Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | zoologia
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5059 przypisów.
gontyna (daw.) — świątynia. [przypis edytorski]
gontyna (daw.) — świątynia, zwł. pogańska. [przypis edytorski]
gontyna — świątynia przedchrześcijańska u Słowian. [przypis edytorski]
gontyna — świątynia przedchrześcijańska (właśc. kącina; także: kupiszta). [przypis edytorski]
gontyna — świątynia; rodzaj przedchrześcijańskiej budowli sakralnej u Słowian. [przypis edytorski]
Gonzaga — Julia Gonzaga, żona Wespazyana Kolonna, pana na Fondi, była tak piękna, że sławny korsarz Barbarossa, chcąc ją posłać w podarunku sułtanowi, napadł niespodzianie nocą na Fondi i Julia ledwo się zdołała uratować ucieczką. [przypis redakcyjny]
Gonzalwa z Kordoby, właśc. Gonzalo Fernández de Córdoba (1453–1515) — hiszp. generał i reformator wojskowy, dzięki któremu Hiszpania w XVI w. stała się jedną z największych potęg militarnych w Europie; nazywany „Wielkim Kapitanem” (hiszp. El Gran Capitán), walczył w wojnie z Grenadą oraz w wojnach włoskich. [przypis edytorski]
go — ów moment. [przypis edytorski]
good boy (ang.) — dobry chłopak. [przypis edytorski]
Good bye (ang.) — do widzenia. [przypis edytorski]
good-bye (ang.) — do widzenia. [przypis edytorski]
good bye (ang.) — do widzenia. [przypis edytorski]
goodbye (ang.) — do widzenia. [przypis edytorski]
Good bye, Mr ben Ali (ang.) — Do widzenia, panie ben Ali a. Żegnaj, panie ben Ali. [przypis edytorski]
Good bye, my dear, and answer as soon as possible (ang.) — Bądź zdrów, mój drogi, a odpowiedz jak możesz najrychlej. [przypis redakcyjny]
Good morning (ang.) — dzień dobry. [przypis edytorski]
Good night… — słowa Julii wypowiedziane do Romea z tragedii Romeo i Julia ze sceny drugiej aktu II w przekładzie Józefa Paszkowskiego: „Bądź zdrów! i zaśnij z tak błogim spokojem,/ Jaki, z twej łaski, czuję w sercu mojem”. Red. WL. [przypis edytorski]
Good Save the King — pol. Boże, chroń Króla, hymn państwowy Wielkiej Brytanii oraz hymn królewski jej byłych kolonii. [przypis edytorski]
Goodwins Sands — piaszczysta mielizna u wschodniego wybrzeża Anglii, w pobliżu głównych szlaków żeglugowych. [przypis edytorski]
Go on! (ang.) — Jazda! [przypis edytorski]
Gopher Prairie — fikcyjne miasto w stanie Minnesota w USA w powieści Ulica Główna (oryg. Main Street, wyd. 1920) Harry'ego Sinclaira Lewisa. [przypis edytorski]
Goplana rozmiłowana w Grabcu — w tragedii Słowackiego Balladyna Goplana, nimfa, królowa Gopła, zakochała się w uratowanym przez siebie Grabcu, prostaku i pijaku. [przypis edytorski]
go — pojawiająca się czasem u Krasickiego męska forma zaimka w miejsce nijakiej je. [przypis redakcyjny]
gorącemi — dziś popr.: gorącymi. [przypis edytorski]
gorące źródła — hebr. הימם (hajemim): słowo o niepewnym znaczeniu. Talmud (TB, Pesachim 54a) odczytuje to jako ‘muły’, «skrzyżował osła z klaczą, a ta urodziła muła», zob. Raszi do 36:24. [przypis edytorski]
gorąc (gw.) — gorąco. [przypis edytorski]
Gorąco polecam wszystkim czytelnikom podziwu godne dzieło Bergsona Evolution créatrice. Pozwalam sobie zaznaczyć, że poglądy genialnie uzasadnione w tej książce były przeze mnie głoszone od roku 1904. Niewątpliwie nie zestawiam swoich szkiców z epokową pracą wielkiego filozofa, powołuję się zaś na nie tylko w celu ustalenia ciągłości myśli w dotychczasowych moich pracach. Z prawdziwym i może wybaczalnym zadowoleniem miłości własnej spotykam u takich mistrzów, jak Bergson i Sorel, te same poglądy, które ja formułowałem nieśmiało w tak nieskończenie lekceważonych przez popularyzatorów dawno przezwyciężonych stanowisk filozoficznych artykułach „Głosu” i „Przeglądu Społecznego”. [przypis redakcyjny]
gorącość duszna (daw.) — zapał w duszy. [przypis edytorski]
gorącość — dziś: gorąco a. ciepłota. [przypis edytorski]
gorącość — dziś: gorąco; przen. żarliwość, zapał. [przypis edytorski]
gorącość — dziś: gorąco. [przypis edytorski]
gorącość — dziś popr. forma rzecz. r.n.: gorąco. [przypis edytorski]
gorącośmy (…) byli przywiązani — inaczej: gorąco byliśmy przywiązani (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
gorąco uczonego współczuje — dziś popr.: gorąco uczonemu współczuje. [przypis edytorski]
gorącożółty (gw.) — pomarańczowy. [przypis edytorski]
gorących a świeżych — domyślnie: batów, razów. [przypis edytorski]
gorącymi słowy — dziś popr. forma N.lm: (…) słowami. [przypis edytorski]
gorący napój — tu: trunek, napój alkoholowy. [przypis edytorski]
gorączka bagienna — malaria, tropikalna choroba pasożytnicza przenoszona przez komary, objawiająca się nawracającą gorączką i silnymi dreszczami. Dawniej uważano, że jej przyczyną są szkodliwe wyziewy bagienne; przypuszczenie, że powoduje ją zakażenie pierwotniakami przenoszonymi przez komary, pojawiło się dopiero w latach 80. XIX w. i zostało potwierdzone odkryciem przez Ronalda Rossa cyklu rozwojowego zarodźca malarii (nagroda Nobla w 1902). [przypis edytorski]
gorączka — człowiek porywczy, popędliwy. [przypis edytorski]
gorączka plamista — choroba zakaźna wywołana ukąszeniem przez kleszcze. [przypis edytorski]
gorączka — przen. o osobie popędliwej, porywczej. [przypis edytorski]
gorączka — przen.: popędliwość. [przypis edytorski]
Gorączka złota — niema komedia filmowa z 1925, w reż. Charliego Chaplina, jeden z jego najsłynniejszych filmów. [przypis edytorski]
gorą — dziś popr.: goreją, płoną. [przypis edytorski]
gorą — płoną. [przypis edytorski]
Goralenvolk — dosł.: naród góralski. Idea ukształtowana przez działacza przedwojennego Obozu Zjednoczenia Narodowego (tzw. Ozonu) Henryka Szatkowskiego i podjęta przez Niemców, którzy we wrześniu 1939 r. zajęli Podhale; głosiła ona, że górale są z pochodzenia rasą aryjską, odrębną od otaczających je ludów słowiańskich i zbliżoną do narodu niem.; przedstawiciele Goralenvolk pod przewodnictwem Wacława Krzeptowskiego udali się z delegacją, aby przywitać gubernatora generalnego z ramienia Niemiec hitlerowskich, Hansa Franka, kiedy w listopadzie 1939 r. przybył na Wawel w Krakowie, aby objąć swoje stanowisko (został uhonorowany złotą ciupagą). Wacław Krzeptowski, przed wojną prezes Stronnictwa Ludowego w powiecie nowotarskim, stał się prezesem Goralenverein (powstałego w miejsce rozwiązanego Związku Górali). Wkrótce utworzono góralskie instytucje: szkołę podstawową (Goralische Volksschule), zawodową (Goralische Berufschule für Volkskunst) i odrębny góralski narodowy klub sportowy (Goralische Heimatsdienst); ludności Podhala zaoferowano specjalne paszporty oznakowane literą G, które część ludności przyjęła, tworząc odrębną grupę volksdeutschów (tzw. etnicznych Niemców, członków mniejszości niemieckiej). [przypis edytorski]
Gorboduc czyli Ferrex i Porrex (1561) — sztuka ta, napisana pod wpływem tragedii Seneki, zresztą pozbawiona większej wartości, uchodzi za pierwszy prawdziwy dramat angielski. [przypis tłumacza]
gorčius — indas, kuriame telpa apie tris litrus. [przypis edytorski]
Gorczyczka — W tekście sztuki występuje jako Musztardka. [przypis edytorski]
Gorczyński, Bolesław (1880–1944) — pisarz, dyrektor teatrów; w 1921 założyciel i dyrektor warszawskiego teatru im. Bogusławskiego; zasłynął swoimi utworami naturalistycznymi: Bagienkiem (1907) i Rzeczywistością. [przypis edytorski]
Gordon Bow, Clara (1905–1965) — amerykańska aktorka filmowa niezwykle popularna w epoce kina niemego, symbol seksu lat 20. XX wieku. [przypis edytorski]
Gordon, Charles George (1833–1885) — brytyjski oficer i administrator realizujący kolonialną politykę Wielkiej Brytanii w Chinach, Egipcie i Sudanie; gubernator Sudanu (1877–1879; 1884–1885); blisko rok oblegany w Chartumie przez oddziały Mahdiego, zginął po zdobyciu miasta przez powstańców. [przypis edytorski]
gordyjski węzeł — bardzo splątany węzeł zawiązany przez mitycznego króla Gordiosa w świątyni Zeusa w mieście Gordion w Azji Mniejszej, łączący jarzmo ofiarnego wozu z dyszlem. Przepowiednia głosiła, że człowiek, któremu uda się rozwiązać węzeł, zostanie władcą całej Azji. Aleksander Macedoński przeciął węzeł mieczem. Przenośnie węzłem gordyjskim nazywa się skomplikowany problem, trudną do rozwiązania sprawę. [przypis edytorski]
gordyjski węzeł — przen. skomplikowany problem, trudna do rozwiązania sprawa; bardzo splątany węzeł zawiązany przez mitycznego króla Gordiosa w świątyni Zeusa w mieście Gordion w Azji Mniejszej, łączący jarzmo ofiarnego wozu z dyszlem; przepowiednia głosiła, że człowiek, któremu uda się rozwiązać węzeł, zostanie władcą całej Azji; Aleksander Macedoński przeciął węzeł mieczem. [przypis edytorski]
goręczszych (starop. forma) — gorętszych. [przypis edytorski]
gorętwa (daw.) — gorączka. [przypis edytorski]
goreć a. gorzeć (daw.) – płonąć, palić się. [przypis edytorski]
goreć a. gorzeć — palić się, być ogarniętym przez gwałtowne uczucie. [przypis edytorski]
goreć a. gorzeć — płonąć, palić się. [przypis edytorski]
goreć (daw.) — płonąć, palić się. [przypis edytorski]
goreć — palić się, jaśnieć. [przypis edytorski]
goreć — palić się. [przypis edytorski]
gore (daw. forma) — tu: płonie, gorze. [przypis edytorski]
gore (daw.) — goreje, płonie, pali się. [przypis edytorski]
gore (daw.) — pali się. [przypis edytorski]
gore(gw., daw.) — tu: pali się. [przypis edytorski]
Gore gwiazda Jezusowi — Polska kolęda domowa, śpiewana na metrum 2/4. Czwarta zwrotka nawiązuje najprawdopodobniej do treści kolędy Anioł pasterzom mówił. [przypis redakcyjny]
gore jasnie — jasno goreje, płonie, świeci. [przypis redakcyjny]
gore (starop.) — dziś 3.os.lp: pali się, płonie; gorze. [przypis edytorski]
Gorgias — Gorgiasz z Leontoi (485–380 p.n.e.), filozof , retor i stylista gr., twórca mów popisowych, uczył sztuki przemawiania i przekonywania. [przypis edytorski]
Gorgiasz — jeden z dialogów Platona, traktujący o retoryce jako nauce zbudowanej na podstawach filozofii. [przypis edytorski]
Gorgiasz z Leontinoi — grecki filozof, retor, teoretyk wymowy, jeden z czołowych sofistów. Był uczniem Empedoklesa i nauczycielem Tukidydesa. [przypis redakcyjny]
Gorgiasz z Leontinoj (485–380 p.n.e.) — grecki filozof, retor i teoretyk wymowy, jeden z głównych sofistów, twórca mów popisowych; tytułowy bohater jednego z dialogów Platona. [przypis edytorski]
Gorgiasz z Leontinoj (na Sycylii) — twórca prozy artystycznej, retor i sofista, nauczający, że „niczego nie ma, a gdyby było, tobyśmy tego nie poznali, gdybyśmy poznali, nie moglibyśmy o tym drugiemu powiedzieć”. W r. 427 posłował ze swego miasta do Aten. [przypis tłumacza]
Gorgiasz z Leontinoj (ok. 485–ok. 380 p.n.e.) — grecki filozof, retor i teoretyk wymowy, jeden z głównych sofistów, twórca mów popisowych; tytułowy bohater jednego z dialogów Platona. [przypis edytorski]
Gorgiasz z Leontinoj (ok. 485–ok. 380 p.n.e.) — grecki filozof, retor i teoretyk wymowy, jeden z głównych sofistów, twórca mów popisowych; tytułowy bohater jednego z dialogów Platona, w którym wraz z innymi sofistami rozmawia z Sokratesem o retoryce. [przypis edytorski]
Gorgiasz z Leontinoj, Trazymach z Chalcedonu, Teodor z Bizancjum — greccy mówcy, sofiści z V w. p.n.e. [przypis edytorski]
gorgi — z wł. trele, rulady (tu o rżeniu). [przypis redakcyjny]
Gorgona (mit. gr.) — potwór, którego spojrzenie zmieniało przeciwników w kamień. [przypis edytorski]
Gorgona (mit. gr.) — potwór, spojrzeniem zmieniający ludzi w kamień. [przypis edytorski]
Gorgona (mit. gr.) — potwór ze skrzydłami, ostrymi kłami i szponami oraz wężami zamiast włosów, którego spojrzenie obracało ludzi w kamień; na tarczy bogini Ateny znajdowała się głowa Gorgony, ofiarowana jej przez Perseusza w podziękowaniu za pomoc przy pokonaniu potwora. [przypis edytorski]
Gorgona (mit. gr.) — trzy siostry-potwory, przedstawiane ze skrzydłami, ostrymi kłami i szponami oraz wężami zamiast włosów. [przypis edytorski]
Gorgona (mit. gr.) — tu: Meduza, której spojrzenie zamieniało w kamień; trzy siostry zwane Gorgonami: Steno, Euriale i Meduzę, przedstawiano jako skrzydlate, groźne postacie, wyposażone w szpony, ostre kły i włosy z jadowitych węży. [przypis edytorski]
Gorgona — potworna postać mitologii greckiej, której widok zamieniał w kamień. Były trzy Gorgony; tę, która była śmiertelna, Meduzę, zabił Perseusz. [przypis tłumacza]
gorgonie — rodzaj ośmiopromiennych koralowców. [przypis edytorski]
Gorgony (mit. gr.) — trzy siostry-potwory, przedstawiane ze skrzydłami, ostrymi kłami i szponami oraz wężami zamiast włosów. [przypis edytorski]
Gorgony (mit. gr.) — trzy siostry-potwory: Steno, Euryale i Meduza, przedstawiane ze skrzydłami, ostrymi kłami i szponami oraz wężami zamiast włosów; ich spojrzenie obracało ludzi w kamień; na tarczy Ateny znajdowała się głowa Gorgony, ofiarowana jej przez Perseusza w podziękowaniu za pomoc przy pokonaniu potwora. [przypis edytorski]
Gorgony (mit. gr.) — trzy siostry-potwory: Steno, Euryale i Meduza, przedstawiane ze skrzydłami, ostrymi kłami i szponami oraz wężami zamiast włosów; ich spojrzenie obracało ludzi w kamień. [przypis edytorski]
Gorgony (mit. gr.) — trzy siostry-potwory: Steno, Euryale i Meduza, przedstawiane ze skrzydłami, ostrymi kłami i szponami oraz wężami zamiast włosów. [przypis edytorski]
Gorgony (mit. gr.) — trzy siostry: Steno, Euriale, Meduza. Jedynie Meduza była śmiertelna. Wygląd ich był tak straszny, że patrzących zmieniał w kamień. Znany jest mit o Perseuszu, synu Zeusa i Danae, królewny argiwskiej, który zabił Meduzę. [przypis tłumacza]
Gorgony (mit. gr.) — trzy siostry: Steno, Euryale i Meduza, potwory przedstawiane ze skrzydłami, z kłami dzika i wężami zamiast włosów; spojrzeniem obracały wszystko w kamień. [przypis edytorski]
Gorgony (mit.) — w mitologii greckiej niebezpieczne siostry o przerażającym wyglądzie. [przypis edytorski]
Gorgony — skrzydlate potwory niewieście z wężami na głowie i wężami opasane, wzrok ich był zabójczy. [przypis redakcyjny]
Gorgony — z nich najsławniejsza Meduza, zamieniająca spojrzeniem wszystko w kamień; ściął jej głowę Perseusz. [przypis edytorski]
Gorgo (V w. p.n.e.) — żona króla Sparty Leonidasa I, córka Kleomenesa I, znana ze swojej inteligencji i mądrości. [przypis edytorski]
gorg — rodzaj śpiewu improwizowanego przez śpiewaka. [przypis edytorski]
gorgulik — ozdoba przy kołnierzu kobiecym. [przypis edytorski]
Gorki, Maksim, właśc. Максим Горький (1868–1936) — ros. pisarz i publicysta okresu modernizmu, uważany za inicjatora socrealizmu w literaturze, pierwszy przewodniczący Związku Pisarzy ZSRR w l. 1934–1936, przyjaźnił się z Feliksem Dzierżyńskim (poznanym podczas kuracji gruźliczej) oraz Leninem; ur. jako Aleksiej Maksimowicz Pieszkow, funkcjonował pod pseudonimem literackim. [przypis edytorski]
Gorki, Maksym, właśc. Aleksiej Maksimowicz Pieszkow (1868–1936) — rosyjski pisarz i publicysta; autor m.in. powieści Matka (1906), uznanej później za modelową dla socrealizmu w literaturze. [przypis edytorski]
