Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6283 przypisów.
Od florentynów gwaru i hałasu (…) — Nigdzie Poeta żądłem ironii boleśniej nie ubódł swoich ziomków florentyńczyków jak w tym wierszu. [przypis redakcyjny]
odfotografować (daw.) — zrobić zdjęcie. [przypis edytorski]
odfotografowywać (daw.) — tu: odbijać, odciskać. [przypis edytorski]
od furtki — tu: od furtki cmentarza lub tamtego świata. [przypis redakcyjny]
odgada — dziś popr.: odgaduje. [przypis edytorski]
od Gadesu po Ultima Thule — Gades, Kadyks dzisiaj. Thule, Islandia; prawie zawsze starożytni przydawali do niej ten przymiotnik ultima: ostatnia, bo ją uważali za najodleglejszy kraniec ziemi. [przypis autorski]
odgadnioną — odkrytą. [przypis edytorski]
od gadu — od robactwa, od pasożytów; [daw. od czego: przeciw czemu]. [przypis redakcyjny]
od gazu — mowa o gazowym oświetleniu. [przypis edytorski]
odgłos — tu: echo. [przypis redakcyjny]
odgłosum nie słyszał — nie słyszałem odgłosu. [przypis edytorski]
Odgłosy krakowskie — drukowane były z podpisem: Stefan Ż. w „Głosie” 12 marca i 2 kwietnia 1892 r. (Nr. 11 i 14), a napisane nieco wcześniej (pierwszą o nich wzmiankę znajdujemy w liście Żeromskiego do narzeczonej z 4 lutego 1892 r.: „Do «Głosu» zacznę pisać niedługo recenzyją o pewnej książce pewnego wielkiego stańczyka”). Żeromski bawił wtedy pierwszy raz dłużej w Krakowie i nad tematami poruszonemi w tym artykule zastanawiał się z wielkiem przejęciem. W liście z 5 lutego czytamy: „W artykule, jaki mam zamiar napisać o książce p. hr. Tarnowskiego p. t. Z doświadczeń i rozmyślań, przedstawię wiele z tych myśli smutnych i aż doprowadzających do złości, jakie wywołuje Galicyja i jej wielcy ludzie. Pyskować na Rosyją — znaczy tu zdobywać wielkość i patent na obywatela. Żaden obóz, nawet postępowy nie wejrzy na nędzę galicyjską, w ten zastój, brud, nizotę i szych, jakie tu zastępują wszystko. Biedni my ludzie”… List z 15 marca 1892 r. zawiera taką znów wzmiankę: „W pierwszym z Odgłosów krakowskich w «Głosie» — oberwano cały kawał z dużym moim żalem, bo był nawet dowcipny. Tak wyszło ni w pięć ni w dziewięć”. Szczegół to nie bez znaczenia, wobec tego, że rękopis Odgłosów się nie zachował i tylko z „Głosu” możemy je przedrukować. Nie był to pierwszy artykuł o bieżących sprawach społecznych, jaki Żeromski w „Głosie” zamieścił: w r. 1890 była tam już drukowana (w rubryce „Przegląd społeczny”) drobna jego korespondencja z Nałęczowa (podpisana literami S. Ż.): w Nr. 51 (z 20 grudnia). Takież dwie korespondencje były drukowane w roku następnym w Nr. 6 (z 7 lutego) i 7 (z 14 lutego), a dwie jeszcze (z podpisem: St. Ż.) w roku 1892: w Nr. 31 (z 30 lipca) i 39 (z 24 września). Była w nich mowa o kwestjach lokalnych: o agitacji emigracyjnej w okolicy, o parcelacji sąsiednich majątków, o upadku sklepu chrześcijańskiego i powstaniu szeregu żydowskich, o potrzebie założenia sklepu udziałowego (na wzór Spółki Handlowej Zakopiańskiej), o środkach ochronnych przeciwko cholerze, o plotkach szerzonych na szkodę zakładu nałęczowskiego, o statystyce analfabetyzmu w parafji i o książkach czytywanych przez ludność («Nadzwyczajną poczytnością wśród publiki wiejskiej cieszy się tutaj Czarownica [Dziurdziowie Orzeszkowej]»), o projektowanej orkiestrze włościańskiej, o mieszkaniach w zakładzie i t. d. Miał też Żeromski „zamiar szerzej… pomówić w «Głosie»” o wsi Bochotnicy, ale do skutku to nie doszło. [przypis redakcyjny]
od godziny dziewiątej do jedenastej — tj. trzeciej po południu do piątej po południu. [przypis tłumacza]
odgrażając się, że u pierwszych dowie się, jaka jest krew — aluzja do przekonania o błękitnym kolorze krwi szlacheckiej. [przypis edytorski]
odgróżki — dziś: pogróżki; por. czas.: odgrażać się. [przypis edytorski]
odgróżki — dziś: pogróżki. [przypis edytorski]
odgróżki — od: odgrażać się. [przypis edytorski]
…odgrywano utwory muzyczne z przed kilku wieków… — każda Część zaczyna się od wykładu o muzyce wieku, w który Część ta przenosi nas, czylito pod względem kompozycyi kościelnej, czy koncertowej, lub wokalnej; chcąc zaś dać dokładniejsze o takich koncertach wyobrażenie, przytoczymy kilka numerów z koncertu historycznego, danego w roku 1833: a) Villanella à quatre voix, chantée dans les sénérades napolitaines (1520). b) Chansons françaises, à quatre et cinq voix, par Clément Sannequin (1530). c) Ave Maria, à six voix, par Nicolas Gombert, maitre de chapelle de l‘empereur Charles V (1520), i t. d. i t. d. [przypis autorski]
odgryzać patrony — por. patron: ładunek do broni palnej, ówcześnie rurka papierowa napełniona prochem, zatkana na jednym końcu kulą, na drugim zalepiona. Przed nabiciem żołnierz odgryzał zalepiony koniec patronu, sypał proch w lufę na tzw. panewkę i wpychał za nim papier wraz z kulą, przybijając ją mocno za pomocą pręta zwanego stemplem. [przypis redakcyjny]
odgryzał się bardzo ostro (…) — oto przykład zuchwalstwa, jakim po Andromace odpalił krytyki dwóch wielkich panów, hr. d'Olonne i księcia de Créqui: La vraisemblance est choquée en ta pièce,/ Si l'on en croit et d'Olonne et Créqui:/ Créqui dit que Pyrrhus aime trop sa maitresse,/ D'Olonne qu' Andromaque aime trop son mari. Otóż, ks. de Créqui uchodził za człowieka o gustach raczej… męskich, hrabiego zaś d'Olonne żona zdradzała jawnie, jak to mówią, „na funty”. [przypis tłumacza]
odgrześć (daw.) — odgrzebać. [przypis edytorski]
od Hunów (…) zajęte — przez Hunów zajęte. [przypis edytorski]
o dii, mediocre aliquod infortunium tot tantisque meis felicitatibus apponatis, oro (łac.) — o bogowie, jakąś niewielką przykrość dołóżcie, błagam, do tylu i tak wielkich pomyślności moich; Filip, zdobywając Potideę, otrzymał trzy (Pasek przytacza dwie) pomyślne wiadomości: Parmenion pobił i ujarzmił Dardanów, konie jego zwyciężyły na igrzyskach olimpijskich, urodził mu się syn Aleksander. (Plutarch, Życie Aleksandra, III, 20). [przypis redakcyjny]
Od imienia Oknowej macierze nazwane — Oknus, założyciel Mantuy, syn wieszczki Manto. [przypis redakcyjny]
odin każe (z ukr.) — jeden mówi. [przypis edytorski]
odio praesentium suis quoque periculis laetantur (łac.)— nienawiścią tchnąc dla rzeczy istniejących, cieszą się z własnych nawet niebezpieczeństw. [przypis redakcyjny]
Odi profanum (łac.) — nienawidzę nieoświeconego… (początek pieśni III, 1 Horacego: Odi profanum vulgus et arceo: nienawidzę niekulturalnego tłumu i trzymam się od niego z daleka). [przypis edytorski]
odi profanum volgus — „nienawidzę pospolitego tłumu”; początek słynnej ody [III, 1] Horacego; volgus: późniejsze vulgus. [przypis redakcyjny]
Odi profanum vulgus… (łac.) — Nienawidzę nieoświeconego tłumu; fraza z początku pieśni III, 1 Horacego: Odi profanum vulgus et arceo: nienawidzę nieokrzesanego tłumu i trzymam się od niego z daleka. [przypis edytorski]
odi profanum vulgus (łac.) — nienawidzę nieoświeconego tłumu. [przypis edytorski]
Odi prophanum volgus et arceo — Eilė paimta iš Horacijaus;lib. III, carm. lietuviškai: neapkenčiu nepasvertos gaujos ir varau nuo savęs. [przypis autorski]
Odirum exitium mortalibus, o nihil unquam (łac.) — o straszliwa zgubo śmiertelników, zazdrości, co nigdy niczemu wzrosnąć i wielkim wznieść się sławom nie dozwalasz. [przypis redakcyjny]
Odi (…) sententia (łac.) — „Tych nienawidzę, co działają głupio, a prawią uczenie” (Pacuvius u Gelliusa [w: Gellius Aulus, Noctes Atticae], XIII, 8; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
odiskać (starop.; tu forma 3 os., lp, r.m.: odiskał) — odszukał. [przypis redakcyjny]
odi te, qui bellus es, Sabelle — nienawidzę cię, Sabellusie, ponieważ jesteś piękny (cytat z Epigramatów Marcjalisa XII, 39). [przypis edytorski]
odium generis humani (łac.) — nienawiść do rodzaju ludzkiego. [przypis edytorski]
odium (łac.) — nienawiść, niechęć. [przypis edytorski]
odium (łac.) — nienawiść, niechęć. [przypis redakcyjny]
odium (łac.) — nienawiść. [przypis edytorski]
odium (łac.) — nienawiść. [przypis redakcyjny]
odium (łac.) — nienawiść, wstręt. [przypis redakcyjny]
odjąć (daw.) — zabrać. [przypis edytorski]
odjąć — odebrać. [przypis edytorski]
odjąć serce (starop.) — odjąć odwagę. [przypis edytorski]
odjąć się komuś — uchronić się przed kimś; uciec (ujść) przed kimś. [przypis edytorski]
odjąć się (starop.) — przeciwstawić się (płaczowi silnemu). [przypis edytorski]
odjąć się — tu: uratować się. [przypis edytorski]
odjął diablej strożej (starop.) — uwolnił od diabelskiej straży (nadzoru). [przypis edytorski]
odjąłemć — odjąłem ci. [przypis edytorski]
od jakiegoś czasu — trzeba się domyślać: od upadku powstania listopadowego. Podana tu rozmowa odbywa się w parę lat potem. [przypis redakcyjny]
od jakiegoś poety (…) zapożyczył Platon tę opowiastkę — Platon (Państwo, III, 390c) krytykuje opowiastkę Homera (Iliada, XIV, 294–353), jako jeden z przykładów gorszących fragmentów o bogach, które powinno się ocenzurować. [przypis edytorski]
od japońskich kul — dziś popr.: przez japońskie kule. [przypis edytorski]
odjęłaś — tu skrót od: odjęła się, wyzwoliła się, wyswobodziła się. [przypis edytorski]
odjęty (starop.) — tu: zabrany, odebrany. [przypis edytorski]
od jednego (…) podrzucona, a od drugiego (…) uderzona — przez jednego [gracza] podrzucona, a przez drugiego uderzona. [przypis edytorski]
Od jednej tylko, co łeb i brzuch tłoczy, skały, / Tyfeuszowi, bierze wstręt — pod wyspą Iskią (Ischia) miał być pogrzebany Gigant Tyfoeusz lub Tyfon; posiadał ją wówczas Inico (Inik) del Vasto z domu Awalów, ojciec sławionego poniżej (w stanzach 25–27) Alfonsa. [przypis redakcyjny]
od jego szwagra — książę Villa Hermosa, szwagier pana de Mora. [przypis tłumacza]
odjemność — tu: strona negatywna, ciemna; z takim zarzutem spotkał się Anhelli w „Tygodniku Literackim” w 1839 r. [przypis edytorski]
odjeść się — najeść się. [przypis edytorski]
odjezdżał (starop. forma) — odjeżdżał. [przypis edytorski]
Od jeziora, co wśród opok leży delijskich — według podania Apollo urodził się na wyspie Delos, w archipelagu Cyklad na M. Egejskim. [przypis edytorski]
odkądeśmy zaczęli błądzić — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: odkąd zaczęliśmy błądzić. [przypis edytorski]
odkąd on chory — Robespierre cierpiał na malarię. [przypis edytorski]
odkąd panuję — Cyrus zdobył już Babilon i urządził się w nim jako król. Krezusa wziął ze sobą, gdy wyruszał przeciw Babilonowi (zob. ust. 5, koniec). [przypis tłumacza]
odkądśmy się widzieli — inaczej: odkąd się widzieliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
odkądśmy tu zamieszkali — inaczej: że odkąd tu zamieszkaliśmy (przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
odkąsić (daw.) — kąsając, oderwać kawałek czegoś; odgryźć. [przypis edytorski]
od kamienia płacić — opłata za każdy kamień, tj. 32 funty wagi. [przypis edytorski]
odkaślnął — dziś popr.: odkaszlnął. [przypis edytorski]
od Katona — Marcus Portius Cato (234–149 r. p.n.e.), polityk rzymski, obrońca interesów arystokracji; jako nieubłagany wróg wpływów greckich, którym przeciwstawiał surowy obyczaj starorzymski, stał się w tradycji symbolem cnót obywatelskich; „w zepsutych czasach, dawnej rzymskiej wstrzemięźliwości przykład”. (I. Krasicki, Zbiór potrzebnych wiadomości). [przypis redakcyjny]
odkazać (daw.) — nakazać, polecić. [przypis edytorski]
odkazać (daw.) — odpowiedzieć. [przypis edytorski]
odkazać (daw.) — przekazać. [przypis edytorski]
odkazać (z ros.) — odpowiedzieć. [przypis edytorski]
odkaz (daw.) — odpowiedź. [przypis edytorski]
odkazywać (z ros.) — odpowiadać. [przypis edytorski]
od kiedym przeczytał we wszystkich gazetach, co się stało — mowa o rzezi galicyjskiej. [przypis redakcyjny]
Od kiedyś się ożenił — St. Krasiński był żonaty z Dorotą Jabłonowską. [przypis redakcyjny]
od kilka czasów (daw.) — od jakiegoś czasu. [przypis edytorski]
odkiwać — odsiedzieć. [przypis edytorski]
odkładać — zwlekać. [przypis redakcyjny]
odkładają wieczny żywot i zajmują się tymczasowym życiem — zamiast studiować Torę, zajmują się prośbami o tymczasowe rzeczy. [przypis tłumacza]
odkładasz — w domyśle: odkładasz wizytę. [przypis redakcyjny]
odkładnica — element pługa służący do odkładania kawałków zoranej gleby. [przypis edytorski]
odkład — przełożenie, odłożenie czegoś na później. [przypis edytorski]
od kochającego Polaka — w wydaniu z 1816 r. te słowa usunięto. [przypis edytorski]
od kogo (daw.) — przez kogo (również zmiana przypadka: daw. od z rzecz. w D., dziś przez z rzecz w B.). [przypis edytorski]
od kogo — dziś: przez kogo. [przypis edytorski]
od kogoś — tu: przez kogoś. [przypis edytorski]
od kogo (starop.) — przez kogo; od niey przyzwane: przez nią przyzwane. [przypis edytorski]
od kogo (starop.) — przez kogo. [przypis edytorski]
od komisarzów — przez komisarzy. [przypis edytorski]
odkosz a. kosz (daw.) — odmowa w zalotach. [przypis edytorski]
odkosz a. kosz (daw.) — odmowa w zalotach. [przypis edytorski]
odkosz (daw.) — odprawa dawana przez kobietę mężczyźnie starającemu się o jej rękę; dać odkosza: odmówić swojej ręki, dziś popr.: dać kosza. [przypis edytorski]
odkosz (daw.) — odprawa dawana przez kobietę mężczyźnie starającemu się o jej rękę. [przypis edytorski]
odkosz — odmowa, odrzucenie (pierwotnie: oświadczyn). [przypis edytorski]
odkrycia etruskie i egejskie — odkrycia archeologiczne związane z cywilizacją Etrusków w płn. Italii (ok. 900–27 p.n.e.) oraz kulturami epoki brązu wokół Morza Egejskiego: cywilizacją minojską na wyspie Krecie, cykladzką w archipelagu Cyklad oraz helladzką w Grecji kontynentalnej (ok. 3100–1100 p.n.e.). [przypis edytorski]
odkrycie (daw. przysłówek) — w sposób jawny. [przypis redakcyjny]
odkrycie — (przysłówek) w sposób jawny; otwarcie. [przypis redakcyjny]
