Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 433 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 165952 przypisów.
Marfiza — królowa perska, siostra Rugiera. [przypis redakcyjny]
Marganor — ojciec Cylandra i Tanakra, wróg i prześladowca kobiet. [przypis redakcyjny]
Margate — nadmorskie miasto w hrabstwie Kent, w płd. Anglii, popularny ośrodek wypoczynkowy. [przypis edytorski]
Margency, Adrien Quiret (Cuyret) de (1727 – ok.1802) — francuski oficer dworu królewskiego, poeta. [przypis edytorski]
margerytka a. margaretka — jastrun właściwy, tj. gatunek rośliny o białych kwiatach. [przypis edytorski]
Margeta — zapewne Margeta Gonzaga, dama na dworze urbińskim, występuje w Dworzaninie Kastyliona. [przypis redakcyjny]
margiel — odmiana skały osadowej złożonej z węglanów wapnia lub magnezu. [przypis edytorski]
margiel — rodzaj gliny. [przypis redakcyjny]
margiel — rodzaj jasnoszarej skały osadowej. [przypis edytorski]
margiel — szara, krucha skała osadowa składająca się z węglanów i minerałów ilastych; tu: aluzja do gliniastego budulca, z którego miał zostać stworzony pierwszy mężczyzna. [przypis edytorski]
Margier — bohater poematu Syrokomli Margier. Poemat z dziejów Litwy. [przypis edytorski]
Margier — książę litewski z XIV w., uwieczniony w poemacie Władysława Syrokomli z 1855 r.; w swoim zamku na Górze Zamkowej w Puniach nad Niemnem w 1336 r. książę wraz załogą zamku i okoliczną ludnością stawił bohaterski opór wyprawie krzyżackiej, pod wodzą wielkiego mistrza Teodoryka z Altenburgu, Ludwika, margrabiego brandenburskiego, Filipa hrabiego Namur i hrabiego Hennenberga; obrońcy zamku (zgodnie z tradycją, którą za kronikarzami pruskimi podaje również Jan Długosz), widząc brak możliwości dalszej obrony zamku, pozabijali swoje żony i dzieci, spalili zgromadzone kosztowności, a sami polegli w walce z Krzyżakami lub spłonęli na stosie; na koniec książę Margier popełnił samobójstwo, rzucając się w płomienie. [przypis edytorski]
„Margites” — Margites była nazwa bohatera w poemacie nam nieznanym. Był to przemądrzały głupiec, który o wszystkim niby wiedział, ale o niczym dokładnie. Poemat zawierał opowiadanie o rozmaitych niedorzecznościach, jakich się dopuszczał Margites, którego by przeciwstawić można Odyseuszowi. Chociaż Arystoteles autorem jego mieni Homera, był on prawdopodobnie, jak i parodie inne, utworem znacznie późniejszym; Suidas podaje za autora Pigresa z Halikarnasu, brata królowej Artemizji, który miał napisać także Batrachomyomachię [gr. wojna żabio-mysia; poemat heroikomiczny]. [przypis tłumacza]
Margrabia de La Fare (1644–1712) — przyjaciel Tureniusza, lekki poeta, głośny z przygód miłosnych i wesołego życia. [przypis tłumacza]
margrabia de la Moussaye, właśc. Amaury III Goyon, markiz de La Moussaye (1601–1663) — francuski szlachcic, oficer. [przypis edytorski]
margrabia de Montriveau — [por.] Księżna de Langeais. [przypis tłumacza]
margrabia Stanisław — Myszkowski. [przypis redakcyjny]
margrabia — tytuł arystokratyczny, pośredni między hrabiowskim a książęcym. [przypis redakcyjny]
margrabia z Peskary — Alfons z Peskarii, mąż poetki Wiktorii Kolonna, zabity przez Murzyna. [przypis redakcyjny]
margrabina de Brinvilliers, właśc. Marie Madeleine d'Aubray, markiza de Brinvilliers (1630–1676) — francuska trucicielka, skazana na śmierć, ścięta i spalona; jej proces zwrócił uwagę na znaczącą liczbę nagłych i niewyjaśnionych zgonów wśród arystokracji i zapoczątkował aferę trucicielską. [przypis edytorski]
Margrabina de Pompadour (1721–1764) — wszechwładna faworyta Ludwika XV, która wywierając przemożny a opłakany wpływ na politykę Francji, starała się wzmocnić swoje stanowisko kokietując z nauką i literaturą. [przypis tłumacza]
margrabina d'Espard — patrz: Stracone złudzenia, Blaski i nędze życia kurtyzany, Ostatnie wcielnie Vautrina. [przypis edytorski]
margrabina d'Espard — postać ta pojawiła się także w innych powieściach Balzaka: Stracone złudzenia i Ostatnie wcielenie Vautrina. [przypis edytorski]
margrabina Surgis-le-Duc — kilkanaście stronic wprzódy przedstawił nam ją Proust jako księżnę de Surgis-le-Duc. [przypis redakcyjny]
„margrabiowie” — „Margrabiami” zwano podówczas to, co dziś gommeux [fr.: fircyk, modniś; red. WL] nazywają. Arogancja ich służyła Molierowi i innym pisarzom często za cel złośliwej satyry. [przypis tłumacza]
margrabstwo — właśc. ordynacja pińczowska, ustanowiona przez Zygmunta Myszkowskiego, marszałka wielkiego koronnego, potwierdzona konstytucją sejmową 1601 r. Tytuł margrabiego otrzymał marszałek od Klemensa VIII, a od księcia mantuańskiego do herbu i familii przyjęty. [przypis redakcyjny]
margrafów Geronów i komturów von Plauen — Geron (zm. 965): margrabia Marchii Wschodniej w latach 937–965, opanował tereny słowiańskie między Soławą a Odrą, podporządkowując je wpływom króla niemieckiego Ottona Wielkiego; Heinrich von Plauen (1370–1429): komtur zakonu krzyżackiego, dowodził obroną zamku w Malborku po bitwie pod Grunwaldem, wielki mistrz zakonu krzyżackiego w latach 1410–1413. [przypis edytorski]
Marguerite Jeanne Cordier de Launay, baronowa de Staal (1684–1750) — francuska pamiętnikarka i autorka, znana przede wszystkim z wydanych pośmiertnie pamiętników (Mémoires, 1755). [przypis edytorski]
Margutta — jeden z bohaterów poematu Il Morgante Maggiore Luigi Pulci (1432–84). [przypis tłumacza]
Marholm, Laura, właśc. Laura Mohr-Hansson (1854–1928) — autorka dramatów, nowel i powieści głównie o tematyce kobiecej. W l. 1897–1903 wydała książkę o zbliżonym do pierwszego utworu Przybyszewskiego tytule: Zur Psychologie der Frau („O psychologii kobiety”). [przypis edytorski]
Maria Aegyptiaca — Maria Egipcjanka, wg legend chrześcijańskich pokutowała 48 lat w pustyni Jordanu. [przypis edytorski]
Maria Antonina (1755–1793) — żona Ludwika XVI, córka Marii Teresy, cesarzowej austriackiej; ścięta w czasie Rewolucji Francuskiej. [przypis edytorski]
Maria Antonina (1755–1793) — żona Ludwika XVI. [przypis edytorski]
Maria Antonina Habsburg (1755–1793) — żona Ludwika XVI, ścięta w okresie Rewolucji Francuskiej. [przypis edytorski]
Maria Antonina — żona Ludwika XVI, córka Marii Teresy, cesarzowej austriackiej; znienawidzona przez lud francuski, została w czasie rewolucji ścięta na gilotynie (1798). [przypis redakcyjny]
Maria Apolonia Sznage (1864–ok. 1942) — aktorka, tancerka. [przypis edytorski]
Maria Cetys ps. „Szympans” (1914–1944) — przed wojną urzędniczka, instruktorka Przysposobienia Wojskowego Kobiet, w czasie okupacji łączniczka w Obwodzie Śródmieście Okręgu Warszawa AK, łączniczka Zgrupowania „Kryska”, zamordowana przez Niemców 10 września. [przypis edytorski]
Maria Egipcjanka (ok. 344–ok. 421) — prostytutka, która pod wpływem pielgrzymki do grobu Chrystusa przemieniła się w mieszkającą na pustyni pokutnicę; święta Kościoła katolickiego, prawosławnego i koptyjskiego. [przypis edytorski]
Maria Egipcjanka — święta pustelnica, żyjąca między IV a VI w. [przypis edytorski]
Maria Gonzaga — zapewne chodzi o Ludwikę Marię Gonzagę (1611–1667), córkę księcia Karola Gonzagi, żonę dwóch polskich królów: Władysława IV i Jana II Kazimierza, która jako jeszcze niezamężna prowadziła w Paryżu salon literacki. [przypis edytorski]
Mariahilfstrasse, popr. Mariahilferstrasse — największa i jedna z najbardziej znanych ulic handlowych w Wiedniu. [przypis edytorski]
Maria I Stuart (1542–1587) — królowa Szkotów od 1542 do 1567 r. [przypis edytorski]
Maria I Tudor (1516–1558) — córka Henryka VIII i jego pierwszej żony, Katarzyny Aragońskiej, królowa Anglii (od 1553); zwana Bloody Mary (Krwawa Maria), ponieważ, będąc gorliwą katoliczką, starała się siłą wykorzenić w swoim państwie protestantyzm (anglikanizm); jej następczyni, Elżbieta I, przywróciła anglikanizm jako religię panującą. [przypis edytorski]
Maria I Tudor (1516–1558) — córka Henryka VIII i jego pierwszej żony, Katarzyny Aragońskiej, królowa Anglii (od 1553); zwana Bloody Mary (Krwawa Maria), ponieważ, będąc gorliwą katoliczką, starała się siłą wykorzenić w swoim państwie protestantyzm (anglikanizm). [przypis edytorski]
Maria I Tudor (1516–1558) — królowa Anglii w latach 1553–1558, zwana Bloody Mary (Krwawa Maria), ponieważ, będąc gorliwą katoliczką, starała się siłą wykorzenić w swoim państwie protestantyzm (anglikanizm). [przypis edytorski]
Maria Karolina — w rzeczywistości na obrazie przedstawiona została królowa Maria Ludwika Burbon-Parmeńska (1751–1819), żona Karola IV. Autor prawdopodobnie pomylił jej imię. [przypis edytorski]
Maria Katolicka — Maria I Tudor (1516–1558), królowa Anglii (od 1553), zwana Bloody Mary (Krwawa Maria), ponieważ, będąc gorliwą katoliczką, starała się siłą wykorzenić w swoim państwie protestantyzm (anglikanizm). [przypis edytorski]
Maria królowa, własc. Maria I Tudor (1516–1558) — królowa Anglii w latach 1553–1558, zwana Bloody Mary, ponieważ, będąc gorliwą katoliczką, starała się siłą wykorzenić w swoim państwie protestantyzm (anglikanizm). Córka Henryka VIII i Katarzyny Aragońskiej, żona króla Hiszpanii Filipa II Habsburga. [przypis edytorski]
Maria Krystyna Austriacka (1858–1929) — arcyksiężniczka austriacka, królowa Hiszpanii jako żona Alfonsa XII, po jego śmierci w 1855 regentka Hiszpanii do 1902 w imieniu jego syna (pogrobowca), Alfonsa XIII. [przypis edytorski]
Maria Leszczyńska (1703–1768) — córka króla polskiego Stanisława Leszczyńskiego, żona króla francuskiego Ludwika XV. [przypis redakcyjny]
Maria Ludwika Austriaczka (1791–1847) — arcyksiężniczka austriacka, córka Franciszka II, ostatniego władcy Świętego Cesarstwa Rzymskiego, druga żona Napoleona I. [przypis edytorski]
Maria Ludwika Austriaczka (1791–1847) — księżniczka austriacka, druga żona Napoleona I, cesarzowa Francuzów (1811–1814). [przypis edytorski]
Maria Ludwika Austriaczka (1791–1847) — księżniczka austriacka, druga żona Napoleona I, cesarzowa Francuzów w latach 1811–1814. [przypis edytorski]
Maria Ludwika Burbon (1782–1824) — królowa (1801–1803) Etrurii, tj. królestwa wł. założonego przez Napoleona Bonapartego; od 1803 r. rządziła nim jako regentka w imieniu swojego niepełnoletniego syna, Karola Ludwika Burbona. [przypis edytorski]
Maria Magdalena — nawrócona grzesznica i uczennica Jezusa z Nowego Testamentu. [przypis edytorski]
Maria Magdalena — postać pokutującej grzesznicy z Ewangelii. [przypis redakcyjny]
Maria Medycejska (1573–1642) — żona Henryka IV, królowa Francji. [przypis redakcyjny]
Maria Medycejska (1575–1642) — toskańska księżniczka, królowa Francji jako druga żona Henryka IV (od 1600), regentka w okresie małoletniości syna, Ludwika XIII. [przypis edytorski]
Mariam — ja jestem Maria. [przypis edytorski]
Mariamme — Μαριάμη, łac. Mariamne. [przypis tłumacza]
Mariammy — w tekście: βασιλίδος [królowej]. [przypis tłumacza]
Maria Modzelewska (1903–1997) — aktorka. [przypis edytorski]
Marian Bohusz — właściwie Józef K. Potocki (ur. 1854, przepadł bez wieści w 1898), poeta, socjolog, współzałożyciel „Głosu”, działacz Ligi Polskiej i Ligi Narodowej. W przekonaniach jego radykalizm społeczny łączył się z orientacją nacjonalistyczną. (Wspomina o nim Joasia w Ludziach bezdomnych.) [przypis redakcyjny]
mariani — por. § 13. [przypis redakcyjny]
Marian Jednowski (1873–1932) — właśc. Marian Jednoróg; aktor. [przypis edytorski]
Marianna — córka Orgona. [przypis edytorski]
Marianna d'Alcoforado (1640–1723) — portugalska mniszka z zakonu klarysek, domniemana autorka Listów portugalskich, utworu opublikowanego anonimowo po francusku w Paryżu w 1669, złożonego z pięciu listów miłosnych portugalskiej zakonnicy do francuskiego oficera, arcydzieła literatury stanowiącego przykład wczesnej powieści epistolarnej. Obecnie uważa się, że napisał je Gabriel de Guilleragues (1628–1684), fr. pisarz i dyplomata. [przypis edytorski]
Marianna jest osóbką bardzo dobrze wychowaną! Ale cała ta scena Doryny z Marianną nie jest na wysokości reszty komedii; są to tradycyjne sceny pana ze służącym (Wartogłów) lub pani ze służącą, bez indywidualnego charakteru, gdyż trudno trwożliwość Marianny wobec ojca uważać za charakter. [przypis tłumacza]
Marianna, Melka — rodzeństwo Loty. [przypis redakcyjny]
Marianna — nieoficjalny symbol narodowy Francji, kobieta przedstawiana jako wojowniczka w symbolizującej wolność czapce frygijskiej na głowie, na niektórych obrazach prowadząca do walki naród francuski. [przypis edytorski]
Mariano Pimentel, Barao de Triumpho i Feliciano w górach Serra do Herval, S. Marco, Antonio Prado i Alfredo Chaves… — wszystkich tych miejscowości z wyjątkiem Serra do Herval na szczegółowej mapie kolonii niemieckich nie mogłem odnaleźć. [przypis autorski]
Maria Padilla — Maria Padilla została oskarżona o rzucenie uroku na króla Don Pedra [Piotra I Okrutnego]. Popularna tradycja głosi, że podarowała królowej Blance Burbon złoty pas, który w oczach zaczarowanego króla przybrał postać żywego węża. Stąd odraza, jaką zawsze okazywał nieszczęsnej księżniczce. [przypis autorski]
Maria P. — Maria Puttkamerowa; wiersz pisany w roku 1823. [przypis redakcyjny]
Maria — postać biblijna, matka Jezusa. [przypis edytorski]
Maria santissima (wł.) — Matko Najświętsza. [przypis redakcyjny]
Maria Stuart (1542–1587) — królowa Szkocji; w 1558 poślubiła francuskiego następcę tronu Franciszka II Walezjusza, który w 1559 został królem Francji; po śmierci męża (1560) wróciła do Szkocji; w 1567 zmuszona do abdykacji na rzecz swojego rocznego syna Jakuba, zbiegła do Anglii; skazana za spiskowanie przeciwko królowej Elżbiecie I i ścięta. [przypis edytorski]
Maria Stuart (1542–1587) — królowa szkocka (1542–1567); zmuszona do abdykacji na rzecz swojego rocznego syna Jakuba, po nieudanej próbie odzyskania tronu zbiegła do Anglii; jako pretendentka do korony angielskiej angażowała się w spiski przeciwko królowej Elżbiecie I; dwadzieścia lat więziona, w 1586 skazana i ścięta. [przypis edytorski]
Maria Stuart (1542–1587) — królowa szkocka i pretendentka do korony angielskiej, dwadzieścia lat więziona przez królową angielską Elżbietę i z jej rozkazu ścięta; przed śmiercią przebaczyła katom. [przypis redakcyjny]
Maria Stuart — dramat Friedricha Schillera wydany po raz pierwszy w roku 1800 w języku niemieckim, ukazujący ostatnie dni przed śmiercią Marii I z dynastii Stuartów, królowej Szkotów. [przypis edytorski]
mariasz (daw.) — rodzaj gry w karty. [przypis redakcyjny]
mariasz — gra w karty, w której o wygranej decydowało skompletowanie par króla i królowej tego samego koloru; para taka tworzy małżeństwo, czyli mariaż (z fr. mariage), stąd nazwa gry. [przypis edytorski]
mariasz — rodzaj gry w karty popularnej w XVIII w., z której rozwinęła się później gra w 66 i gra w tysiąca. [przypis edytorski]
mariasz — rodzaj gry w karty. [przypis edytorski]
Maria Szymanowska (1789–1831) — z domu Maria Wołowska, pianistka i kompozytorka, żona Józefa Szymanowskiego, z którym miała troje dzieci: Romualda i Helenę (ur. 1811) oraz Cecylię (ur. 1812, przyszłą żonę Adama Mickiewicza); od wczesnego dzieciństwa niezwykle utalentowana, zyskała uznanie, koncertując w kraju, w Cesarstwie Rosyjskim i w całej zach. Europie, od Drezna po Paryż i Londyn; przyjaźniła się z wybitnymi artystami epoki: Goethem, Mendelssohnem-Bartholdym, Rossinim i in.; Luigi Cherubini, dyrektor konserwatorium w Paryżu, będąc pod wielkim wrażeniem talentu Szymanowskiej, zadedykował jej swoją Fantazję; skomponowała kilkadziesiąt utworów, wśród których szczególną uwagę zwracają kompozycje fortepianowe: mazurki, polonezy, walce, nokturny i etiudy; zmarła podczas epidemii cholery w Petersburgu. [przypis edytorski]
Maria Teresa a. Maria Teresa von Habsburg (1717–1780) — królowa Czech i Węgier, niekoronowana cesarzowa od 1745 r. [przypis edytorski]
Maria też siostra Aronowa i drugie niewiasty z bębnami, z tańcami śpiewały Bogu nieśmiertelnemu chwały za sławne z egipskiej niewoli wybawienie — 2. Mojż 15, 20. [przypis edytorski]
Maria — tu: Marianna. [przypis edytorski]
Maria Waleria Habsburg (1868–1924) — arcyksiężniczka austriacka, córka cesarza Franciszka Józefa I i cesarzowej Elżbiety. [przypis edytorski]
mariawici — grupa wyznaniowa wyodrębniona na przełomie XIX i XX w. z katolicyzmu w Polsce. [przypis edytorski]
mariawitka — kobieta należąca do polskiej grupy wyznaniowej wyodrębnionej z Kościoła katolickiego; mariawitki koncentrowały się na edukacji świeckiej, a nie zakonnej, chcąc wychować przyszłe obywatelki, gospodynie i matki. [przypis edytorski]
mariaż (daw.) — małżeństwo. [przypis edytorski]
mariaż (daw., z fr.) — małżeństwo. [przypis edytorski]
mariaż (daw., z fr.) — związek, małżeństwo. [przypis edytorski]
mariaż — małżeństwo. [przypis edytorski]
mariaż (z fr.) — małżeństwo. [przypis edytorski]
mariaż (z fr. mariage) — małżeństwo. [przypis edytorski]
Maridalen — rolnicza dolina w płn. części Oslo. [przypis edytorski]
Maridalsvannet — największe jezioro w Oslo. [przypis edytorski]
Maridalsveien — historyczna ulica w Oslo. [przypis edytorski]
Marie Immaculée, amour essentiel… (fr.) — Mario Niepokalana, miłości istotna, / Logiko wiary serdecznej i żywej, / Kochając Cię, cóż jest dobrego, czego bym nie uczynił, / Kochając Cię samą miłością, Bramo Niebios? (ostatnia strofa wiersza bez tytułu (Je ne veux plus aimer que ma mère Marie…) Paula Verlaine'a ze zbioru Sagesse). [przypis edytorski]
