Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | austriacki | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | sportowy | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 174203 przypisów.
Nashua — miasto w Stanach Zjednoczonych (w stanie New Hampshire). [przypis edytorski]
nasiąkniony (daw.) — dziś: nasiąknięty. [przypis edytorski]
nasiąść — osiąść. [przypis redakcyjny]
nasiadł się — tu: zawziął się. [przypis edytorski]
na się (daw.) — na siebie. [przypis edytorski]
na się — dziś: na siebie. [przypis edytorski]
na się — dziś popr.: na siebie. [przypis edytorski]
na siebie tylko pamiętna — myśląc tylko o sobie. [przypis edytorski]
na siebie uraził — rozgniewał na siebie. [przypis edytorski]
Na siedemnasty — skrócone od: idzie mi na siedemnasty rok; rozpoczęłam siedemnaście lat. [przypis edytorski]
nasieka — broń podobna do maczugi. Nasiekę wykonywano w ten sposób, że siekierą albo toporem nasiekiwano młode dęby lub brzozy i w powstałe szpary wciskano ostre kamienie. W ciągu kilku lat kamienie wrastały w drzewo, które po ścięciu było groźną bronią. [przypis redakcyjny]
nasienia swego — potomstwa swego. „Jeśli poślubi on którąś z tych niedozwolonych mu kobiet, to potomstwo z niej będzie skalane (sprofanowane) czyli חָלָל (chalal) w odniesieniu do kapłańskiej świętości”, Raszi do 21:15: 1. Dzieci takie traciły status kohena. [przypis tradycyjny]
na sienie (daw. forma) — dziś: na sianie. [przypis edytorski]
na sienie (daw. forma) — na sianie. [przypis edytorski]
nasi — katolicy. [przypis tłumacza]
nasi (książę), chacham (mędrzec), Aw Beit-Din (przewodniczący Izby Sądowej) — trzy tytuły w kolejności ich znaczenia zarezerwowane dla najważniejszych członków sanhedrynu. [przypis tłumacza]
nasi — najwyższy tytuł, jakim obdarzano przywódcę duchowego Żydów. Nasi odpowiada tytułowi „książę”. [przypis tłumacza]
nasiona znowu i rośliny od innych bóstw — od Demeter, bogini zbóż, pól uprawnych i rolnictwa, oraz Dionizosa, boga winnej latorośli. [przypis edytorski]
na siostrzyczkę mało my dbali — dziś popr.: o siostrzyczkę mało dbaliśmy. [przypis edytorski]
na Sipylu — Sipylus (łac.), Sypilos (gr.): góra w Azji Mniejszej, na którą została przeniesiona przez trąbę powietrzną skamieniała Niobe. [przypis redakcyjny]
Na skały igle — aluzja do Kordiana na Mont Blanc. [przypis redakcyjny]
na skazę (starop.) — na zgubę. [przypis redakcyjny]
na skórze piętno wypalę — jak piętnowano zbiegłych niewolników. [przypis edytorski]
na skórze — „Tu mowa o skórze nie przerobionej”, Raszi do 13:48 [2]. [przypis tradycyjny]
na skoro (z ros.) — na szybko; byle prędzej. [przypis edytorski]
naskręcano wiór smolnych — dziś popr. forma: naskręcano wiórów (…). [przypis edytorski]
na skrzypcu — naczynie do ciągnienia złoczyńców dla wyciągnienia od nich jakiego zeznania. [przypis redakcyjny]
nas, którzy stanowiliśmy, prawem kaduka, codzienną kompanię Stacha. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: „Sylwester” w Paonie (od lewej do prawej: Rakowski, Boy, Dagny, Janikowski, Oszacki, Antoni Wysocki, Przybyszewski, Starzewski, aktorka d'Yllier, Alfred Wysocki). [przypis edytorski]
naskuść — dziś popr.: naskubać. [przypis redakcyjny]
na skutek istniejących przepisów o służbie wojskowej — Dziennik Praw Królestwa Polskiego, I, s. 150, 363 i nast.; II, s. 135. [przypis redakcyjny]
Na sławu! Na szczastie! (ukr.) — Na sławę! Na szczęście! [przypis edytorski]
na słomie lecz, żebrak — prawdopodobnie: położyć się na słomie jak żebrak. [przypis edytorski]
nasłuchać — dziś: nasłuchać się. [przypis edytorski]
na służbie — w miejscu, gdzie się przechowuje naczynia stołowe. [przypis redakcyjny]
Nas, mówią, wielu. — ślad rosyjskiej składni, pomijającej orzeczenie; po polsku raczej: Nas, mówią, jest wielu. lub: Mówią, że jest ich dużo. [przypis edytorski]
na smoka — bo Adrastos, najprzedniejszy wśród najeźdźców, miał smoka wyrzeźbionego na tarczy. [przypis redakcyjny]
Na smutek, co się skarży — Smutek jest tu uosobiony (w pacholęciu) [raczej: „na smutek, na który się skarży” pacholę mało zważają obecni przy tej skardze; Red. WL]. [przypis redakcyjny]
Na smutną wieść przyjechał stary komisarz — Werter popełnił samobójstwo w mieście; komisarz przyjechał z leśniczówki. [przypis redakcyjny]
nasnadniejszy (starop. forma) — najsnadniejszy; tj. najłatwiejszy. [przypis edytorski]
nasnadniejszy (starop.) — najłatwiejszy. [przypis redakcyjny]
nas — Niemców (wg. objaśnienia tłumacza). [przypis edytorski]
na sobotę każdy ma rybę i rosół z kluskami — w judaizmie sobota, czyli szabat (z hebr.) lub szabas, jest dniem świętym, którego uroczysty charakter podkreśla się m.in. wspólnym świątecznym posiłkiem. [przypis edytorski]
nas obu — Werter utożsamia swój los z losem parobczaka. Już w liście z 4 września 1772 porównywał się z nim. [przypis redakcyjny]
na sofie (in lecto) — sofy, pokryte kobiercami, na których biesiadnicy leżeli przy stołach. [przypis tłumacza]
Naso — Owidiusz (Publius Ovidius Naso, 43 p.n.e.–18 n.e.) był jednym z najwybitniejszych, ale też ostatnich wielkich rzymskich poetów. Znany głównie z twórczości o tematyce miłosnej. Napisał Sztukę kochania oraz Pieśni miłosne, a także poemat epicki Metamorfozy. [przypis edytorski]
na sparze (starop.) — na widoku; spara: szpara. [przypis edytorski]
na spasenie Lacham (z ukr.) — na ratunek Polakom. [przypis edytorski]
naspisz się (starop.) — naśpisz się. [przypis edytorski]
naspiżować (daw.) — zaopatrzyć w żywność. [przypis edytorski]
naspiżowany (daw.) — zaopatrzony w żywność. [przypis edytorski]
na spódnicę — tu domyślnie: tkaninę na uszycie spódnicy. [przypis edytorski]
na spotkanie — słowa 'na spotkanie' dodane przez Cylkowa, nie ma ich w oryginale. [przypis edytorski]
nasprawować (daw.) — sporządzić, przygotować. [przypis edytorski]
na sprobunek (daw.) — na spróbowanie. [przypis edytorski]
nasrożyć — tu: uzbroić. [przypis edytorski]
nas rządź — dziś popr.: nami rządź. [przypis edytorski]
nassi a. nasi (hebr.: książę) — jeden z pary zugot, tj. uczonych i żydowskich przywódców duchowych między I w. p.n.e. a I w. n.e.; nasi był przewodniczącym Sanhedrynu (tj. Wielkiej Rady, najwyższej instytucji sądowniczej i religijnej staroż. Izraela), drugi z pary mędrców był jego zastępcą (aw bet din) i przewodniczącym Izby Sądowej. [przypis edytorski]
nastąp (daw.) — natarcie, nawała. [przypis redakcyjny]
nastąpić na kogoś (daw.) — zaatakować kogoś. [przypis edytorski]
nastąpił przełom w stosunkach wewnętrznych Galicji i zaczął się nowy okres w jej życiu — więcej o gminie i urządzeniach władz miejscowych w Galicji patrz w komentarzach. [przypis autorski]
nastąp się (gw.) — przesuń się (do krowy a. konia). [przypis edytorski]
nastąp się — odsuń się, przesuń się (zwrot stosowany w gospodarstwach rolnych wobec koni i bydła). [przypis edytorski]
nastąp się (pot. pogard.) — odsuń się, przesuń się (gw.: do krowy a. konia). [przypis edytorski]
na stacjach — [na] postojach. [przypis redakcyjny]
nastał był — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: nastał wcześniej, uprzednio, kiedyś itp. [przypis edytorski]
nastalać — utwierdzać, utwardzać. [przypis edytorski]
na staniu — w stajni. [przypis redakcyjny]
na stanowczym odrzuceniu wszelkiego związku między istnieniem Boga a moralnością — Już Bayle uważał za możliwe istnienie państwa złożonego z samych ateuszów. [przypis tłumacza]
nastarczać (starop.) — nadążać. [przypis edytorski]
nastarczać — zapewniać odpowiednią ilość czegoś. [przypis edytorski]
Nastarczało (gw.) — wystarczyło. [przypis edytorski]
na starość godzi — sens: zamierza dożyć podeszłego wieku. [przypis edytorski]
nastateczniejszy — najbardziej stały, poważny. [przypis redakcyjny]
na statek człowiek mało dbały — mało stateczny (w dzieciństwie i młodości). [przypis redakcyjny]
nastawa (daw.) — 3. os. lp: nastaje; nastawać: nalegać, usilnie do czegoś dążyć. [przypis edytorski]
nastawa — dziś popr. forma: nastaje. [przypis edytorski]
nastawa (starop. forma) — dziś: nastaje. [przypis edytorski]
nastawia — dziś popr.: nadstawia. [przypis edytorski]
na Stawki na plac — mowa o Umschlagplatz (niem.: placu przeładunkowym), usytuowanym przy skrzyżowaniu ul. Stawki i Dzikiej; początkowo służył on wymianie towarów między gettem a światem zewnętrznym, później gromadzono na nim ludzi wywożonych do Treblinki. [przypis edytorski]
nastawywać — nastawiać. [przypis edytorski]
następca Fryderyka II — chodzi o bratanka Fryderyka II Wielkiego, Fryderyka Wilhelma II (1744–1797), króla pruskiego i elektora brandenburskiego od 1786 r. [przypis edytorski]
Następca jego Albinus — rok 63 n.e. [przypis tłumacza]
następcę tronu Saxe-Gotha — księcia Saksonii-Gotha-Altenburg Fryderyka Ludwika (1735–1756), syna Fryderyka III. [przypis edytorski]
następców Aleksandra, niezdolnych do zdzierżenia społem królestwa — po śmierci Aleksandra Wielkiego w 323 r. p.n.e. najwyżsi dowódcy jego armii rozpoczęli tzw. wojny diadochów, które doprowadziły do podziału macedońskiego imperium między dowódców. [przypis edytorski]
Następczyni tronu — chodzi o delfinę Francji, żonę następcy tronu, najstarszego syna Ludwika XV, Ludwika Ferdynanda; była nią Maria Józefa Saska (1731–1767), córka Augusta III, elektora Saksonii i króla Polski. [przypis edytorski]
następ (daw.) — natarcie, nawała. [przypis redakcyjny]
następ (gw.) — cofnij się. [przypis redakcyjny]
następna (daw.) — tu: następująca. [przypis edytorski]
następne — dziś: następujące. [przypis edytorski]
Następnego roku — rok 404/403. Attycki rok zaczyna się w lecie (w lipcu), miesiącem Hekatombaion. [przypis tłumacza]
Następnego roku — rok 406/05, dwudziesty szósty rok wojny. [przypis tłumacza]
Następnie — po Apaturiach, nie podczas świąt. [przypis tłumacza]
następnie przystąpili — „Po tym jak [Mojżesz] pouczył starszyznę, powtarzał zagadnienie lub prawo ludowi Israela. Mędrcy uczyli jak wyglądał porządek nauczania: Mojżesz uczył się z ust Wszechmogącego, następnie wchodził Aharon i Mojżesz uczył go zagadnienia, [po czym] Aharon odsuwał się i zasiadał po lewej stronie Mojżesza, wchodzili synowie [Aharona], Mojżesz uczył ich lekcji i oni się odsuwali: Eliezer zasiadał po prawej stronie Mojżesza, a Itamar po lewej Aharona, [wówczas] wchodziła starszyzna, Mojżesz uczył ich lekcji, starszyzna usuwała się i zasiadała po bokach a wkraczał cały lud i Mojżesz uczył ich lekcji. Zatem cały lud uzyskiwał [wiedzę] jeden raz, starszyzna dwukrotnie, a synowie Aharona trzykrotnie.”, Raszi do 34:32 [1]. [przypis tradycyjny]
następnie przyszli Mojżesz i Ahron — „Ale członkowie starszyzny, [idący] za Mojżeszem i Ahronem, wymykali się jeden po drugim, aż wycofali się wszyscy, zanim przybyli do pałacu, ponieważ bali się tam iść”. Zostali za to ukarani podczas objawienia na Synaju, wtedy tylko sam Mojżesz mógł się zbliżyć do Wiekuistego, a im było to zakazane (por. Wj 24:1-2), zob. Raszi do 5:1. [przypis tradycyjny]
następnieś się cofnął — inaczej: następnie się cofnąłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
następnie — tak tłumaczę εχου, u Dindorfa w nawiasie ἐξ οὗ; Pape (I, 750b pod. 4): eine Zeitfolge. [przypis tłumacza]
następnie — wedle tradycyjnego pojmowania wiedzy biologicznej pierworodnym z dwojga bliźniąt był w rzeczywistości Jakub, ponieważ «Jakub został poczęty z pierwszej kropli [nasienia] a Esaw z drugiej […], zatem Esaw, który został ukształtowany później wyszedł jako pierwszy, a Jakub stworzony jako pierwszy wyszedł ostatni. I Jakub chciał go powstrzymać i być pierwszym urodzonym, tak jak był spłodzony jako pierwszy, by „otworzyć łono [swojej matki]” i dostać należny mu prawnie status pierworodnego», zob. Raszi do 25:26. [przypis edytorski]
Następnie wyrecytowawszy Modlitwę Czystości mimo pozostawania w tym świecie — chin. Chu shijie fan jie, jap. Sho sekai bon no ge. Kwiat losotu zakorzeniony jest w błotnistej wodzie ale jego piękne kwiaty kwitną ponad i nie ulegają zabrudzeniu. Kwiat lotosu jest zatem symbolem bodhisattwy, który po to aby pomagać żyjącym istotom, pozostaje w „błocie” świata narodzin i śmierci nie wchodząc w stan nirwany, ale którego umysł pozostaje czysty, ponieważ urzeczywistnił on pustkę wszystkich zjawisk przez co nie lgnie do nich. Przebywanie w tym świecie, podobnym do pustej przestrzeni,/ przypomina kwiat lotosu w błotnistej wodzie./ Całkowicie czysty umysł przekracza go./ Czynimy pełny pokłon przed Najczcigodniejszym. [przypis tłumacza]
następnik — w oryginale: Korollarium. [przypis tłumacza]
następnych dni — dziś: w następne dni; w ciągu następnych dni. [przypis edytorski]
