Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | austriacki | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | sportowy | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 172048 przypisów.
uderzym (daw.) — tu: forma krótsza użyta w celu utrzymania rytmu jedenastozgłoskowca; forma podst.: uderzymy. [przypis edytorski]
udeterminowane (łac.) — postanowione. [przypis edytorski]
u diaska — przekleństwo: do diabła. [przypis edytorski]
u did'ka (z ukr.) — u diabła. [przypis edytorski]
udniestrzeń — neol. od nazwy rzeki Dniestr. [przypis redakcyjny]
udój — dojenie krów. [przypis edytorski]
udobrzyć — ułagodzić. [przypis autorski]
udrać (z ros.) — czmychnąć; uciec. [przypis edytorski]
udrapował — udrapał, podgryzał (po trochu). [przypis edytorski]
udręcza — dziś raczej: dręczy. [przypis edytorski]
u drewutnie (gw., daw.) — w drewutni. [przypis autorski]
udrzeć łyka — zarobić nieco, skorzystać na czymś. [przypis redakcyjny]
u drzwi — przy drzwiach, blisko drzwi. [przypis edytorski]
U drzwi Twoich stoję, Panie! — fragment dawnej pieśni eucharystycznej pt. U drzwi Twoich stoję, Panie! [przypis edytorski]
u drzwi — w znaczeniu: «aż do wrót twojego grobu (czyli: do dnia śmierci) twój grzech będzie zachowany», zob. Raszi do 4:7. [przypis tradycyjny]
Udskoe — najprawdopodobniej chodzi o małą wieś położoną na brzegu rzeki Uda. [przypis edytorski]
uducha — duszność. [przypis autorski]
uduchowniony (daw.) — przeniesiony w sferę duchowości; dziś: uduchowiony. [przypis edytorski]
ud — udo. [przypis redakcyjny]
Udum (…) rota (łac.) — „Póki glina wilgotna, podatna i miękka,/ Na toku ją garncarskim urabiaj co żywo!” (Aulus Persius Flaccus, Satirae, III, 23; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Udurzał ty? (gw.) — Oszalałeś? [przypis edytorski]
uduszony — tu: zduszony, stłumiony. [przypis edytorski]
uduszyło (białorus.) — udusiło. [przypis edytorski]
udychtować (daw., z niem.) — uszczelnić, pozatykać szpary. [przypis edytorski]
u dytka — tu: u diabła; dytko: demon w mitologii słowiańskiej. [przypis edytorski]
udźwigły — dziś popr.: udźwignęły (tu: forma krótsza, gwarowa użyta w celu utrzymania rytmu jedenastozgłoskowca). [przypis edytorski]
udziałany (daw.) — wykonany, stworzony. [przypis edytorski]
Udziałem Waszej Miłości (…) co mu każe obowiązek. — fragm. tekstu dramatu Makbet Shakespeare'a w tłum. Krystyny Berwińskiej (wyd. Warszawa 1959). [przypis edytorski]
udział — hebr. שְׁכֶם (szchem) dosł. ‘ramię’, tu: ‘porcja, udział dla pierworodnego’. «Ponieważ ty będziesz się trudził moim pogrzebem, ja też daję ci w dziedzictwie dodatkowy udział, gdzie ty będziesz pochowany. A gdzie to jest? W Szechem, jak jest napisane: „Kości Józefa zaś, które sprowadzili byli synowie Israela z Egiptu pochowali w Szechem” (Ks. Jozuego 24:32)», zob. Raszi do 48:22. [przypis edytorski]
udział w ruchawce w tymże roku — tj. w powstaniu styczniowym w 1863, jako członek grupy ochotników galicyjskich. [przypis edytorski]
udzielał rad (…) co do sztuki władania ludźmi — w czasie kilkumiesięcznego pobytu jego w Petersburgu Katarzyna II dużo i chętnie rozmawia z Diderotem; skarży się jedynie w liście do pani Geoffrin, iż „uda ma zupełnie obolałe i czarne od sińców” nabitych jej przez filozofa, równie bezceremonialnego w obejściu jak żywego w gestykulacji; w końcu jednak zniecierpliwiona nieco jego teoriami rzekła: „Panie Diderot, wysłuchałam z prawdziwą przyjemnością wszystkiego, co panu dyktuje jego świetny umysł; ale we wszystkich swoich planach reform zapomina pan o różnicy naszej obustronnej pozycji: pan pracujesz jeno na papierze równym i gładkim, który zniesie wszystko; podczas gdy ja, biedna cesarzowa, pracuję na skórze ludzkiej, materiale trochę bardziej drażliwym i łaskotliwym” (Pamiętnik księcia de Ligne). [przypis tłumacza]
Udziela, Seweryn (1857–1937) — etnograf, badacz kultury ludowej Małopolski. [przypis edytorski]
udziele — dziś popr.: udziale. [przypis edytorski]
udzielić mu kilka praktycznych wskazówek — popr.: udzielić mu kilku praktycznych wskazówek. [przypis edytorski]
udzielność — zwierzchnictwo bezwzględne, którego istotą jest moc stanowienia prawa bez ograniczeń skądkolwiek. [przypis redakcyjny]
udzielny — samoistny. [przypis redakcyjny]
udzie (starop. forma) — ujdzie; tj. ucieknie. [przypis edytorski]
Über die spezielle und allgemeine Relativitatstheorie (niem.) — o szczególnej i ogólnej teorii względności. [przypis edytorski]
überdulden — erdulden. [przypis edytorski]
überhüpft — übergangen. [przypis edytorski]
Übermensch (niem.) — nadczłowiek; pojęcie wprowadzone przez Fiedricha Nietzschego. [przypis edytorski]
Überschuss an Energie — nadmiar energii. [przypis edytorski]
Übersetzung von Kochanowskis Drama — J. Kochanowski, Die Abfertigung der griechischen Gesandten. Poznań 1919. (Herausgegeben vom Deutschen Schulverein der Wojewodschaft Schlesien). [przypis redakcyjny]
Überwindung (niem.) — przezwyciężenie. [przypis edytorski]
Üsküp a. Skopje — miasto na Bałkanach, obecnie stolica Macedonii Płn. [przypis edytorski]
[U]Eciec (gw.) — ojciec. [przypis edytorski]
Ufajmy wieszczym (…) głosom (…) On mistrzem naszym — W czasie obioru, jeśli zdania były podzielone lub niepewne, zdarzenia podobne, brane za wieszczbę, wpływały na obrady kapituły. I tak Winrych Kniprode pozyskał wszystkie głosy, ponieważ kilku braci słyszało jakoby w grobach mistrzów wołanie trzykrotne: Vinrice! Ordo laborat,«Winrychu! Zakon w niebezpieczeństwie». [przypis autorski]
Ufaj w Panu Bogu z całego serca, a nie wspieraj się na mądrości swojej… — Prz 3, 5. [przypis edytorski]
ufajże — ufaj koniecznie (daw. konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że). [przypis edytorski]
ufały mu tak miasta, które mu się poddały, jak i jednostki — to znaczy nie po wojnie, lecz z własnej woli rezygnując z niezależności. Stosunki te są analogiczne do średniowiecznego ustroju feudalnego. [przypis tłumacza]
Ufa — miasto u podnóża Uralu; stolica Autonomicznej Radzieckiej Republiki Baszkirskiej, a nast. stolica Baszkortostanu (Baszkirii), wchodzącego w skład ZSRR, a później Federacji Rosyjskiej. [przypis redakcyjny]
u fary — w kościele parafialnym. [przypis edytorski]
ufestonować — osłabić intensywność. [przypis edytorski]
uf — hufiec. [przypis edytorski]
ufiec — dziś: hufiec. [przypis edytorski]
ufiec — dziś popr.: hufiec. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
ufiec — hufiec, oddział. [przypis edytorski]
Ufilas a. Wulfila (310–383) — biskup Taurydy (od 341 r.), misjonarz wśród Gotów naddunajskich; tłumacz Biblii (z wyjątkiem Ksiąg Kapłańskich); syn Gota i Greczynki z Kapadocji. [przypis edytorski]
uflagany — zmoczony, zbłocony. [przypis redakcyjny]
ufnal a. hufnal — duży gwóźdź do przybijania podków. [przypis edytorski]
ufnal — gwóźdź o kwadratowym przekroju, służący do przytwierdzania podków do kopyt końskich. [przypis edytorski]
ufni weń głoszą — w oryginale: präkonisiren. [przypis tłumacza]
uformowanej — [D.lp r.ż.] utworzonej. [przypis redakcyjny]
uformowani w głębokie kolumny — liczące więcej ludzi w głąb niż wszerz. [przypis tłumacza]
u Francuza zaś [Chataubruna] przyczyniają się do tego [zwrotu w postępowaniu] piękne oczy — akt II sc. III: „De mes déguisemens que penserait Sophie”, mówi syn Achillesowy. [przypis redakcyjny]
u Francuzów kłamać (…) gwara — Si peirent Francus, quid navi faciet, qui periuriam ipsum sermonis genus putat esse, non criminis? (Salwian z Marsylii, O rządach bożych, IV, 14). [przypis tłumacza]
ufryzowany (przestarz.) — ułożony w loki. [przypis edytorski]
ufryzowany — uczesany w wymyślny sposób. [przypis edytorski]
ugadać (gw.) — umówić. [przypis edytorski]
ugadzać (starop.) — godzić, uderzać, nacierać. [przypis edytorski]
ugadza — dziś popr. forma: godzi. [przypis edytorski]
ugadzanie (daw.) — tu: ustępowanie. [przypis edytorski]
Ugania za rogaczem ranionym z cięciwy — dla rytmu pominięte „się”. [przypis edytorski]
ugarać (daw.) — ogrzewać, opiekać. [przypis edytorski]
ugasać — dziś: zagasać a. gasnąć. [przypis edytorski]
Ugedej (1186–1241) — trzeci syn Dżyngis-chana, władca imperium mongolskiego od 1229. [przypis edytorski]
Ugier — król duński, ojciec Dudona. [przypis redakcyjny]
Ugłaskanie Sekutnicy — tj. Poskromienie złośnicy. [przypis edytorski]
Ugni Perkun — Ognia Perkunowi. [przypis autorski]
ugór — pole nieuprawiane przez dłuższy czas. [przypis edytorski]
ugór — pole od dawna nieuprawiane. [przypis edytorski]
ugór — zaorane i nieuprawiane przez pewien czas pole. [przypis edytorski]
ugodnić się — uczynić się godnym. [przypis edytorski]
ugodowym załatwieniem sprawy — w oryginale: ein Kompromiss. [przypis tłumacza]
ugodzić (daw.) — trafić. [przypis edytorski]
ugodzić kogo do służby — przyjąć kogo do pracy (służby). [przypis edytorski]
ugodzić w co (starop.) — osiągnąć co. [przypis edytorski]
ugodzić w co (starop.) — utrafić. [przypis edytorski]
ugodził Wespazjana strzałą w stopę — „Przy dobywaniu twierdzy kamieniem w kolano ugodzony został”, Swetoniusz, Żywot Wespazjana IV. [przypis tłumacza]
ugodzon do żywa — dziś: ugodzony do żywego; tj. boleśnie zraniony. [przypis edytorski]
ugodzon — ugodzony, uderzony. [przypis edytorski]
Ugolini, Bartolomeo (zm. ok. 1610) — włoski jurysta, autor m.in. Tractatus de simonia (1599). [przypis edytorski]
Ugolino della Gherardesca (ok. 1220–1289) — wł. szlachcic i polityk, wtrącony do więzienia, w którym zmarł w głodu, jeden z bohaterów Boskiej komedii Dantego. [przypis edytorski]
Ugolino — postać z Boskiej Komedii Dantego, mściciel, który w Piekle gryzł czaszkę i wysysał mózg swojego dawnego prześladowcy za to, że ten skazał Ugolina i jego synów na śmierć głodową. [przypis edytorski]
Ugolin — por. Dante Alighieri, Boska Komedia, Piekło, Pieśń XXXIII. [przypis edytorski]
Ugolin — właśc. Ugolino, postać z Boskiej Komedii Dantego, mściciel, który w Piekle gryzł czaszkę i wysysał mózg swojego dawnego prześladowcy, biskupa Ruggieri, za to, że ten skazał Ugolina i jego synów na śmierć głodową. [przypis edytorski]
ugonek (starop.) — ubieganie się za czym. [przypis redakcyjny]
Ugon — zmarły brat króla francuskiego Filipa. [przypis redakcyjny]
ugor — dziś popr.: ugór. [przypis edytorski]
ugorny — leżący ugorem, nieorany, nieuprawny. [przypis edytorski]
