Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 169385 przypisów.
Bagard, César (1620–1709) — francuski rzeźbiarz w drewnie i dekorator. [przypis edytorski]
bagatela — drobiazg. [przypis edytorski]
bagatela — drobnostka. [przypis edytorski]
Bagatela — drobnostka [przypis edytorski]
Bagatela — krakowski teatr u zbiegu ulic Karmelickiej i Krupnicznej, obecnie noszący imię Tadeusza Boya-Żeleńskiego; wybudowany z inicjatywy Mariana Dąbrowskiego, według projektu Janusza Zarzeckiego i Henryka Uziembły; od 1919 grano tam współczesne sztuki polskie i zachodnie komedie; w 1926 przekształcony na kino; po II wojnie światowej funkcjonował jako Teatr Kameralny, później Państwowy Teatr Młodego Widza, Teatr Rozmaitości, w 1970 r. przywrócono mu nazwę Bagatela, którą, jak głosi anegdota, wymyślił przez przypadek Boy. [przypis edytorski]
bagatela — tu: nic ważnego. [przypis edytorski]
Bagdad, Bassora — miasta znajdujące się na terenie dzis. Iraku. [przypis edytorski]
Bagdad — dziś: stolica Iraku. [przypis edytorski]
Bagdad — obecnie stolica Iraku; miejsce akcji wielu opowieści z Baśni tysiąca i jednej nocy. [przypis edytorski]
Bagdad — ob. stolica Iraku; miejsce akcji wielu opowieści z Księgi tysiąca i jednej nocy. [przypis edytorski]
Bagera — w oryg. Bagheera. [przypis edytorski]
bagh-ban — ogrodnik. [przypis autorski]
baghban — ogrodnik. [przypis autorski]
bagier (daw.) — pogłębiarka. [przypis edytorski]
bagier — pogłębiarka. [przypis edytorski]
Bagna Pontyjskie a. Pola Pontyjskie — bagnisty teren w śr. Włoszech, osuszony w XX w. [przypis edytorski]
bagna ryzoforowe — dziś popr.: bagna namorzynowe a. mangrowe, tropikalne przybrzeżne płycizny morskie porośnięte krzewami i drzewami, zwykle mającymi charakterystyczne, szczudlaste korzenie podporowe, które stabilizują rośliny w grząskim podłożu; typowym składnikiem lasów namorzynowych są rośliny z rodzaju korzeniara (łac. Rhizophora). [przypis edytorski]
bagna Warega (…) — okolice przyległe morzu Wariagskiemu czyli Normandzkiemu, dzisiejszemu Bałtykowi. Polityką było z dawna wielkich książąt litewskich rozsadzać swoich krewnych prawem lennem w ziemiach na nieprzyjacielu zdobytych. Montwił, Mendog, Giedymin dali tego przykład. [przypis autorski]
Bagnères, Luchon, Cauterets — fr. miejscowości leżące w Pirenejach, znanych ze swoich źródeł mineralnych i termalnych. [przypis edytorski]
bagne (fr.) — ciężkie więzienie, galery, kolonia karna. [przypis edytorski]
bagnet — ostrze umieszczone na lufie karabinu, służy do walki wręcz. [przypis edytorski]
bagno — cesarz August podjął próbę osuszenia bagien w Lacjum. [przypis edytorski]
Bagnokawallo i Kastokaro — miasta romańskie. [przypis redakcyjny]
bagpiper (ang.) — osoba grająca na dudach szkockich, dudziarz. [przypis edytorski]
Bagrada — rzeka w płn. Afryce, przepływająca przez Algierię i Tunezję; ob. Wadi Madżarda. [przypis edytorski]
bagrownica — pogłębiarka. [przypis edytorski]
bagu-assu (łac. Mimosa pudica) — mimoza wstydliwa, czułek wstydliwy, gatunek rośliny tropikalnej. [przypis edytorski]
bahaćko Lachiw (z daw. ukr.) — dużo Polaków. [przypis edytorski]
Bahama — tysiącmilowa mielizna na Atlantyku. [przypis autorski]
bahato (ukr.) — dużo. [przypis edytorski]
Bahato utikło, bahato zabyły (z ukr.) — dużo uciekło, dużo zabili. [przypis edytorski]
Bahia — dawna pot. nazwa miasta São Salvador da Bahia de Todos os Santos (Święty Zbawiciel z Zatoki Wszystkich Świętych), położonego we wsch. Brazylii, nad Oceanem Atlantyckim; ob. nosi ono nazwę Salvador i jest stolicą stanu o nazwie Bahia (w dawnej pisowni port.: zatoka). [przypis edytorski]
Bahia — tu zapewne: meksykańska zatoka o nazwie Bahía de Todos Santos (Zatoka Wszystkich Świętych), na zach. wybrzeżu Płw. Kalifornijskiego, z portem Ensenada; albo też: Bahia de Todos os Santos w Brazylii, nad którą leży stolica stanu Bahia, Salvador. [przypis edytorski]
Bahr, Herman (1863–1934) — austriacki krytyk literacki (Zur Kritik der Moderne 1890, Die Überwindung des Naturalismus 1891) oraz pisarz (dramat Die Mutter, powieść Himmelfahrt), stylistycznie eksperymentujący zarówno z naturalizmem i ekspresjonizmu, jak i sięgający po środki impresjonistyczne. [przypis edytorski]
Bahr, Hermann (1863–1934) — austriacki dramaturg, krytyk literacki i autor opowiadań; w swojej twórczości przechodził przez różne etapy, m.in. naturalizm, symbolizm i ekspresjonizm. Uważa się, że jako pierwszy odniósł termin modernizm do literatury. [przypis edytorski]
Bahr, Hermann (1863–1934) — dramaturg wiedeński, debiutujący pod hasłami naturalizmu, twórca wiedeńskiej secesji. [przypis edytorski]
Baidarai — graži pakalnė, kuriąja važiuojama linkon pietinio Krymo kranto. [przypis redakcyjny]
baidyklė — šmėkla. [przypis edytorski]
baidyklių — šmėklų. [przypis edytorski]
Bailey — tu: właśc. Holy Sepulchre a. Saint Sepulchre-without-Newgate, największy anglikański kościół parafialny w londyńskim City; znajduje się w pobliżu historycznego sądu Old Bailey. [przypis edytorski]
baillez moi (fr.) — proszę mi podać (książkowe). [przypis edytorski]
Baillie, Matthew (1761–1823) — anatom, lekarz Byrona. [przypis edytorski]
Bain, Alexander (1818–1903) — szkocki filozof i psycholog; przedstawiciel empiryzmu. [przypis edytorski]
Baird, John Logie (1888–1946) — inżynier szkocki, jeden z twórców podstaw telewizji, wynalazca pierwszego działającego systemu telewizyjnego: w 1927 przesłał przewodami telefonicznymi obrazy telewizyjne z Londynu do Glasgow; w 1928 przeprowadził drogą radiową transmisję obrazu telewizyjnego z Europy do USA; prowadził pionierskie prace nad telewizją kolorową. [przypis edytorski]
baise moi ma mignonne (fr.) — całuj mnie, mój słodki. [przypis edytorski]
baissa — bessa, spadek wartości akcji. [przypis edytorski]
Baitoro — Βαιθωρώ, LXX Βαιθωρών, בֵּית חוֹרוֹן (Joz 16, 3 etc.), odpowiadałoby polskiemu: Wąwozów. [przypis tłumacza]
bajać (daw.) — kłamać. [przypis edytorski]
bajać — opowiadać bajki. [przypis edytorski]
bajać — opowiadać niestworzone historie, fantazjować. [przypis edytorski]
bajać — opowiadać niestworzone rzeczy, koloryzować. [przypis edytorski]
bajać (starop.) — opowiadać baśnie, zmyślać. [przypis edytorski]
bajadera — hinduska tancerka. [przypis edytorski]
bajadera — hinduska tancerka. [przypis edytorski]
bajadera — hinduska tancerka świątynna. [przypis edytorski]
bajadera — hinduska tancerka świątynna. [przypis edytorski]
bajadera — tancerka. [przypis edytorski]
bajaderka (z fr. bayadère) — tancerka. [przypis edytorski]
Bajard — rumak Rynalda. [przypis redakcyjny]
Bajard właśc. Pierre du Terrail de Bayard (1473–1524) — ideał rycerza średniowiecznego, zaskarbił sobie przydomek „rycerza bez trwogi i skazy”, sławiony w romansach rycerskich; wódz fr., bohater kampanii włoskiej Karola VIII, Ludwika XII i Franciszka I. [przypis edytorski]
Bajard, właśc. Piotr du Terrail senior de Bayard (1473–1524) — utalentowany fr. dowódca wojskowy, owiany legendą „rycerz bez strachu i skazy”; w bitwie nad rzeką Sesią (30 kwietnia 1524), w płn.-zach. Włoszech, dowodził tylną strażą wycofujących się oddziałów francuskich, zginął od hiszpańskiej kuli. [przypis edytorski]
baja — rodzaj miękkiej bawełnianej tkaniny. [przypis edytorski]
Bajarz polski — książka Antoniego Józefa Glińskiego (1817–1866), stanowiąca zbiór baśni i legend ludowych. [przypis edytorski]
Bajarz polski — popularny czterotomowy zbiór „baśni, powieści i gawęd ludowych”, zawierający także przetworzone utwory literackie, wydany przez chłopskiego samouka Antoniego Józefa Glińskiego (1817–1866), opublikowany w 1853, wielokrotnie wznawiany. [przypis edytorski]
bajarz uroczy uśpił bajaniem Argusowe oczy — Merkury opowiadaniem przygód Syrynksa uśpił Argusa, któremu zazdrosna Junona kazała czuwać nad miłostkami dorywczymi Jowisza z Io. [przypis redakcyjny]
Bajazeta, dziś: Bajazyd (1354–1403) — sułtan osmański. [przypis edytorski]
Bajazet (Bajazyd) (1354–1403) — sułtan osmański. [przypis edytorski]
Bajazet, dziś: Bajazyd (1354–1403) — sułtan osmański, nosił przydomek Błyskawica. [przypis edytorski]
Bajazyd — miasto we wschodniej Turcji, 15 km na płd. zach. od góry Ararat, 35 km od granicy z Iranem; całkowicie zniszczone w 1930, odbudowane jako Doğubayazıt (tur.: wschodnie Bajazyd). [przypis edytorski]
bajazzo (wł.) — pajac. [przypis edytorski]
bajbardzo — byle kto; ktoś, kogo można lekceważyć. [przypis edytorski]
bajbardzo (daw.) — tu: byle co, ladaco; ktoś, kogo można lekceważyć. [przypis edytorski]
bajbardzo (przest.) — byle kto, nikt ważny. [przypis edytorski]
bajcarz — tu: ten, kto opowiada bajki, kłamie. [przypis edytorski]
bajc (reg.) — oszustwo. [przypis edytorski]
bajczany — dziś: bajkowy. [przypis edytorski]
bajczarz — dziś popr.: bajarz. [przypis edytorski]
Bajda — Dymitr Wiśniowiecki, zwany przez Kozaków Bajdą; sławny awanturnik. [przypis edytorski]
bajdak — gatunek łodzi używanej na Dnieprze. [przypis autorski]
bajdak (ukr.) — duża rzeczna łódź żaglowo-wiosłowa. [przypis edytorski]
bajdak (z ukr.) — duża rzeczna łódź żaglowo-wiosłowa, używana na Dnieprze. [przypis edytorski]
bajdała — ktoś, kto lubi bajdurzyć, opowiadać bajki. [przypis edytorski]
bajdara (ukr.) — łódź wiosłowa a. statek rzeczny, używany na Dnieprze. [przypis edytorski]
Bajdaru — Powinno być: Bajdarów, dolina bowiem nazywa się: Bajdary. [przypis redakcyjny]
Bajdary — piękna dolina, przez którą zwykle wjeżdża się na brzeg południowy Krymu. [przypis autorski]
bajda — zmyślone opowiadanie pozbawione sensu. [przypis edytorski]
bajdewind — tu: niesprzyjający wiatr. [przypis edytorski]
Baje — Baiae, miasto nad Zatoką Neapolitańską,w starożytności funkcjonujące jako kurort i uzdrowisko. [przypis edytorski]
bajeczka o pewnym starcu w trzech słowach zawarta — Er lebte, nahm ein Weib, und starb (niem: Żył, ożenił się i umarł), Gellert w bajkach i przypowieściach. [przypis autorski]
Bajeczki Józia — cykl opublikowany w zbiorze pt.: Igraszki kabaretowe wydanym w Krakowie w 1908 roku. [przypis edytorski]
bajeczne rzeczy, które Wergili opowiada o pszczołach — że można je otrzymać z gnijących ciał wołów, zob. Wergiuliusz Georgiki, IV, 281–314. [przypis edytorski]
bajecznie — aluzja do wyrażenia „Bajecznie kolorowa”, użytego w tytule powieści Sewera–Maciejowskiego (1898), a następnie w Weselu St. Wyspiańskiego (akt I, sc. 11). [przypis redakcyjny]
Baje (łac. Baiae) — miasto nad Zat. Neapolitańską, w starożytności funkcjonujące jako kurort i uzdrowisko. [przypis edytorski]
Bajgełe — przezwisko utworzone od rzeczownika pospolitego oznaczającego rodzaj bułki, obwarzanek, bajgiel. [przypis edytorski]
bajgusz — żebrak, Kirgiz zubożały. [przypis tłumacza]
bajka Goreckiego — poniżej przytoczona zostaje przez Żegotę treść bajki Diabeł i zboże Antoniego Goreckiego (1787–1861), poety i bajkopisarza, uczestnika kampanii napoleońskich, a następnie powstania listopadowego; z Mickiewiczem zaprzyjaźnił się już na emigracji, później połączyły ich również więzy rodzinne (syn Goreckiego, Tadeusz, poślubił Marię Mickiewiczównę). [przypis edytorski]
Bajka: księgi spłonęły wraz ze świątynią (…) — Jr 2, 2. [przypis tłumacza]
Bajkał — jezioro w azjatyckiej części Rosji, w Buriacji, drugie pod względem powierzchni jezioro w Azji, najstarsze i najgłębsze jezioro na świecie. [przypis edytorski]
bajka — mit starożytny o Filomeli-słowiku, jak w w. i IX, 410, znany z Sobótki Jana Kochanowskiego. [przypis redakcyjny]
Bajka o Garonie — bajka La Fontaine'a pt. Żołądź i dynia. [przypis tłumacza]
