Przypisy

ist (starop.) — pewien. [przypis redakcyjny]

ist (starop.) — pewny. [przypis redakcyjny]

i tam, i sam (starop.) — tu i ówdzie. [przypis redakcyjny]

iżeś mu już prawie (starop.) — że mu już sprzyjasz. [przypis redakcyjny]

jachać (starop.) — jechać. [przypis redakcyjny]

jakoć miła (starop.) — tak, jak to lubisz. [przypis redakcyjny]

jako co uczone (starop.) — jakby specjalnie uczone lub: jak ktoś, kogo uczono. [przypis redakcyjny]

jako żywo (starop.) — zawsze, póki żyję. [przypis redakcyjny]

jako żywy (starop.) — nigdy; nigdy swoim w życiu. [przypis redakcyjny]

jaśniejszy słońca (starop.) — genetivus comparationis, zamiast: jaśniejszy od słońca. [przypis redakcyjny]

jasne dzieło (starop.) — bitwa w otwartym polu. [przypis redakcyjny]

jeden z wiela (starop.) — jeden z wielu. [przypis redakcyjny]

jedno co (starop.) — tylko co. [przypis redakcyjny]

jedno ty (starop.) — jak te. [przypis redakcyjny]

jedwabnica (starop.) — suknia jedwabna. [przypis redakcyjny]

jeno (…) nie (starop.) — niemal. [przypis redakcyjny]

jeśli już zronił (starop.) — jeśli mu wypadły [zęby]. [przypis redakcyjny]

jesli (starop.) — skoro. [przypis redakcyjny]

kabatek (starop.) — kaftanik, suknia spodnia. [przypis redakcyjny]

kabatki rzeżą (starop.) — sukna przykrawać każą. [przypis redakcyjny]

kabat (starop.) — kaftan. [przypis redakcyjny]

kaleta (starop.) — worek. [przypis redakcyjny]

kampust (starop.) — maślanka, mleko kwaśne. [przypis redakcyjny]

kapica (starop.) — odzież klasztorna. [przypis redakcyjny]

karać kogo (starop.) — [tu:] strofować. [przypis redakcyjny]

karać się z czego (starop.) — mieć obawę [przed czym]. [przypis redakcyjny]

karać (starop.) — ganić. [przypis redakcyjny]

karali się imi (starop.) — z nich brali przestrogę. [przypis redakcyjny]

kartuzy (starop.) — [kartuzi]; samotni mnisi; kartuzów zakon ścisły; [nas Pan nie chce mieć kartuzy: Bóg nie chce, żebyśmy żyli jak mnisi z zakonu ścisłego; red. WL]. [przypis redakcyjny]

karwasz (starop.) — naramiennik żelazny. [przypis redakcyjny]

karw (starop.) — wół stary, leniwy. [przypis redakcyjny]

karw (starop.) — wół stary. [przypis redakcyjny]

karwy (starop.) — stare woły. [przypis redakcyjny]

kauteryja (starop.) — otwór w skórze przepalony dla odchodu wilgoci, apertura. [przypis redakcyjny]

kauza (starop.) — sprawa. [przypis redakcyjny]

każą się (starop.) — zdrowie psują [por.: skażenie; red. WL]. [przypis redakcyjny]

Każdej roboty pomóc (starop.) — pomóc w każdej robocie, przy każdej robocie. [przypis redakcyjny]

każdemu pomogę (starop.) — (rozumie się: towarzystwa), stanę do pojedynku. [przypis redakcyjny]

każdy go dobrem opiekunem sądził (starop.) — konstrukcja accusativi cum infinitivo z opuszczeniem infinitivum: być; [każdy sądził go być dobrym opiekunem; każdy sądził, że był dobrym opiekunem; red. WL]. [przypis redakcyjny]

kcie (starop.) — kwitnie. [przypis redakcyjny]

kędzierze (starop.) — kędziory, do których porównano fale morskie. [przypis redakcyjny]

kęs mało (starop.) — cokolwiek, czas jakiś. [przypis redakcyjny]

kęs (starop.) — nieco, trochę. [przypis redakcyjny]

kęs (starop.) — trochę, cokolwiek. [przypis redakcyjny]

kęs (starop.) — trochę, nieco. [przypis redakcyjny]

kęsy (starop.) — [kusy;] chromy. [przypis redakcyjny]

kęsy (starop.) — kusy. [przypis redakcyjny]

kie pan (starop.) — gdzie pan. [przypis redakcyjny]

kiernoz (starop.) — wieprz. [przypis redakcyjny]

kierz (starop.) — krzak. [przypis redakcyjny]

kilko (starop.) — jak „tylko”, rodzaj nijaki do nieużywanego przymiotnika. [przypis redakcyjny]

kiloby nie pryskowała (starop.) — byle nie piętnowała. [przypis redakcyjny]

kilobyś (starop.) — bylebyś. [przypis redakcyjny]

kiloby (starop.) — byleby. [przypis redakcyjny]

kiloby (starop.) — byle. [przypis redakcyjny]

kłaniać się (starop.; tu forma 3 os., lp, r.m.: kłaniał się) — oświadczyć się. [przypis redakcyjny]

kłoć (starop.) — słoma zmierzwiona, zbita. [przypis redakcyjny]

kłosie (starop.) — udział ziemi. [przypis redakcyjny]

klekotacz (starop.) — gaduła. [przypis redakcyjny]

kluza (starop.) — zamknięcie, więzienie. [przypis redakcyjny]

knafel (starop.) — [tu:] znaczyć to ma pieczęć herbowną, dawniej na szyi noszoną. [przypis redakcyjny]

knafle (starop.) — guziki. [przypis redakcyjny]

knecht (starop.) — sługa, żołnierz. [przypis redakcyjny]

knefliczki (starop.) — guziczki. [przypis redakcyjny]

kobiela (starop.) — kobiałka. [przypis redakcyjny]

kobza (starop.) — dudy, instrument muzyczny wiejski. [przypis redakcyjny]

kofel i żołędny tuz (starop.) — pijatyka i karty. [przypis redakcyjny]

kofel (starop.) — kufel. [przypis redakcyjny]

kogo zaraz dusza minie (starop.) — [czyja dusza od razu] odejdzie. [przypis redakcyjny]

kolebka (starop.) — powóz na pasach, od lżejszego kołysania się tak nazwany. [przypis redakcyjny]

kolebka (starop.) — powóz na pasach. [przypis redakcyjny]

koleta (starop.) — krótka suknia jeździecka skórzana. [przypis redakcyjny]

kondys (starop.) — pies podwórkowy. [przypis redakcyjny]

Konstantynopole (starop.) — Konstantynopol. [przypis redakcyjny]

kontrakty (starop.) — [tu:] umowy. [przypis redakcyjny]

kopają (starop.) — kopią, wydobywają. [przypis redakcyjny]

korrozywy (starop.) — wygryzające lekarstwa. [przypis redakcyjny]

korzystać w czym (starop.) — upatrywać korzyść w czym. [przypis redakcyjny]

kostka (starop.) — [tu przen:] los. [przypis redakcyjny]

kosztować się z kim (starop.) — próbować się z kim; [pojedynkować się z kim]. [przypis redakcyjny]

kozera (starop.) — gra, szulernia. [przypis redakcyjny]

kozernik (starop.) — gracz. [przypis redakcyjny]

kozerowie (starop.) — gracze. [przypis redakcyjny]

krążyć (starop.) — tu: okrążać; morze ziemię krąży: morze opływa ziemię, otacza ziemię. [przypis redakcyjny]

kraszszej (starop.) — [forma stopnia wyższego przym. r.ż.] lepszej, liczniejszej. [przypis redakcyjny]

krawczycy (starop.) — czeladnicy krawieccy. [przypis redakcyjny]

Kręci się Rambald, nieborak, y ciało / Prędkością kradnie y tarczą zawiera (starop.) — szybkością usuwa (domyślne: spod ciosów) i tarczą zasłania. [przypis redakcyjny]

kreple (starop.) — ciasta smażone [placki, racuchy]. [przypis redakcyjny]

krewność (starop.) — pokrewieństwo. [przypis redakcyjny]

królmi (starop.) — zamiast: „królami”, form podobnie skróconych bardzo wiele; porównaj: pieśń VI zwr. 73, pieśń VIII zwr. 85, pieśń IX zwr. 48. [przypis redakcyjny]

krom (starop.) — bez. [przypis redakcyjny]

krom winności (starop.) — bez winy. [przypis redakcyjny]

krom wszego (starop.) — bez żadnego. [przypis redakcyjny]

krom (…) zwady (starop.) — bez sprzeciwu. [przypis redakcyjny]

krotofila a. krotochwila (starop.) — żart. [przypis redakcyjny]

krotofila (starop.) — żart, zabawa. [przypis redakcyjny]

krtań przecięty (starop.) — r.m.; krtaniem zamiast: krtanią; por. Potocki Wojna chocimska, gdzie także „krtań” rodzaju męskiego. [przypis redakcyjny]

kryg (starop.) — wędzidło mocniejsze. [przypis redakcyjny]

kryg (starop.) — wędzidło. [przypis redakcyjny]

kryjomy (starop.) — ukryty (dziś mówi się jeszcze po kryjomu, czyli: skrycie). [przypis redakcyjny]