Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 162306 przypisów.
crocodilon (…) venerantur — Iuvenalis, Satirae, XV, 2. [przypis tłumacza]
Croiset, Jean (1656–1738) — francuski jezuita, pionier szerzenia kultu Najświętszego Serca, autor kilkakrotnie wznawianej książki La dévotion au Sacré Coeur de Notre Seigneur Jésus-Christ (Nabożeństwo do Najświętszego Serca Naszego Pana Jezusa Chrystusa, 1689). [przypis edytorski]
Croiset oddaje go przez… — [zob.] Platon, Oeuvres complètes, t. II, Paris 1921. [przypis tłumacza]
Cromwell, Oliver (1599–1658) — polityk angielski, główna postać angielskiej wojny domowej, lord protektor Anglii, Szkocji i Irlandii w latach 1653–1658. [przypis edytorski]
Cromwell, Oliver (1599–1658) — polityk angielski, główna postać angielskiej wojny domowej, lord protektor Anglii, Szkocji i Irlandii. [przypis edytorski]
Cromwell, Olivier (1599–1658) — polityk ang., główna postać angielskiej wojny domowej (1642–1651, zw. też rewolucją angielską), rozgromił siły rojalistów, stłumił powstanie w Szkocji oraz krwawo ujarzmił Irlandię; doprowadził do postawienia przed Najwyższym Trybunałem Sądowym króla Karola I Stuarta, który został publicznie ścięty, co oznaczało obalenie monarchii i ustanowienie republiki w Anglii; od 1653 jako lord protektor sprawował dyktatorskie rządy. [przypis edytorski]
Cromwell, Olivier (1599–1658) — polityk angielski, główna postać angielskiej wojny domowej (1642–1651, zw. też rewolucją angielską), rozgromił siły rojalistów, stłumił powstanie w Szkocji oraz krwawo ujarzmił Irlandię; doprowadził do postawienia przed Najwyższym Trybunałem Sądowym króla Karola I Stuarta, który został publicznie ścięty, co oznaczało obalenie monarchii i ustanowienie republiki w Anglii; od 1653 jako lord protektor sprawował dyktatorskie rządy. [przypis edytorski]
Cromwell, Olivier (1599–1658) — polityk ang., jedna z czołowych postaci rewolucji ang. 1642–1646 i 1648–1649, dowódca antykrólewskich, parlamentarnych wojsk; w 1653 rozpędził parlament tzw. kadłubowy (tj. o liczbie członków zredukowanej z 200 do 50, po wykluczeniu rojalistycznych prezbiterianów, co umożliwiło skazanie na śmierć króla Karola I w 1649) i jako lord protektor sprawował dyktatorskie rządy do końca swego życia. [przypis edytorski]
Crookes, Wiliam (1832–1919) — angielski fizyk i chemik; dzięki analizie widmowej odkrył w 1861 tal (Tl), pierwiastek chemiczny, w 1875 r. skonstruował radiometr (przyrząd do pomiaru intensywności światła), a następnie urządzenie do obserwacji promieniowania katodowego („rura Crookesa”), poprzedzające lampę rentgenowską, oraz spintaryskop do obserwacji i liczenia promieni alfa (1903); Crookes interesował się spirytyzmem i był przekonany, że badania naukowe potwierdzą kiedyś tę teorię (publikował artykuły na ten temat w czasopiśmie „Quarterly Journal of Science” w l. 70. XIX w.). [przypis edytorski]
Crotonianus Milo (łac.) — Milon z Krotonu, sławny atleta i szermierz grecki, żył w VI w. p.n.e. [przypis redakcyjny]
croûte (fr.) — bohomaz. [przypis edytorski]
crowded house (ang.) — dosł. zatłoczony dom; przen. tłumy na widowni. [przypis edytorski]
Croyez-moi, mon ami, l'erreur aussi a son mérite (fr.) — uwierz mi, przyjacielu, błądzenie ma także swe zasługi. [przypis edytorski]
Cruachan — zawołanie rodowe Campbellów. [przypis autorski]
cruciatus (łac.) — męczarnie. [przypis redakcyjny]
Crucifix — zapewne Le crucifix (pol.: Pod krucyfiksem), pieśń religijna, którą skomponował Jean-Baptiste Faure (1830–1914), z polskimi słowami Maksa Radziszewskiego. [przypis edytorski]
crude (łac.) — ostro. [przypis redakcyjny]
crudele (łac.) — byłoby okrucieństwem. [przypis redakcyjny]
crudele (wł.) — okrutny. [przypis edytorski]
crudelis (łac.) — okrutny; tu forma lm crudeles: okrutni. [przypis edytorski]
crudelissime (łac.) — w najokrutniejszy sposób. [przypis redakcyjny]
Crudeli, Tommaso (1702–1745) — włoski wolnomyśliciel z Florencji, uwięziony przez rzymską inkwizycję; jego prace zostały w 1747 wpisane do kościelnego indeksu ksiąg zakazanych i publicznie spalone. [przypis edytorski]
Crusoe, Robinson — bohater powieści przygodowych Przypadki Robinsona Crusoe oraz Dalsze przygody Robinsona Crusoe autorstwa angielskiego pisarza, Daniela Defoe (1660–1731). [przypis edytorski]
Crusoe, Robinson — postać fikcyjna, bohater powieści Przypadki Robinsona Crusoe autorstwa Daniela Defoe (1660–1731). [przypis edytorski]
Cruveilhiera mi sprowadzono, któregoś dnia, (…) Rayer był na wsi — Jan Cruveilhier i Piotr Rayer, słynni lekarze francuscy. [przypis redakcyjny]
crux ansata — tzw. krzyż egipski; znak Anch (a. Ankh), w mitologii egipskiej hieroglif oznaczający życie. [przypis edytorski]
crux crucis (łac.) — krzyż krzyża. [przypis redakcyjny]
Cruzeiro do Sul — miasto i gmina w brazylijskim stanie Parana. [przypis edytorski]
CRZZ — Centralna Rada Związków Zawodowych, naczelny organ zarządzający i reprezentacyjny Zrzeszenia Związków Zawodowych (ZZZ); istniała od 1949 do 1980 r., kiedy to w grudniu wszystkie związki zawodowe wystąpiły ze zrzeszenia. [przypis edytorski]
C. S. — Celina Szymanowska, córka pianistki Marii Szymanowskiej, od 1834 roku żona Adama Mickiewicza; wiersz ogłoszono po raz pierwszy w 1844 roku. [przypis edytorski]
C Three (ang.) — C Trzy, tu jako kryptonim szpiegowski. [przypis edytorski]
CTR — Centralne Towarzystwo Rolnicze, organizacja rolnicza założona w 1907; jej siedzibą była sześciokondygnacyjna kamienica powstała w latach 1911–1912 przy ul. Kopernika 30 w Warszawie. [przypis edytorski]
ct. — skrót od: cent, centy; cent to inna nazwa nowego krajcara, austriackiej jednostki monetarnej po roku 1857 równej 1/100 guldena. [przypis edytorski]
Cúchulainn — wojownik pojawiający się w mitologii irlandzkiej, niepokonany w walce dzięki niezwykłej włóczni Gae Bulg, według podań w swej ostatniej bitwie został ciężko ranny i aby utrzymać się na nogach oraz kontynuować walkę, przywiązał się do drzewa. [przypis edytorski]
Cuartel de la Montana — dawny budynek koszar w Madrycie; 19 lipca 1936, po wybuchu buntu wojskowego w innych częściach Hiszpanii, generał Fanjul pojawił się w garnizonie, ogłosił stan wojenny i czekał z 1500 swoich ludzi na przybycie posiłków, aby przejąć kontrolę nad miastem; koszary zostały otoczone przez wojska lojalne wobec rządu Republiki, podczas ostrzału i szturmu budynek uległ zniszczeniu; po zdobyciu koszar większość buntowników zabito, oficerowie zostali schwytani, osądzeni i straceni. [przypis edytorski]
Cuauhtemoc (ok. 1495–1525) — ostatni władca państwa Azteków (na terenie ob. Meksyku); dowodził obroną stolicy, Tenochtitlan, oblężonej przez najeźdźców pod wodzą hiszpańskiego konkwistadora Corteza; kiedy miasto zostało zdobyte (1521), poddał się Cortezowi, który przyrzekł mu bezpieczeństwo; cztery lata później został powieszony przez Corteza za rzekome organizowanie spisku. [przypis edytorski]
cubiculum (łac.) — pokój sypialny. [przypis edytorski]
cubiculum (łac.) — sypialnia. [przypis edytorski]
Cubiculum — pokój sypialny. [przypis redakcyjny]
cucha (gw.) — wierzchnie odzienie z owczej wełny. [przypis edytorski]
Cucha (gw.) — wierzchnie odzienie z owczej wełny. [przypis edytorski]
cuch (daw.) — zapach. [przypis edytorski]
cuchło — dziś popr. forma: cuchnęło. [przypis edytorski]
cuch — (terminologia myśliwska) węch. [przypis redakcyjny]
Cucić gruoch z plwów (gw.) — przebierać groch z chwastów. [przypis edytorski]
Cucullus non facit monachum (łac.) — kaptur nie czyni mnichem. [przypis edytorski]
cudaczny obcy pieniądz — w pierwszym okresie niepodległości w obiegu znajdowały się jeszcze waluty państw zaborczych. Dopiero w roku 1920 wprowadzono markę polską jako wyłączny środek płatniczy. [przypis redakcyjny]
cuda (daw.) — dziwy, potwory. [przypis redakcyjny]
cuda (daw.) — [tu:] dziwy, potwory. [przypis redakcyjny]
cud Kany Galilejskiej — przemiana wody w wino dokonana wg Ewangelii Jana (J 2, 1–12) przez Jezusa w miejscowości Kana w Galilei. [przypis edytorski]
cudło — cudo. [przypis edytorski]
cudło (daw.) — cudo, dziwo, niezwykłość. [przypis edytorski]
cud nad Wisłą a. bitwa warszawska (13–25 sierpnia 1920) — decydująca bitwa wojny polsko-bolszewickiej (1919–1921): operacja wojskowa stoczona pomiędzy nacierającą na Warszawę Armią Czerwoną a Wojskiem Polskim, zakończona wielkim zwycięstwem polskim, które zadecydowało o zachowaniu niepodległości przez Polskę, doprowadziło do zawieszenia broni i zawarcia w marcu 1921 traktatu pokojowego. Nieoczekiwane zwycięstwo nazwano „cudem nad Wisłą”, nawiązując do potocznej nazwy „cud nad Marną”, przyjętej dla pierwszej bitwy nad Marną (1914), kiedy podczas I wojny światowej armia francuska w podobnie dramatycznej sytuacji nieoczekiwanie odrzuciła wojska niemieckie z przedpola Paryża. Określenie „cud nad Wisłą” zostało podchwycone przez polskie środowiska katolickie, a zwycięstwo przypisano opiece sił nadprzyrodzonych. [przypis edytorski]
Cud nad Wisłą a. Bitwa Warszawska — bitwa stoczona w dniach 13–25 sierpnia 1920 między Armią Czerwoną a Wojskiem Polskim; najważniejsza bitwa wojny polsko-bolszewickiej. [przypis edytorski]
Cud na kirkucie — utwór został opublikowany w zbiorze Z jednego strumienia: szesnaście nowel przez dziesięciu autorów z przedmową Elizy Orzeszkowej. Przedmowa autorstwa Elizy Orzeszkowej dostępna jest w bibliotece Wolne Lektury — Red.WL. [przypis edytorski]
cudna maść — intensywnie reklamowany wówczas l'Huile de Macassar. [przypis edytorski]
cudna postawa (starop.) — dziwne zachowanie się (por. cudaczny: dziwny). [przypis redakcyjny]
cudniej* — bardziej stosownie (inny odcień znaczeniowy niż dzisiaj). [przypis redakcyjny]
cudny (daw.) — dziwny. [przypis edytorski]
cudny (starop.) — piękny. [przypis redakcyjny]
cudo — tu: cud. [przypis edytorski]
cudotworcu — dziś popr.: forma N. lp.: cudotwórcy. [przypis edytorski]
cudować się — dziwić się. [przypis edytorski]
cudować — wymyślać (komuś). [przypis autorski]
cudownąm widział dziecinę — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: widziałem cudowną dziecinę. [przypis edytorski]
cudowna (daw. forma) — w domyśle: to cudowne, cudowna to rzecz. [przypis edytorski]
cudowna woda na wszystkie choroby — Suzin mówi o „cudownej” wodzie z Lourdes. [przypis redakcyjny]
cudowne przymioty Scypiona Afrykańskiego (…) — por. Cicero, De officiis, II, 22. [przypis tłumacza]
cudowny dzbanek proroka — w rozdziale 17 Pierwszych Ksiąg Królewskich (w. 10 i nast.), opowiedziane jest, jak prorok Eliasz przybywa do miasta Sarepty i tu nakarmiony przez ubogą niewiastę, sprawia, że nie ubywa mąki z garnca jej i oliwy z bańki „aż do dnia, gdy Pan spuści deszcz na ziemię”. [przypis redakcyjny]
cudownyś jest — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: cudowny jesteś. [przypis edytorski]
Cudy nie są już potrzebne (…) Cudy za Dioklecjana i za Ariusza — Cały ten ustęp ma podwójne znaczenie i kryje aluzję do sporu jansenistów i cudu w Port-Royal. [przypis tłumacza]
Cudy nie są już potrzebne, ponieważ je już mamy — Pascal cytuje tu zarzut przeciwników cudu w Port-Royal, aby ich zbić. [przypis tłumacza]
cudzą żonę (…), o którą czynią — cudzą żonę, z powodu której toczy się spór. [przypis edytorski]
„Cudzego zdania” chytry liryk — Iwan Iwanowicz Dmitrijew (1760–1837), ros. poeta, autor satyrycznego poematu pt. Cudze zdanie (1795), wyśmiewającego mierne, napuszone ody. [przypis edytorski]
Cudzej jasności małaś uczestniczka (daw. składnia) — jesteś małą uczestniczką cudzej jasności. [przypis edytorski]
cudzenie — czyszczenie. [przypis redakcyjny]
cudze prawa — Polska międzywojenna odziedziczyła ustawodawstwo po trzech państwach zaborczych. Działalność unifikacyjna i opracowanie nowych ustaw odbywało się bardzo powoli. [przypis redakcyjny]
Cudze rzeczy znać dobrze, a swoje potrzeba — w Przysłowiach mów potocznych Andrzeja Maksymiliana Fredry (1621–1679) przysłowie to brzmi następująco: „Cudze wiedzieć rzeczy ciekawość jest, a swoje potrzeba”. [przypis redakcyjny]
cudzić — [tu:] zgrzebłem czyścić. [przypis redakcyjny]
cudzołózca (daw.) — cudzołożnik. [przypis edytorski]
cudzołożnik — chodzi tu o Parysa, który porwał Helenę, co stało się przyczyną wojny trojańskiej; z tej wojny wracał przez 10 lat Ulisses, na którego czeka skarżąca się tutaj Penelopa. [przypis redakcyjny]
cudzopaniec — poddany innego pana. [przypis edytorski]
Cudzoziemca — w oryg. The Stranger. [przypis edytorski]
cudzoziemiec — John Law. [przypis redakcyjny]
cudzoziemiec — tu: nie Ateńczyk; w takim rozumieniu cudzoziemcem mógł być również Grek z innego polis. [przypis edytorski]
Cudzoziemszczyzna — komedia Fredry z 1824 roku. [przypis edytorski]
cudzy (gw.) — tu: obcy. [przypis edytorski]
cudzymem nigdy nie kupczył żywotem (starop. forma) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: nigdy nie kupczyłem cudzym żywotem. [przypis edytorski]
cudzy — obcy. [przypis edytorski]
cudzy* (starop.) — nie swój (odcień znaczeniowy nieco inny od współczesnego). [przypis redakcyjny]
cudzy — tu: obcy. [przypis edytorski]
cudzy (z ros.) — obcy. [przypis edytorski]
cueca (hiszp.) — taniec chilijski. [przypis edytorski]
cugang (gw., z niem.) — nowo przybyły. [przypis edytorski]
cugang (niem. Zugang) — grupa nowo przybyłych więźniów do obozu. [przypis edytorski]
cugant — koń używany w wielokonnym zaprzęgu. [przypis edytorski]
cugant — silny, wiodący koń zaprzęgowy, cugowy; najczęściej ogier. [przypis edytorski]
cug — ciągnienie, pochód. [przypis redakcyjny]
cug — ciąg. [przypis redakcyjny]
cug — ciąg; tu: ląd stały. [przypis redakcyjny]
