Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 11662 przypisów.
szames — posługacz w bóżnicy. [przypis edytorski]
szames — sługa jeszywetu, rodzaj kościelnego. [przypis edytorski]
szames — tak nazywano sługę bożnicy, synagogi oraz żydowskiej gminy wyznaniowej; właściwie jest to woźny bożnicy, gminy lub rabina. [przypis edytorski]
Szamo — także: Ałaszan; piaszczysta pustynia w płn. Chinach, w zach. Mongolii Wewnętrznej (region autonomiczny w płn. Chinach), położona na płn-wsch. od gór Qilian Shan; jej równinna, lekko falista powierzchnia wznosi się na wys. 840–1600 m n.p.m., wały wydmowe i barchany wznoszą się miejscami na ponad 300 m. [przypis edytorski]
szampańskie — wino szampańskie, szampan. [przypis edytorski]
szampierz a. sąpierz — współzawodnik. [przypis edytorski]
szampionerka (z fr. champignon: grzyb) — zbieraczka grzybów. W XIX w. szampion mówiono na pieczarkę. [przypis edytorski]
szampion — in. czempion. [przypis edytorski]
szampion (z fr. champion) — mistrz w zawodach (początkowo szczególnie zapaśniczych); dziś czytany raczej za wymową angielską: czempion. [przypis edytorski]
szampiter — szampan. [przypis edytorski]
szampitrowanie (neol.) — ucztowanie, biesiadowanie. [przypis edytorski]
szańce — rodzaj ziemnych umocnień obronnych. [przypis edytorski]
szańce — rodzaj ziemnych umocnień obronnych [przypis edytorski]
szańcować się (starop.) — okopywać się, kopać szańce. [przypis edytorski]
szańc wygrać (daw.) — wygrać stawkę; wygrać, zyskać. [przypis edytorski]
szaniec — umocnienie obronne, składające się z rowu i wału ziemnego. [przypis edytorski]
szaniec — umocnienie obronne, wał, okop. [przypis edytorski]
szaniec — umocnienie polowe, wyznaczające linię walk; składa się z wału i rowu. [przypis edytorski]
szaniec — wał obronny. [przypis edytorski]
szaniec — wał, okop, umocnienie ziemne. [przypis edytorski]
szaniec — ziemna fortyfikacja polowa składająca się z wału i fosy. [przypis edytorski]
szaniec — ziemne umocnienie obronne. [przypis edytorski]
szaniec — ziemne umocnienie składające się z wału i rowu, stosowane do końca XIX w. w celu obrony stanowisk artylerii. [przypis edytorski]
szanowanie (pot.) — skrócona forma przestarzałego obecnie ustnego zwrotu powitalnego lub pożegnalnego: moje uszanowanie. [przypis edytorski]
szanowany od (daw.) — szanowany przez (kogoś). [przypis edytorski]
szansona (z fr.) — tu: szansonistka; aktorka kabaretowa, piosenkarka. [przypis edytorski]
szansonetka — piosenka o lekkiej, wesołej treści, śpiewana w kabaretach, ogródkach kawiarnianych itp. [przypis edytorski]
szansonetka (z fr. chansonette) — piosenka o lekkiej, wesołej treści. [przypis edytorski]
szansonistka — aktorka występująca w rewii, kabarecie itp. [przypis edytorski]
szansonistka (daw.) — piosenkarka kabaretowa. [przypis edytorski]
szansonistka (z fr., przestarz.) — śpiewaczka kabaretowa, kawiarniana lub ogródkowa; piosenkarka. [przypis edytorski]
szanta — tradycyjna piosenka żeglarska, zwykle śpiewana przez załogę łodzi (statku) w rytm wykonywanych prac. [przypis edytorski]
Szantekler, fr. Chantecler a. Chanteclerc — imię koguta, jednej z postaci średniowiecznego cyklu wierszowanych bajek Powieść o Lisie (fr. Roman de Renart) oraz tytułowego bohatera sztuki Edmonda Rostanda z 1910 r. [przypis edytorski]
szantrapa (obelż.) — kobieta niesympatyczna, złośliwa a. niemoralna. [przypis edytorski]
szantrapa (obelż.) — złośliwa, kłótliwa kobieta. [przypis edytorski]
szantrapa (pot.) — obraźliwie: niesympatyczna kobieta; często też nieatrakcyjna. [przypis edytorski]
szanują i ufają dzieciom — dziś popr.: szanują dzieci i ufają im. [przypis edytorski]
szapki dołoj (z ros.) — czapki z głów. [przypis edytorski]
szapoklak — składany cylinder, noszony na przełomie XIX i XX w. do uroczystego stroju. [przypis edytorski]
szapoklak (z fr.) — składany cylinder. [przypis edytorski]
szapoklak (z fr.) — składany cylinder. [przypis edytorski]
szaraban (z fr. char à bancs: wóz z ławkami) — wóz z poprzecznymi ławkami do przewozu ludzi, bryka. [przypis edytorski]
szaraczkowy — z taniego, szarego płótna, nie bielony i nie farbowany. [przypis edytorski]
szarada — rodzaj rymowanej zagadki słownej. [przypis edytorski]
szarada — rodzaj zagadki opartej na grze słów. [przypis edytorski]
szarada (z fr.) — tu: zagadka. [przypis edytorski]
szarafan (daw.) — suknia a. płaszcz. [przypis edytorski]
szarafan (z pers. sarapa: od stóp do głów; uroczysta szata) — a. sarafan, daw. długi kaftan męski bez rękawów; dziś: rosyjski kobiecy strój ludowy, rodzaj długiej sukni z wysoką talią, bez rękawów a. z wszytymi rękawami z tkaniny bieliźnianej. [przypis edytorski]
szaraga — rodzaj wieszaka na ubrania w postaci stojącej ramy z haczykami a. kołkami. [przypis edytorski]
szaragi — rodzaj wieszaka na ubrania w postaci stojącej ramy z haczykami a. kołkami. [przypis edytorski]
szaraj (daw.) — dziś: seraj, tu w znaczeniu: część rezydencji bogatego muzułmanina, w której mieszkają kobiety; harem. [przypis edytorski]
szarak — zubożały szlachcic. [przypis edytorski]
szara siostra — szarytka, siostra Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego à Paulo, założonego w 1633 we Francji, a zajmującego się opieką nad chorymi. [przypis edytorski]
szarawary — długie, bufiaste spodnie, marszczone w pasie i w kostkach, noszone na Wschodzie. [przypis edytorski]
szarawary — długie, bufiaste spodnie, zwężane na kostkach, noszone głównie w krajach arabskich, Indiach itp.; w Polsce popularne w XVI i XVII wieku. [przypis edytorski]
szarawary — długie, bufiaste spodnie, zwężane na kostkach. [przypis edytorski]
szarawary —inaczej hajdawery; długie, szerokie, bufiaste spodnie; element tradycyjnego stroju orientalnego. [przypis edytorski]
szarawary — rodzaj szerokich, bufiastych spodni. [przypis edytorski]
szarawary — szerokie, bufiaste spodnie, modę na nie przejęła od Turków w XVII w. polska szlachta, a także Kozacy. [przypis edytorski]
szarawary — szerokie, długie, bufiaste spodnie noszone na Wschodzie. [przypis edytorski]
szarawary — szerokie spodnie. [przypis edytorski]
szarawary — tu ogólnie: spodnie. [przypis edytorski]
szarawary z radła — szerokie, długie, bufiaste spodnie noszone na Wschodzie i w Polsce XVI–XVIII w., wykonane z płótna. [przypis edytorski]
szaremi — dziś: szarymi, dawna forma fleksyjna przymiotnika, użyta w celu zachowania rymu. [przypis edytorski]
szarfa dla cara — szarfą, stanowiącą dekorację munduru carskiego, udusili spiskowcy cara Pawła. [przypis edytorski]
szarga — szaruga, burza. [przypis edytorski]
szariaż (z fr. charriage, geol.) — dziś: nasunięcie a. płaszczowina, struktura geol. powstała wskutek przemieszczania i przeważnie sfałdowania warstw skalnych oderwanych od podłoża, na którym się osadziły. [przypis edytorski]
szarłat (daw.) — szkarłat, purpura. [przypis edytorski]
szarlatan — oszust. [przypis edytorski]
szarlatan — oszust, zwodzący łatwowiernych ludzi swoimi rzekomymi nadzwyczajnymi umiejętnościami. [przypis edytorski]
Konstanty Ildefons Gałczyński, Na dziwny a niespodziewany odjazd poety Konstantego
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Szarlemań — właśc. Karol Wielki, (ok. 742/747–814), sławny dzięki sukcesom militarnym i dyplomatycznym. Władca mocarstwa rozciągającego się na ziemiach dzisiejszych Niemiec, Francji, Austrii, zachodniej Hiszpanii i północnych Włoch. W r. 800 otrzymał od papieża tytuł cesarza rzymskiego. [przypis edytorski]
szarlot (fr. charlotte) — czepek. [przypis edytorski]
Szarlottenburg, właśc. Charlottenburg — daw. miasto w Niemczech, obecnie: dzielnica Berlina. [przypis edytorski]
szarmanctwo — dziś popr.: szarmanckość, tj. wyszukana grzeczność. [przypis edytorski]
szarmeza (z fr.) — miękka tkanina jedwabna na sukienki. [przypis edytorski]
szarota — roślina z rodziny astrowatych. [przypis edytorski]
szarpajmy — dziś popr.: szarpmy. [przypis edytorski]
szarpie — bandaże sporządzane z dartego na pasy płótna. [przypis edytorski]
szarpie — bandaże z podartego na pasy płótna. [przypis edytorski]
szarpie (daw.) — bandaże z porwanych materiałów. [przypis edytorski]
szarpie (daw.) — daw. materiał na opatrunki, tworzony z nitek wyrywanych z płótna; szapieśmy skubały — skubałyśmy płótno na szarpie. [przypis edytorski]
szarpie — daw. materiał na opatrunki sporządzany z nitek wyskubywanych z kawałków płótna. [przypis edytorski]
szarpie (daw.) — materiał opatrunkowy zrobiony z płótna dartego (szarpanego) na pasy. [przypis edytorski]
szarpie — dawny materiał na opatrunki sporządzany z nitek wyskubywanych z kawałków płótna. [przypis edytorski]
szarpie — materiał opatrunkowy z nitek wyszarpanych z płótna. [przypis edytorski]
szarpie mną tęsknica za wieszczem Eurypidem — Eurypides zmarł rok przed zaprezentowaniem Żab. W Atenach sztuki teatralne wystawiano w ramach świąt religijnych ku czci Dionizosa, dlatego właśnie Dionizos, skądinąd bóg płodności i wina, szczególnie interesuje się sztuką dramatyczną i jej twórcami. [przypis edytorski]
szarpła — dziś popr. forma: szarpnęła. [przypis edytorski]
szarpła — dziś popr.: szarpnęła. [przypis edytorski]
szarszan — rodzaj szabli. [przypis edytorski]
szarsza — tkanina wełniana przetykana jedwabiem. [przypis edytorski]
szarsza — tkanina z drobnymi, ukośnymi prążkami. [przypis edytorski]
szarszedron a. sersedrom — daw. lekka tkanina półwełniana o jedwabnej osnowie, wytwarzana w Europie zach. od XVI w. [przypis edytorski]
szarwark (daw.) — obowiązek dostarczania ludzi do prac publicznych. [przypis edytorski]
szarwark — przymusowe świadczenia w robociźnie wykonywane przez ludność wiejską dla publicznego pożytku, najczęściej przy budowie i naprawie dróg, mostów i wałów przeciwpowodziowych. [przypis edytorski]
szarwark — przymusowe świadczenia w robociźnie wykonywane przez ludność wiejską, rodzaj pańszczyzny; szarwarki służyły celom publicznym, w ramach tych prac budowano i naprawiano drogi, mosty czy wały wzdłuż brzegów zbiorników wodnych. [przypis edytorski]
szarwark — wspólna praca całej wsi dla publicznego pożytku, najczęściej przy budowie i naprawie dróg; gospodarze byli zobowiązani do pracy z koniem i wozem, komornicy pieszo. [przypis edytorski]
szarytka — członkini katolickiego zakonu Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo (pot. szarytki, także: wincentynki, siostry miłosierdzia) zał. przez Wincentego a Paulo i Ludwikę de Marillac w 1633 r.; celem zgromadzenia jest pomaganie chorym i słabym m.in. przez prowadzenie szpitali, pielęgnowanie chorych w ich domach oraz działalność charytatywną. Prowincja Galicyjska zakonu powstała w 1799 r., a w 1859 Dom Centralny Prowincji Galicyjskiej został przeniesiony ze Lwowa do Krakowa i zmieniła nazwę na Prowincja Krakowska, oprócz której istnieje jeszcze Prowincja Chełmińsko-Poznańska i Prowincja Warszawska zakonu. [przypis edytorski]
szarytki — katolickie zgromadzenie zakonne. [przypis edytorski]
szarża (z fr.) — atak w teatrze: przejaskrawienie, popis. [przypis edytorski]
szarzać (daw.) — szargać, poniewierać; tu może: szafować, ryzykować. [przypis edytorski]
