Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 18731 przypisów.
puszcza — niegdyś określenie wszelkich terenów bezludnych, a więc pustych; pustkowie. [przypis edytorski]
puszcza — niegdyś określenie wszelkich terenów bezludnych, a więc pustych; tu: pustynia; por. wyrażenie głos wołającego na puszczy. [przypis edytorski]
Puszcza Niepołomicka — kompleks leśny w zachodniej części Kotliny Sandomierskiej, w pobliżu Krakowa. [przypis edytorski]
puszcza — pustynia; daw. określenie miejsca opustoszałego, bezludnego. [przypis edytorski]
puszcza się w dół kołowrotem — kołowrót, czyli winda: nie wiadomo nic bliżej o tej windzie, czy i gdzie była: prawdopodobnie była wtedy właśnie, gdyż roboty na Akropolis koło świątyń dopiero co ukończono; przypuszczam tedy, że jest mowa o jednym z takich kołowrotów do celów budowy. [przypis tłumacza]
puszcza surlańska — w innej wersji: puszcza człuchowska. [przypis edytorski]
Puszcza wodna w lesie — powieść Thomasa M. Reida (1818–1883). [przypis edytorski]
puszczenie sobie — oddanie sobie we władanie. [przypis edytorski]
puszcze — tu: pustynie. [przypis edytorski]
puszczono mu krew — w dawnej praktyce medycznej upuszczanie krwi stosowano jako środek leczniczy i profilaktyczny. [przypis edytorski]
puszczono na szrot (starop.) — [dziś forma przym. r.n.: puszczone (…); red. WL] zaniedbane, niedopełniane. [przypis redakcyjny]
Puszczyk — chłop mazurski; chłop z puszczy. [przypis edytorski]
Puszczyku — głos puszczyków, ptaków nocnych, był uważany za zapowiedź nieszczęścia. [przypis redakcyjny]
Puszet, Ludwik (1877–1942) — baron, rzeźbiarz, malarz, historyk sztuki, redaktor „Czasu” i „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”, jeden z twórców w kabarecie „Zielony balonik”. [przypis edytorski]
puszka (daw.) — działo, armata. [przypis edytorski]
puszka Pandory (mit. gr.) — pierwsza kobieta na ziemi, Pandora, żona Epimeteusza, otworzyła otrzymaną od bogów w posagu zamkniętą szczelnie glinianą beczkę (zwaną puszką Pandory), wypuszczając na świat zamknięte w niej nieszczęścia. [przypis edytorski]
puszkar (daw., ukr.) — człowiek obsługujący puszkę, czyli działo; artylerzysta a. rusznikarz. [przypis edytorski]
puszkarnia (daw.) — skład broni artyleryjskiej. [przypis edytorski]
puszkarnia (daw., z węg. puska: karabin) — zakład pracy puszkarza, tj. rzemieślnika zajmującego się artylerią. [przypis edytorski]
puszkarz (daw.) — człowiek obsługujący puszkę, czyli działo; artylerzysta a. rusznikarz. [przypis edytorski]
puszkarz (daw.) — człowiek obsługujący puszkę, czyli działo, artylerzysta. [przypis edytorski]
puszkarze — artylerzyści. [przypis redakcyjny]
puszkarzów — artylerzystów. [przypis redakcyjny]
puszkarz — obsługujący armaty. [przypis edytorski]
puszkarz — rzemieślnik wyrabiający broń palną, szczególnie armaty; także: obsługujący działa artylerzysta. [przypis edytorski]
puszkarz — tu: specjalista wyrabiający i puszczający ognie sztuczne. [przypis redakcyjny]
puszkarz (z węg.) — artylerzysta a. konstruktor armat. [przypis edytorski]
puszkarz (z węg. puskás) — tu: artylerzysta. Źródłosłów węgierski oznacza żołnierza uzbrojonego w karabin. [przypis edytorski]
puszka (z węg.) — armata. [przypis edytorski]
Puszkin, Aleksander (1799–1837) — poeta rosyjskiego romantyzmu, autor m. in. poematu dygresyjnego Eugeniusz Oniegin (1833). [przypis edytorski]
Puszkin, Aleksander (1799–1837) — rosyjski pisarz, wybitny przedstawiciel romantyzmu. [przypis edytorski]
Puszkin, Aleksandr Siergiejewicz (1799–1837) — poeta i pisarz, główny przedstawiciel romantyzmu ros., reformator ros. języka literackiego; kamerjunkier (młodszy szambelan) cesarza Mikołaja I Romanowa. W swoich utworach krytykował carski despotyzm, przebywał na zesłaniu w Kiszyniowie, Odessie, na Kaukazie i na Krymie, następnie w odosobnieniu w rodzinnym majątku; po przywróceniu do łask i wezwaniu do Moskwy car osobiście zajmował się cenzurowaniem pism poety przed publikacją. Autor m.in. poematu Rusłan i Ludmiła (1820), Jeniec kaukaski (1822), Fontanna Bachczyseraju (1823), Cyganie (1824), poematu dygresyjnego Eugeniusz Oniegin (1833), tragedii romantycznej Borys Godunow (1825). W Moskwie poznał osobiście Adama Mickiewicza, tłumaczył jego utwory na rosyjski. Zginął 10 lutego 1837 r. w wyniku ran odniesionych w zaaranżowanym wskutek intrygi dworskiej pojedynku w obronie honoru żony. [przypis edytorski]
Puszkin, Aleksandr Siergiejewicz (1799–1837) — rosyjski poeta, dramaturg i prozaik, najwybitniejszy przedstawiciel romantyzmu rosyjskiego. [przypis edytorski]
puszki rychtować — wycelować armaty. [przypis edytorski]
puszta (węg.) — węgierski step. [przypis edytorski]
puszyć (daw.) — kryć (o futrze). [przypis redakcyjny]
puszyć — nadymać. [przypis edytorski]
puszyć się — być dumnym. [przypis edytorski]
puszyć się — nadymać się z dumy. [przypis redakcyjny]
puszyć — tu: pokazywać. [przypis edytorski]
puszy — popr.: puszy się. [przypis edytorski]
puszysz — dziś popr.: puszysz się. [przypis edytorski]
putare (wulg.) — kurwa. [przypis edytorski]
puteal — wieko studzienne. [przypis redakcyjny]
Putivel — Putywl, miasteczko w dzis. gubernii kurskiej. [przypis autorski]
Putnia (gw.) — drewniane naczynie do przenoszenia płynów. [przypis edytorski]
Putoszyński — być może chodzi o rotmistrza Konstantego Putoszyńskiego z Wołynia; wg Wespazjana Kochowskiego był to jego przyjaciel, znany w wojsku rokoszańskim z ogromnej łysiny, długiej brody i ciętego dowcipu, prototyp Zagłoby, Sambor Młoszowski; użyte przez Paska nazwisko prof. Czubek uważa za zmyślone, zapisuje je jako „Pustoszyński” i wywodzi od pustoty, skłonności do obracania wszystkiego w żart. [przypis redakcyjny]
Putrament, Jerzy (1910–1986) — prozaik, poeta, członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. [przypis edytorski]
Putrament, Jerzy (1910–1986) — prozaik, publicysta i poeta, poseł na sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. [przypis edytorski]
putra — miltų, bulvių ar kt. sriuba. [przypis edytorski]
putra — miltų, bulvių kukulių, kruopų ar kitokia sriuba. [przypis edytorski]
putra (sanskr.) — syn. [przypis edytorski]
putredo (łac.) — zgnilizna. [przypis redakcyjny]
putrefactio mundi (łac.) — zgnilizna świata. [przypis edytorski]
putryfakcyjny (fr. putréfaction: gnicie) — gnilny; powstały w wyniku procesów gnilnych. [przypis edytorski]
Puttkamerowie są spokrewnieni z Mickiewiczem — jest to oczywiście fantastyczna kombinacja Rzeckiego; Puttkamerów z Litwy, którzy nie byli krewnymi Mickiewicza, nic nie łączyło również z junkrami niemieckimi tegoż nazwiska. [przypis redakcyjny]
Puttkamer, Wawrzyniec (1794–1850) — narzeczony, a następnie mąż Maryli Wereszczakówny, ukochanej Adama Mickiewicza w okresie poprzedzającym jego debiut poetycki. [przypis edytorski]
Putyfar a. Potifar — postać biblijna, jeden z urzędników faraona, który kupił Józefa od Izmaelitów (Rdz 37,36). [przypis edytorski]
Putyfar (bibl.) — Egipcjanin, który kupił Józefa jako niewolnika. [przypis edytorski]
Putyfarowa żona — żona Putyfara, wysokiego dostojnika egipskiego, próbowała uwieść Józefa, gdy ten przebywał w niewoli (zob. Rdz 39,6–9). [przypis edytorski]
Putyfar — postać biblijna, jeden z urzędników faraona; Egipcjanin, który kupił Józefa od Izmaelitów (Rdz 37,36); żona Putyfara próbowała uwieźć Józefa. [przypis edytorski]
Putywl — miasto w płn.-wsch. części Ukrainy. [przypis edytorski]
Puvis de Chavannes, Pierre (1824–1898) — francuski malarz-symbolista. [przypis edytorski]
puzan — instrument muzyczny. [przypis redakcyjny]
puzan — rodzaj trąby, dziś puzon zwanej, ale Linde zna tylko puzan. [przypis redakcyjny]
puzany — dziś popr.: puzony. [przypis edytorski]
puzderko (daw.) — skrzynka, pudełko. [przypis edytorski]
puzderko (daw.) — skrzynka, pudełko; zgr.: puzdro. [przypis edytorski]
puzderko — mała skrzynka z przegródkami. [przypis edytorski]
puzderko — pudełko. [przypis edytorski]
puzderko — skrzynka zaopatrzona w szufladki. [przypis edytorski]
puzdro (daw.) — skrzynka, pudło. [przypis edytorski]
puzdro — pudełko z przegródkami, futerał. [przypis redakcyjny]
puzdro — rodzaj pudła z szufladkami i przegródkami. [przypis edytorski]
puzdro — skrzynka lub pudełko z przegródkami, używane dawniej do przechowywania przedmiotów, zwłaszcza podczas podróży. [przypis edytorski]
puzdro — skrzynka lub pudło z przegródkami, zwykle z zamkiem, okuciami i uchwytami. [przypis redakcyjny]
puzdro — skrzynka z przegródkami do przewożenia przedmiotów w podróży. [przypis edytorski]
puzdro — skrzynka z przegródkami. [przypis edytorski]
puzdro — skrzynka z przegródkami, używana w czasie podróży. [przypis edytorski]
puzdro (starop.) — pudło, futerał. [przypis edytorski]
Puzyna, Jan (1842–1911) — pochodzący z polsko-litewskiego rodu książęcego pochodzenia ruskiego (herbu własnego Oginiec, w galicyjskiej gałęzi posługujący się tytułem „kniaź na Kozielsku”), kardynał krakowski, wsławiony zakazem złożenia na Wawelu prochów Słowackiego i odrzuceniem witraży Wyspiańskiego dla katedry wawelskiej; sprawował także cenzurę kościelną. [przypis edytorski]
Puzyna — kardynał i biskup krakowski (1894–1911). Aluzja do sporów artystycznych o katedrę wawelską. Wyrazem tych sporów były felietony L. Pugeta w Czasie. [przypis redakcyjny]
Puzzoli, daw. Puteoli — miasto nad Morzem Tyrreńskim, ok. 20 km od Neapolu. [przypis edytorski]
pychą — dziś popr. forma B.lp: pychę. [przypis edytorski]
pycha jest skutkiem, czyli własnością, miłości własnej (philautia) — Zob. Przyp. do Tw. 55. [przypis redakcyjny]
pycha (superbia) — Zob. inne określenie w Przyp. do Tw. 57 Cz. IV. [przypis redakcyjny]
pyjama (ang.) — piżama, strój do spania. [przypis edytorski]
pyjama — daw. pisownia, dziś raczej: piżama. [przypis edytorski]
pyjama — piżama. [przypis edytorski]
Pyjonia — żart słowny tłumacza od starop. pyje, tj. genitalia męskie. [przypis edytorski]
pykać — tu: palić fajkę. [przypis edytorski]
pykiná fresi médea eidós — Iliada XVII 325; i ten wiersz brzmi w Iliadzie nieco odmiennie. Te dwa cytaty mają dowodzić, że Homer i najstarsi poeci odczuwali w imieniu Gany-medes dwa składniki: raduje się radą, zamiłowany w mądrości. [przypis tłumacza]
pyknik — osoba otyła, wzrostu niskiego lub średniego, o krótkich kończynach, skłonna do okresowych zmian nastroju. [przypis edytorski]
pyłki (z ros.) — skłonny do gniewu, popędliwy. [przypis edytorski]
pyłkowina (biol.) — zlepek ziaren pyłku spojonych za pomocą lepkiej substancji zwanej kitem pyłkowym. [przypis edytorski]
Pył wdeptać złoconym szlifom — archaiczna konstrukcja składniowa połączona z elipsą. Sens: losem złoconych szlifów jest być wdeptanymi w pył. [przypis edytorski]
Pylades (mit gr.) — kuzyn i wierny przyjaciel Orestesa; towarzyszył mu w wędrówkach, kiedy uciekał prześladowany przez Erynie po zabiciu matki Klitajmestry i jej kochanka Ajgistosa. [przypis edytorski]
Pylades (…) Orestes — w legendzie greckiej para nierozłącznych przyjaciół. [przypis redakcyjny]
Pylad… Orestesa — w mit gr. Pylades, kuzyn Orestesa, był jego wiernym przyjacielem, towarzyszył mu w wędrówkach, kiedy prześladowały go Erynie po zabiciu Klitajmestry i Ajgistosa. [przypis edytorski]
pylagor — delegat państwa zasiadający w Radzie Amfiktionii Pylajsko-Delfickiej; od nazwy jesiennego miejsca spotkań Rady: Pyle (Termopile). [przypis edytorski]
