemiecki mistyk i filozof religii. [przypis edytorski]
Böhme, Jakob (1575–1624) — niem. mistyk, gnostyk i filozof religii; uważany za pierwszego filozofa piszącego po niemiecku, a nie po łacinie, jego najważniejszym dziełem jest Aurora. [przypis edytorski]
Böhme, Jakub (1575–1624) — mistyk i filozof religii, jego najważniejsze dzieło to Aurora. [przypis edytorski]
Bölsche, Wilhelm (1861–1939) — niemiecki autor, wydawca i publicysta; popularyzator nauk przyrodniczych, zwolennik Lebensreform, ruchu społecznego propagującego powrót do „naturalnego sposobu życia”, zdrową żywność, naturalne medykamenty, nudyzm i wyzwolenie seksualne. [przypis edytorski]
Bölsche, Wilhelm (1861–1939) — pisarz niemiecki; pod wpływem Haeckla propaguje darwinizm; autor broszur przyrodoznawczych i utworów o treści filozoficzno-przyrodniczej, np. Miłość w przyrodzie (1898–1902). [przypis edytorski]
Börne, Ludwig (1786–1837) — właśc. Löb Baruch, niemiecki dziennikarz, publicysta, związany z organizacją Młode Niemcy, stworzoną na wzór Młodych Włoch powołanych przez Mazziniego. [przypis edytorski]
Boecjusz, właśc. Anicius Manlius Torquatus Severinus Boëthius (ok. 480–ok. 535) — rzymski logik, filozof i teolog, tłumacz Arystotelesa; święty katolicki; oskarżony przez króla Ostrogotów Teodoryka Wielkiego o udział w spisku, uwięziony i stracony; w więzieniu napisał dialog O pocieszeniu, jakie daje filozofia. [przypis edytorski]
Boecklin (właśc. Böcklin), Arnold (1827–1901) — malarz szwajcarski, którego twórczość odwołująca się do mitologii, przepełniona oniryzmem pejzaży, wywarła znaczący wpływ na rozwój symbolizmu; autor m.in. obrazów Pan w trzcinach (1858), Polowanie Diany (1862), Walka centaurów (1872), Autoportret ze śmiercią grającą na skrzypcach (1872), Wyspa Umarłych (1880; kilka wersji), Odyseusz i Kalipso (1883), Bawiąc się w falach (1883). [przypis edytorski]
Boehme, Jakub (1575–1624) — niem. teolog luterański i filozof-mistyk, rodem ze Śląska, szewc-samouk; w dziele Aurora (1610) rozwija antyscholastyczną, dialektyczną filozofię przyrody. [przypis edytorski]
Boerowie a. Burowie — potomkowie holenderskich osadników w Afryce, stoczyli dwie wojny z Brytyjczykami w latach 1880–1881 i 1899–1902. [przypis edytorski]
Boetos (gr.) — Hetepsechemui (ok. 2850 p.n.e.), założyciel II dynastii faraonów egipskich. [przypis edytorski]
Boetycz Etonej — Etoneus, syn Boethosa. [przypis edytorski]
bogać (gw.) — gdzieżby. [przypis edytorski]
bogać (gw.) — gdzież tam! [przypis edytorski]
Bogać tam! (daw.) — Gdzie tam! [przypis edytorski]
bogać tam (daw.) — gdzie tam. [przypis edytorski]
bogać tam (daw., gw.) — gdzie tam. [przypis edytorski]
bogacie (starop. forma) — dziś: bogato. [przypis edytorski]
bogactwy — dziś popr. forma N. lm: bogactwami. [przypis edytorski]
bogactwy — dziś popr. forma N.lp: bogactwami. [przypis edytorski]
bogaczów — dziś popr. forma: bogaczy. [przypis edytorski]
Boga dla (starop.) — dla Boga; z powodu Boga, ze względu na przykazania pobożności. [przypis edytorski]
boga, który strzały ciska — tj. Apolla. [przypis edytorski]
Bogam (…) naznaczył (starop. forma) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: Boga naznaczyłem. [przypis edytorski]
Boga Najwyższego — «Nie czcił gwiazd ani innych zjawisk planetarnych, ale wyznawał jedynie Najwyższego Boga i służył Mu, tak jak Abram i ci, co do niego dołączyli», zob. Radak do 14:18. [przypis edytorski]
Boga Rodzico! Mario! (…) — kwestia nawiązująca do francuskiego dramatu Mickiewicza Konfederaci barscy. [przypis edytorski]
Bogaście prosili (starop. forma) — prosiliście Boga. [przypis edytorski]
bogat (daw. forma imiesł.) — bogaty. [przypis edytorski]
bogatszym — tu: bogatszy jestem. [przypis edytorski]
bogaty mój „Andrzej” — mowa o statku; nazwa jest aluzją do hiszpańskiego galeonu zdobytego przez Anglików podczas morskiego rajdu na Kadyks (1596), przemianowanego z „San Andres” na „Saint Andrew”. [przypis edytorski]
Bogaty Wieczór a. Szczodry Wieczór — tradycji ludowej na Podlasiu: wieczór poprzedzający Nowy Rok. [przypis edytorski]
boga w Delfach — Apollina, boga słońca, sztuki i wróżbiarstwa, którego najważniejsze sanktuarium, połączone z wyrocznią, znajdowało się w Delfach. [przypis edytorski]
bogdajby (daw.) — oby. [przypis edytorski]
bogdajbym (daw.; od: daj Boże, bym) — partykuła wyrażająca życzenie połączona z końcówką osobową czasownika: obym. [przypis edytorski]
bogdajbyś (daw.; od: daj Boże, byś) — partykuła wyrażająca życzenie połączona z końcówką osobową czasownika: obyś. [przypis edytorski]
bogdaj (daw.) — oby; bogdajbyście (…) nie byli zwodzili: obyście nie zwodzili (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, w daw. czasie zaprzeszłym). [przypis edytorski]
bogdaj (daw.) — oby (dosł. niech Bóg da, aby…). [przypis edytorski]
bogdajem (daw.) — żebym, obym; bodaj żebym. [przypis edytorski]
Bogdaj — oby; oby Bóg dał. [przypis edytorski]
Bogdaj to — oby to była; żeby to była. [przypis edytorski]
bogdanka (daw.) — kochanka. [przypis edytorski]
bogdanka (daw.) — ukochana. [przypis edytorski]
Bogdanow, Aleksandr (1873–1928) — właśc. Aleksander A. Malinowski, rosyjski filozof, ekonomista, działacz polityczny i socjolog białoruskiego pochodzenia. [przypis edytorski]
Bogdanowicz, Hipolit Fiodorowicz (1743–1803) — ros. poeta, twórca poematu heroikomicznego Duszeńka, wzorowanego na utworze La Fontaine'a Miłość Psyche i Kupidyna. [przypis edytorski]
Bogdanowicz, Jurij Nikołajewicz (1849–1888) — rewolucjonista, uczestnik „wędrówki w lud”, członek Komitetu Wykonawczego Narodnej Woli; uczestnik przygotowań do zamachu na Aleksandra II; aresztowany w marcu 1882, skazany na karę śmierci zamienioną na dożywocie w Twierdzy Szlisselburskiej, gdzie zmarł. [przypis edytorski]
Bogdo Chan (1869–1924) — ostatni chan Mongolii. Po wkroczeniu armii chińskiej do Mongolii 2 grudnia 1919 roku został aresztowany. Uwolniony 3 lutego 1921 roku po przybyciu oddziałów barona Ungern von Sternberga i ponownie osadzony na tronie. [przypis edytorski]
bogdo-gegen — tytuł zwierzchników Kościoła buddyjskiego w Mongolii używany w latach 1691–1924. [przypis edytorski]
bo gdyby opuścił ojca swojego — powiedzieliśmy ci, że «ojciec jego umrze w dniu, gdy go nie ujrzy. Ale mimo tego nie wahałeś, tylko powiedziałeś ‘jeśli wasz brat nie przyjdzie, nie zobaczycie mojego oblicza’. I o co w tym wszystkim chodzi, że potrzebowałeś tego chłopaka, a teraz chcesz go zatrzymać? [Czyż] okoliczności nie dowodzą, że to ty spowodowałeś to zatrzymanie, tak bardzo zapragnąłeś [Binjamina], ale nie mamy pojęcia po co», zob. Bechor Szor do 44:22. [przypis edytorski]
bo gdy siódmy liczby obrót przychodzi (…) a dwa razy trzy, z jednością zmięszane, zakrytą mocą dokazują — autor tych słów był wyznawcą numerologii; w Annales Poloniae Wespazjan Kochowski doszukiwał się porządku dziejów, odmierzając je siedmioletnimi okresami, nazwanymi przez siebie klimakterami (z gr.: szczebel), a także na okresy siedemsetletnie, które przedzielone miały być przewrotami historycznymi; podobnie patrzył na ciąg życia poszczególnych jednostek. [przypis edytorski]
Bo gdzie niezgoda i rozdział, tam jest upadek królestwa… — Łk 11, 17. [przypis edytorski]
Bogi — dziś: bogowie. [przypis edytorski]
bogi — dziś M.lm: bogowie. [przypis edytorski]
bogi — dziś popr.: bogowie. [przypis edytorski]
bogi — dziś popr. forma B. lm: bogów. [przypis edytorski]
bogi — dziś popr. forma B. l. mn.: bogów. [przypis edytorski]
bogi — dziś popr. forma M.lm.: bogowie. [przypis edytorski]
bogi — dziś popr. forma M.lm: bogowie. [przypis edytorski]
bogi — dziś popr. forma M. lm: bogowie. [przypis edytorski]
Bogi — dziś popr. forma M. lm: Bogowie. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń I. Witolorauda
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
bogi — dziś popr. forma N.lm: bogami. [przypis edytorski]
bogi — dziś popr. forma W.lm: bogowie. [przypis edytorski]
bogi — dziś raczej: bogowie. [przypis edytorski]
Bogiem a prawdą — mówiąc szczerze, w istocie, naprawdę. [przypis edytorski]
Bogiem sławiena (starop.) — umiłowana przez Boga. [przypis edytorski]
Bogiem — tu: przez Boga. [przypis edytorski]
boginiej — dziś popr. forma C.lp: bogini. [przypis edytorski]
boginiej — dziś popr. forma D.lp: bogini. [przypis edytorski]
boginie z lasku Ida (mit. gr.) — Hera, Atena i Afrodyta, które w lasku na górze Ida kazały Parysowi rozstrzygnąć ich spór, przyznając jednej jabłko z napisem „dla najpiękniejszej”. [przypis edytorski]
bogini lasów (mit. gr.) — Artemida; jej strzały miały być przyczyną nagłej śmierci kobiet. [przypis edytorski]
bogini Li (mit.) — Matka Li, niebiańska bogini stworzycielka w wierzeniach ludu Czin w zach. Mjanmie (Birmie); stworzyła ze swojej śliny ziemię, niebo i morze, a także wszelkie życie, zwierzęce i roślinne, również ludzi. [przypis edytorski]
Bogini morza kochała rybaka — w mit. litew. Jurata (Jūratė, od litew. jūra: morze), bogini Bałtyku, zakochała się w rybaku, za co Perkun zniszczył jej bursztynowy pałac i pozbawił ją władzy. [przypis edytorski]
bogini niebieska, co na błękity lała drogi mleczne — Hera, bogini niebios, żona Zeusa w mit. gr. [przypis edytorski]
bogini Piękna — Lakszmi, hinduska bogini szczęścia, bogactwa i piękna, przedstawiana jako młoda kobieta o czterech rękach, stojąca na lotosie. [przypis edytorski]
bogini rozkoszy — Afrodyta, w mit. gr. bogini miłości, jej rydwan był zaprzężony w gołębie. [przypis edytorski]
Bogini rozumu 1869 — inne źródła podają rok 1870 jako datę wydania dramatu Die Göttin der Vernunft. [przypis edytorski]
bogini — standardowy na początku epopei zwrot do Muzy. [przypis edytorski]
bogini — tu: Atena. [przypis edytorski]
bogini z morskich zrodzona powodzi (mit. gr.) — Afrodyta. [przypis edytorski]
boginka — w mitologii słowiańskiej kobiecy demon wód, lasów i pól. [przypis edytorski]
boginki — mowa o nimfach, opiekunkach strumieni. [przypis edytorski]
Bogi same — dziś popr. forma M. lm: bogowie sami. [przypis edytorski]
Bogi skarały — dziś popr. forma: Bogowie skarali (ukarali). [przypis edytorski]
Bogóm — dziś popr. forma C. lm: Bogom. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
bogóm — dziś popr. forma C. lm: bogom. [przypis edytorski]
Bogóm się modliły — dziś popr.: modliły się do bogów. [przypis edytorski]
Bogów rodzicem Ocean, a matką ich była Tetyda — Homer, Iliada XIV 201 (Hera do Afrodyty) oraz XIV 302 (Hera do Zeusa). [przypis edytorski]
bogów — tj. właśc. posąg bogini Ateny, czyli Palladion (a. Palladium); posążek ten miał być zrzucony z Olimpu przez Zeusa założycielowi Troi (Dardanosowi a. Ilosowi). Wg przepowiedni Troja nie mogła być zdobyta, dopóki Palladion znajdował się w trojańskiej świątyni Ateny. Diomedes i Odyseusz wykradli nocą podstępnie święty posążek Ateny, aby pozbawić Troję tej nadprzyrodzonej ochrony; inna wersja mitu mówi, że Palladium, podobnie jak bóstwa domowe Penaty, wziął uchodzący z Troi Eneasz. [przypis edytorski]
bogów wezwania — tracyjnie bogom składano ofiary z pierwszych kilku kropli wina w pucharze, co nazywano libacjami. [przypis edytorski]
