Przypisy

z pewnego czasu — od pewnego czasu. [przypis edytorski]

z pewnym stanem umysłowym wnet stowarzysza się zwykle jakiś stan wprost przeciwny (np. s. 133) — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; w tym przypadku na odnośnej stronie znajduje się akapit z rozdziału VII zaczynający się od słów: „Mimo opisanego powyżej procesu zobojętniania się przykrych składników życiowych (…)”. [przypis edytorski]

z piany morskiej zrodzonej — w mit. gr. bogini miłości i piękna Afrodyta zrodziła się z piany morskiej. [przypis edytorski]

z pięciozębnymi widły — mowa o narzędziu do wyjmowania mięsa z ognia, prototypie dzisiejszego widelca. [przypis edytorski]

z piekłów — dziś popr. forma D. lm: z piekieł. [przypis edytorski]

z pierścionkiem — w domyśle: ślubnym. [przypis edytorski]

z piersiami siedmią — z siedmioma piersiami. [przypis edytorski]

z pierwszey spuścił co ochoty (starop.) — ochłonął nieco z początkowego zapału. [przypis edytorski]

z pieśni iliackich — na podstawie Iliady. [przypis edytorski]

z pijanym hałasem — fraza ta pojawia się w wierszu Czarny szal Kornela Ujejskiego (1823–1897), napisanym na motywach wiersza Puszkina o tym samym tytule, nie zaś w tłumaczeniu z Puszkina dokonanym przez Odyńca, jak pisze autor. [przypis edytorski]

Z pilnością zachowajcie jedność ducha we związku pokoju. Jednoście ciało i duch jeden… — Ef 4, 3–6. [przypis edytorski]

z piwnice (starop. forma D., lp, r.ż.) — z piwnicy. [przypis edytorski]

z płaczki swemi — dziś popr. forma N. lm: ze swoimi płaczkami. [przypis edytorski]

z płonącego miasta — chodzi o metodyczne wypalanie części Warszawy, mianowicie terenu getta (obejmującego ponad 300 ha w obrębie miasta) rozpoczęte przez oddziały niemieckie pod dowództwem Jürgena Stroopa w maju 1943 w celu stłumienia powstania, które trwało od 19 kwietnia do 16 maja 1943. [przypis edytorski]

zpląta — dziś popr.: splącze. [przypis edytorski]

z północą — z zasadami, którymi kieruje się mocarstwo północne, tj. Rosja. [przypis edytorski]

z półtora soroka — około sześćdziesięciu; por. ros. sorok: czterdzieści. [przypis edytorski]

z pociechą — tu: ku uciesze. [przypis edytorski]

z podatnej sy — błąd w wyd. źródłowym trudny do zinterpretowania. [przypis edytorski]

(…) z podchłopia wyrwała — przyszła od innego mężczyzny lub podchłopię jako młodzieniec, wyrostek. [przypis edytorski]

z pod — dziś popr. forma ubezdźwięczniona, pisownia łączna: spod. [przypis edytorski]

z pod — dziś popr. pisownia łączna, z ubezdźwięcznieniem: spod. [przypis edytorski]

z pod — dziś popr. pisownia łączna z ubezdźwięcznieniem: spod. [przypis edytorski]

zpod — dziś popr. pisownia: spod. [przypis edytorski]

zpod — dziś ubezdźwięcznione: spod. [przypis edytorski]

z pode — dziś popr. pisownia: spode. [przypis edytorski]

zpode — dziś popr. pisownia: spode. [przypis edytorski]

z pod (starop. forma ort.) — dziś popr.: spod. [przypis edytorski]

z pod (starop.) — spod. [przypis edytorski]

z podziemu — dziś popr.: z podziemia. [przypis edytorski]

z podziwem — tu: ze zdziwieniem. [przypis edytorski]

z podziwieniem — dziś: z podziwem. [przypis edytorski]

z pogany — dziś popr. forma N. lm: z poganami. [przypis edytorski]

z pogany (starop. forma) — dziś N.lm: z poganami. [przypis edytorski]

z pojszrodka — ze środka. [przypis edytorski]

z południa — dziś: po południu. [przypis edytorski]

z Polaki (daw. forma N.) — dziś: z Polakami. [przypis edytorski]

z pola — tu: z pola walki. [przypis edytorski]

z pomyślnymi losy (daw. forma) — dziś N.lm: (…) losami. [przypis edytorski]

zponad — dziś popr. pisownia: sponad. [przypis edytorski]

z popiołów powstają mściciele — parafraza wersu z poematu Eneida: „Powstanie kiedyś z kości naszych mściciel” (przedśmiertne przekleństwo Dydony rzucone na potomków Eneasza). [przypis edytorski]

Z Porajami lub Pomiany — mowa o herbach. [przypis edytorski]

z porania — rankiem. [przypis edytorski]

z portfelu — dziś popr.: z portfela. [przypis edytorski]

z pośrodka (daw.) — spomiędzy. [przypis edytorski]

z pośrodka — dziś: spośród. [przypis edytorski]

zpośrodka — spomiędzy, spośród. [przypis edytorski]

z pośrodka — spośród, spomiędzy. [przypis edytorski]

z pośrzodku (starop.) — ze środka. [przypis edytorski]

z posiłki świeżemi (starop. forma) — ze świeżymi posiłkami. [przypis edytorski]

z postem — tu: postnie, jak podczas postu. [przypis edytorski]

z powinną głową (daw.) — posłusznie. [przypis edytorski]

z powodu, który Napoleonowi na pewno wystarczyłby w zupełności — nawiązanie do anegdoty o cesarzu Napoleonie Bonaparte. Zapytał on burmistrza pewnego miasteczka, dlaczego przy wjeździe nie został powitany salutem armatnim. Burmistrz odpowiedział: „Powodów jest kilka. Po pierwsze, nie mamy armat…”. Napoleon przerwał: „Dziękuję, to mi zupełnie wystarczy”. [przypis edytorski]

z powodu świerzby — dziś popr.: z powodu świerzbu. [przypis edytorski]

z powodu wojny — toczonej wówczas wojny o sukcesję austriacką (1740–1748), wywołanej objęciem tronu Austrii po śmierci Karola VI przez kobietę, Marię Teresę, i nieuznawaniem tego następstwa przez Prusy; w konflikt zaangażowała się większość mocarstw; Francja i Hiszpania walczyły po stronie Prus, zaś Wielka Brytania i królestwo Sardynii, obejmujące Sabaudię, po stronie Austrii. [przypis edytorski]

z powrótem — dziś popr. pisownia: z powrotem. [przypis edytorski]

z powrótem — dziś: z powrotem. [przypis edytorski]

z powrotem do Fasis — tj. w okolice rzeki Fasis w Armenii, gdzie podczas przemarszu dalszą drogę zagrodzili im Chalibowie, Taochowie i Fasjanie (zob. ks. IV, 6). [przypis edytorski]

z pożartku (starop.) — żartem, żartobliwie. [przypis edytorski]

z poza — dziś popr. pisownia łączna, z ubezdźwięcznieniem: spoza. [przypis edytorski]

zpoza — dziś popr. pisownia: spoza. [przypis edytorski]

z pracą (daw.) — z wysiłkiem. [przypis edytorski]

z pracą — z trudem. [przypis edytorski]

z prętka (starop. forma ort.) — prędko. [przypis edytorski]

z prętka (starop. forma ort.) — prędko; szybko. [przypis edytorski]

zprętka (starop. forma) — prędko. [przypis edytorski]

z prykuską (z ros.) — z przekąską. [przypis edytorski]

Z przedmiotów powyższych przedstawiam tutaj dwa (…) — nie uwzględniono rycin z wydania źródłowego. [przypis edytorski]

z przeproszeniem gorzałę i — zapewne błąd źródła. [przypis edytorski]

z przerażającymi pozory — dziś popr. forma N. lm: z przerażającymi pozorami; pozory — tu daw.: wygląd. [przypis edytorski]

ZPR — Zjednoczone Przedsiębiorstwa Rozrywkowe. [przypis edytorski]

z przodku (daw.) — z początku. [przypis edytorski]

z przodku (daw.) — z początku. [przypis edytorski]

z przodku (starop.) — z początku. [przypis edytorski]

z przygody — przypadkiem. [przypis edytorski]

z przyjaciela zwłoki — daw. forma N.lm; dziś: (…) zwłokami. [przypis edytorski]

z przyjacioły (daw.) — z przyjaciółmi. [przypis edytorski]

z przyjacioły — dziś: z przyjaciółmi. [przypis edytorski]

z przyjacioły — z przyjaciółmi. [przypis edytorski]

zprzymierzony (starop. forma) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): sprzymierzony. [przypis edytorski]

z przyrody — z natury, z charakteru. [przypis edytorski]

z przyrodzenia (daw.) — z natury. [przypis edytorski]

z przyrodzenia (daw.) — z natury; zgodnie z wrodzonymi cechami. [przypis edytorski]

z przyrodzenia — z natury. [przypis edytorski]

z psim okiem — w języku Homera oznacza to: bezwstydny. [przypis edytorski]

z psy swojemi — dziś popr. forma N. lm: ze swoimi psami. [przypis edytorski]

z pułnocy — daw. ortografia; dziś: z północy. [przypis edytorski]

z Pulcinelli i Poliszynela — w istocie są to różne wersje imienia tej samej negatywnej postaci z commedia dell'arte. [przypis edytorski]

z punktu artystycznego — z punktu widzenia artystycznego; pod względem artystycznym. [przypis edytorski]

z punktu (daw.) — natychmiast, od razu. [przypis edytorski]

z punktu — od razu, natychmiast. [przypis edytorski]

z puszczy litewskich — dziś popr. forma D. lm: z puszcz litewskich. [przypis edytorski]

zrąb — grań. [przypis edytorski]

zrąb jednej i drugiej budowy miastu świętemu za fundament służy — Rzym i Cesarstwo Rzymskie są fundamentem, na którym powstał Watykan, stolica apostolska i potęga Kościoła. [przypis edytorski]

zrabowan (daw.) — zrabowany (daw. krótka forma przym.); obrabowany, ograbiony. [przypis edytorski]

zrachować (daw.) — policzyć. [przypis edytorski]

zradlony — poorany, naznaczony bruzdami (jak pocięta radłem ziemia). [przypis edytorski]

z (…) radością — w oryg. niem. Vergnügen: z przyjemnością. [przypis edytorski]

zradźce (starop.) — zdrajcy. [przypis edytorski]

zraić (daw.) — zjednać. [przypis edytorski]