Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 18549 przypisów.
półimperiał — złota moneta carskiej Rosji, mająca wartość 5 rubli. [przypis edytorski]
Pół jarmarkuś swojej Maryś skupił — dziś: „Pół jarmarku swojej Marysi skupiłeś”; konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika. [przypis edytorski]
półk — dziś popr. pisownia: pułk. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
półkirysie — półpancerz. [przypis edytorski]
półkopek (daw. a. gw.) — trzydzieści. [przypis edytorski]
półkopieniak (daw.) — krótsza odmiana kopieniaka, sięgająca nieco poniżej pasa; kopieniak: daw. okrycie wierzchnie bez rękawów. [przypis edytorski]
półkornecie (daw.) — mniej bogaty, nieco niższy rodzaj kornetu, kobiecego nakrycia głowy w postaci wysokiego czepca. [przypis edytorski]
półkoszek (daw.) — uplecione z wikliny dwie, duże połówki kosza włożone na wóz. [przypis edytorski]
półkoszek (daw.) — wiklinowa plecionka w kształcie podłużnego kosza bez jednej ścianki, wstawiana na tylną lub przednią połówkę wozu i wyścielająca jego ścianę szczytową, burty i dno; także wóz wyścielony takimi plecionkami. [przypis edytorski]
półkoszek (daw.) — wóz konny wyłożony wiklinową plecionką. [przypis edytorski]
półkoszek — daw. wóz konny z wykładziną wyplataną z wikliny, w kształcie dwóch połówek kosza. [przypis edytorski]
półkoszek (gw.) — jedna z dwóch części kosza wiklinowego wyściełających ścianę szczytową, dno i boki wozu. [przypis edytorski]
półkoszek — uplecione z wikliny dwie, duże połówki kosza włożone na wóz. [przypis edytorski]
półkoszek — uplecione z wikliny dwie duże połówki kosza włożone na wóz. [przypis edytorski]
półkoszki (daw.) — burty wozu, plecione z wikliny. [przypis edytorski]
półkoszki (daw.) — uplecione z wikliny burty wozu. [przypis edytorski]
półkoszki — [tak] zwą u nas chłopi plecione z wikliny pudło podłużne, z przodu otwarte, które zakłada się na wóz między drabiny. [przypis tłumacza]
półkoszyk a. półkoszek — wiklinowa plecionka w kształcie podłużnego kosza bez jednej ścianki, wstawiana na tylną lub przednią połówkę wozu i wyścielająca jego ścianę szczytową, burty i dno. [przypis edytorski]
Półkozic — herb Świdzińskich. [przypis autorski]
półk (starop. forma ort.) — dziś popr.: pułk. [przypis edytorski]
półk (starop. forma ort.) — pułk. [przypis edytorski]
półkule magdeburskie — doświadczenie fizyczne z 1654 r., które zademonstrował w Magdeburgu Otto von Guericke (niem. polityk i uczony, 1602–1686); był to efektowny dowód na istnienie powietrza i działanie ciśnienia. Po wypompowaniu powietrza spomiędzy dwóch doskonale dopasowanych półsfer próbowano je rozdzielić, do czego okazała się niezbędna siła kilkunastu koni. [przypis edytorski]
półkurcze — część kurka w strzelbach skałkowych, przytrzymująca krzesiwo, z którego iskra dobyta uderzeniem kurka zapalała proch na panewce i powodowała wystrzał. [przypis edytorski]
półkwarcie — ok. 0,5 litra a. półlitrowe naczynie. [przypis edytorski]
półkwartek — naczynie o pojemności pół kwarty, tj. ok. ½ l; kwarta: ¼ garnca, tj. ok. 1 l; garniec: daw. miara objętości cieczy, w XIX wieku równa ok. 4 litrom. [przypis edytorski]
półkwaterek (daw.) — naczynie o pojemności 1/8l. [przypis edytorski]
półkwaterek — naczynie (np. kufel) o pojemności pół kwarty; kwarta ang. wynosi 1,136 litra, a więc półkwaterek mieści ok. 0,57. [przypis edytorski]
półłęk — łagodny łuk, wygięcie. [przypis edytorski]
pół łokcia (starop.) — daw. miara długości; łokieć dzielił się na dwie stopy, zatem pół łokcia to stopa (ok. 28–30 cm). [przypis edytorski]
pół litry — dziś popr.: pół litra. [przypis edytorski]
pół- lub nocy, lub dnia — z północy lub z południa. [przypis redakcyjny]
półmiesiąc — półksiężyc. [przypis edytorski]
półmiesiąc — półksiężyc, symbol islamu. [przypis edytorski]
pół mile — dziś popr.: pół mili. [przypis edytorski]
półmiski spełna będą, przyjmie ji Żydek — po kosztownych ucztach sreberko idzie na zastaw do Żyda. [przypis redakcyjny]
półmiski — wyszukane potrawy. [przypis redakcyjny]
północne zastępy — omowne określenie Rosjan, o wojnie z którymi Sienkiewicz nie mógł w 1884 r. pisać wprost ze względu na cenzurę carską. [przypis edytorski]
pół ósma (daw.) — siedem i pół. [przypis edytorski]
półósma (daw.) — siedem i pół. [przypis edytorski]
półokręcie (daw.) — mały okręt. [przypis redakcyjny]
półostrów — półwysep. [przypis edytorski]
półowa (daw.) — dziś: połowa. [przypis edytorski]
półowie — dziś: połowie. [przypis edytorski]
pół pensa — w dawnym angielskim systemie pieniężnym półpensówka była najdrobniejszą monetą. [przypis edytorski]
półpiąta (daw.) — pięć bez połowy; cztery i pół. [przypis edytorski]
półpięta (daw.) — cztery i pół. [przypis edytorski]
półpięta (przest.) — cztery i pół. [przypis edytorski]
półpiętej (daw.) — tj. cztery i pół; półpiętej stopy: ok. 135 cm. [przypis edytorski]
pół-piętnasta (daw. forma) — czternaście i pół. [przypis edytorski]
półpoście — środek Wielkiego Postu, środa w czwartym tygodniu postu. [przypis edytorski]
pół rubla — ok. 3 złote 10 groszy. [przypis edytorski]
pół rumbu — horyzontu. [przypis autorski]
półświątek (daw.) — pomniejsze święto; dzień pracujący, ale w jakiś sposób szczególny. [przypis edytorski]
Półświatek — dramat Aleksandra Dumasa syna z 1855 r. [przypis edytorski]
Półświatek (Le Demi-monde)— komedia Aleksandra Dumasa z 1855 r. [przypis edytorski]
półsiódma (daw.) — sześć i pół. [przypis edytorski]
półsiódmej (daw.) — sześć i pół (siedem bez połówki). [przypis edytorski]
półsiodm czeski — moneta wartości 6 groszy. [przypis autorski]
półsiodmy a. półsiodma (daw.) — sześć i pół. [przypis edytorski]
półskrzyniec — własc. półskrzynka; rodzaj domku lęgowego dla ptaków. [przypis edytorski]
półstaruszek (semisenex) — w ten sposób nazywa Plautus starego kawalera. [przypis tłumacza]
pół szekla — hebr. בקע (beka), biblijna miara wagi. Jeden szekel to około 11 gramów, pół szekla, czyli beka, to około 5,5 gramów. [przypis edytorski]
półszkutek — mała szkuta do przewozu zboża; szkuta (z niem. Schüte): płaskodenny statek rzeczny do przewozu ładunków używany w XVI–XVIII w. [przypis edytorski]
półszósta (daw.) — pięć i pół. [przypis edytorski]
półszósta — sześć bez połowy, tj. 5 i ½. [przypis edytorski]
półszorek (daw.) — rodzaj dawnej uprzęży. [przypis edytorski]
półszosta — półszósta, sześć i pół. [przypis edytorski]
półtora-łokciowy garbaty Hanne (…) błazen (…) — [zob.] [Teodor] Narbutt, [Dzieje starożytne narodu litewskiego] t. VI, s. 483. [przypis autorski]
półtorasta (daw.) — sto pięćdziesiąt. [przypis edytorski]
półtorasta (daw.) — sto pięćdziesiąt (sta: daw. D. wyrazu sto). [przypis edytorski]
półtorasta (przestarz.) — sto pięćdziesiąt. [przypis edytorski]
półtory — dziś popr.: półtorej. [przypis edytorski]
półtory — dziś popr.: półtorej. [przypis edytorski]
półtory mile — dziś: półtorej mili. [przypis edytorski]
półtory mile — dziś popr.: półtorej mili. [przypis edytorski]
półtrzecia (daw.) — dwa i pół. [przypis edytorski]
półtrzecia (daw.) — dwa i pół (trzy bez połowy). [przypis edytorski]
półtrzecia — dwa i pół. [przypis edytorski]
półtrzecia — dwa i pół. [przypis edytorski]
półtrzecia (przestarz.) — dwa i pół. [przypis edytorski]
półtrzecia roku — dwa i pół roku. [przypis edytorski]
półtrzecia sta (daw.) — dwieście pięćdziesiąt; półtrzecia: dwa i pół. [przypis edytorski]
półtrzecia (starop.) — dwa i pół. [przypis edytorski]
półtrzeciej (daw.) — dwie i pół. [przypis edytorski]
półtrzeciej — dwie i pół. [przypis edytorski]
półwłóczek (daw.) — miara powierzchni gruntu, pół włóki. [przypis edytorski]
półwłóczek — pole o powierzchni pół włóki, tj. liczące ok. 9 ha; włóka: daw. jednostka miary powierzchni gruntu, równa 30 morgom, tj. wynosząca ok. 18 ha. [przypis edytorski]
półwłócz — pół włóki; włóka: daw. miara powierzchni gruntu, równa 30 morgom, czyli ok. 18 ha. [przypis edytorski]
półwłocza — pół włóki; włóka: daw. miara powierzchni, równa 30 morgom; mórg a. morga (z niem.; pol. jutrzyna) była to powierzchnia gruntu, którą może jeden człowiek w jeden dzień roboczy (od rana do południa) zaorać pojedynczym zaprzęgiem; włóka oznaczała obszar, jaki można zabronować (włóką, czyli broną) w tym samym czasie i w ten sam sposób; przeliczano ją potem na ok. 17–18 ha. [przypis edytorski]
półwłocze — pół włóki; włóka: daw. miara powierzchni gruntu, równa 30 morgom, czyli ok. 18 ha. [przypis edytorski]
półwozie (daw.) — wózek dwukołowy, dwukółka. [przypis edytorski]
półwysep Malakka — Płw. Malajski, południowa część Płw. Indochińskiego; oddzielony cieśniną Malakka od Sumatry. [przypis edytorski]
póliki (gw.) — policzki. [przypis edytorski]
pól każde miasto otaczających — «Ponieważ każda ziemia chroni swoje plony, [ludzie] wkładają do [spichlerza] z ziarnem nieco gleby z danego miejsca, co zabezpiecza plon przed gniciem», zob. Raszi do 41:48. [przypis edytorski]
Póty, Salomonie, oko moje nad tym kościołem będzie (…) będą się dziwować świstając, co się tak dziwnego stało miejscu temu — streszczenie słów z 1 Krl 9, 3–8. [przypis edytorski]
póty — tak długo. [przypis edytorski]
późnéj. [przypis redakcyjny]
późnić — dziś: opóźniać. [przypis edytorski]
późniéj ogłasza nieśmiertelność i żywot drugi — tamże… [O pocieszeniu do Marcji 24]. [przypis autorski]
późniejsza skrucha […] już bezużyteczna — co się stało, już się nie odstanie. [przypis tłumacza]
