Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 18549 przypisów.
Pik a. Pikus (mit. gr.) — syn Saturna, wróżbita; wróżył przy pomocy dzięcioła, sam się umiał w niego zmienić; wg innej wersji mitu został w tego ptaka zmieniony przez wróżkę Kirke, gdy ośmielił się odrzucić jej względy (łac. picut: dzięcioł); król Lacjum, jego żoną była Canens, a synem Faunus; po śmierci ubóstwiony i czczony jako bóg lasów i wróżb. [przypis edytorski]
Pikarda — siostra Forezego. Obszerniejszą o niej wiadomość znajdzie czytelnik w przypisku do pieśni III Raju. [przypis redakcyjny]
Pikarda — siostra Forezego, z rodziny Donatów. Z klasztoru św. Klary, w którym była profeską, zza kraty gwałtem przez swoich braci porwana. [przypis redakcyjny]
Pikardowie — mieszkańcy Pikardii w północnej Francji. [przypis redakcyjny]
Pikardya — kraina w północnej Francji. [przypis redakcyjny]
Pikardzki — Pikardami nazywano heretyków, którzy nie uznawali modłów za zmarłych [Pikardowie — grupa religijna, głosząca bliski koniec świata, funkcjonująca w XIV-XV w. w Europie Zachodniej, a następnie w Czechach - Red.WL]. [przypis tłumacza]
pika — rodzaj broni podobnej do dzidy. [przypis redakcyjny]
pika — rodzaj włóczni z długim drzewcem i ostrym grotem. [przypis edytorski]
pik (daw. geogr.; z fr.) — szczyt górski. [przypis edytorski]
Pike County — hrabstwo na wschodniej granicy stanu Missouri w Stanach Zjednoczonych, ograniczone rzeką Missisipi. [przypis edytorski]
piker a. pikier — daw. gra, w której uczestnicy starają się strącić rzucanym kijem umieszczony na kołku przedmiot, strzeżony przez pikra, gracza, którego kij wylądował najdalej od kołka. [przypis edytorski]
Pikesville — jednostka osadnicza w Stanach Zjednoczonych, w stanie Maryland. [przypis edytorski]
Piket — Rodzina w Montpellier. [przypis tłumacza]
pikielhauba (niem. Pickelhaube) — hełm skórzany, z elementami metalowymi, zwieńczony na czubku wysokim szpikulcem, wprowadzony w 1842 r. przez króla Fryderyka Wilhelma IV jako ochronne nakrycie głowy pruskiej piechoty. Pikielhauba była wykonana z utwardzonej, barwionej na czarno i lakierowanej na wysoki połysk skóry, metalowy szpikulec, najbardziej charakterystyczny element, służył do mocowania na hełmie ozdobnego pióropusza z włosia końskiego, używanego w połączeniu z mundurem galowym. W całości wykonane z metalu pikielhauby stosowane były przez kirasjerów (ciężką jazdę), w takim rodzaju hełmu występował kanclerz Otto von Bismarck. [przypis edytorski]
pikielhauba — skórzany niemiecki hełm zakończony charakterystycznym szpikulcem. [przypis edytorski]
pikielhauba (z niem.) — niemiecki hełm zakończony charakterystycznym szpikulcem, używany w latach 1842–1918. [przypis edytorski]
pikier (daw., z fr.) — ujeżdżacz koni. [przypis edytorski]
pikieta — dawna gra karciana. [przypis edytorski]
pikieta — dawna gra w karty dla dwóch osób, pochodząca z Francji. [przypis edytorski]
pikieta — dawna gra w karty. [przypis edytorski]
pikieta — dawna nazwa placówki wystawianej w celu obserwowania nieprzyjaciela. [przypis edytorski]
pikieta — dawna nazwa placówki wystawianej w celu obserwowania nieprzyjaciela. [przypis redakcyjny]
pikieta — gra karciana, pochodząca z Francji, znana od XIV w. [przypis edytorski]
pikieta — gra w karty dla dwóch osób, rumel. [przypis edytorski]
pikieta — gra w karty na dwie osoby. [przypis redakcyjny]
pikieta — jedna z dawnych gier w karty, rumel. [przypis redakcyjny]
pikieta — tu: posterunek. [przypis edytorski]
Pik — Jakub Pik, właściciel sklepu, sprzedającego między innymi barometry i termometry, przyrządy do mierzenia ciśnienia i temperatury. [przypis redakcyjny]
pikle — mieszanka warzyw marynowanych w occie. [przypis edytorski]
pikle — pikantna marynata warzywna. [przypis edytorski]
pikling — lekko solony, wędzony śledź. [przypis edytorski]
piknie (gw.) — pięknie. [przypis edytorski]
Piko — Jan Franciszek Pico, książę Mirandoli, synowiec sławnego humanisty Jana Pico Mirandoli, uczony i płodny pisarz XVI w., zamordowany przez własnego synowca, Galeotta, który nocnym napadem zdobył Mirandolę. [przypis redakcyjny]
pikolo — chłopiec pracujący w restauracji (częściej: pikolak). [przypis edytorski]
pikolo (przestarz., z wł.) a. pikolak (pot.) — chłopak usługujący w restauracji, hotelu itp. [przypis edytorski]
pikolo (z wł. piccolo: mały) — tu: chłopiec usługujący w hotelu, restauracji itp. [przypis edytorski]
pikowy — wykonany z piki: dwuwarstwowej, bawełnianej tkaniny, która z jednej strony pokryta jest delikatnym, wypukłym wzorem. [przypis edytorski]
pikowy — wykonany z piki; pika: prążkowana, gęsta tkanina bawełniana a. jedwabna. [przypis edytorski]
pikowy — zrobiony z prążkowanej tkaniny bawełnianej lub jedwabnej. [przypis edytorski]
piktadėjas — piktadarys. [przypis edytorski]
piktadėjus — piktadarys. [przypis edytorski]
piktura (z łac.) — malowidło, obraz. [przypis redakcyjny]
piła — piłka. [przypis redakcyjny]
piła — ryba z gatunku chrzęstnoszkieletowych dwuśrodkowych żyjąca w Oceanie Spokojnym i Atlantyckim, znana potocznie jako ryba piła, piła a. piła zwyczajna. [przypis edytorski]
Piłat a. Poncjusz Piłat — w latach 26–36/37 rzymski prefekt Judei, który przewodził procesowi Jezusa Chrystusa. [przypis edytorski]
Piłat niewinnie wlazł w Credo — Credo (łac.: wierzę) to starożytna chrześcijańska formuła streszczająca główne zasady wiary, używana jako wyznanie wiary oraz modlitwa; Poncjusz Piłat, rzymski prefekt Judei, który wg ewangelii przewodniczył procesowi Jezusa Chrystusa i zatwierdził wyrok na niego, w wierze chrześcijańskiej jest postacią podrzędną, w Credo jego imię znalazło się wyłącznie w celu zaznaczenia historyczności postaci Jezusa, który wg tekstu formuły został „umęczon pod Ponckim Piłatem”, tj. za jego rządów. [przypis edytorski]
Piłat — Πιλᾶτος (Niese), Πιλάτος (Dindorf) z przydomkiem Πόντιος; Do Judei Tyberiusz posłał prokuratora Piłata: rok 13 n.e. [przypis tłumacza]
Piłat — właśc. Poncjusz Piłat prefekt Judei z ramienia Cesarstwa Rzymskiego w latach 26–36/37 n.e. Według Nowego Testamentu przewodniczył procesowi Jezusa Chrystusa i zatwierdził wyrok na niego. [przypis edytorski]
piław a. pilaw — potrawa z gotowanego ryżu z mięsem, ostro przyprawiona. [przypis edytorski]
Piławce — wieś w centralnej części Ukrainy, miejsce przegranej bitwy wojsk polskich w starciu z Kozakami i Tatarami (1648). [przypis edytorski]
piłowiny — opiłki. [przypis autorski]
Piłsudski, Józef (1867–1935) — dowódca wojskowy, działacz niepodległościowy i socjalistyczny, w czasie I wojny światowej organizator Legionów Polskich i dowódca I Brygady Legionów; od lipca 1917 do listopada 1918 internowany prze Niemców w Magdeburgu; naczelnik państwa po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918; wycofał się z polityki w roku 1922, by w 1926 przejąć władzę w wyniku tzw. przewrotu majowego. [przypis edytorski]
Piłsudski (…) nie wziął na siebie całkowitego brzemienia odpowiedzialności i zamiast być całkowicie sobą pozwolił na swobodną grę sił obok swojej niezupełnie ucieleśnionej woli — oczywiście łatwo coś wielkiego nawet krytykować, a trudniej dokonać, a jeszcze trudniej, najtrudniej daną rzecz do ostatniej doskonałości wycyzelować. [przypis autorski]
piłsudski — wiersz jest również dostępny w tomie poetyckim Józefa Czechowicza Ballada z tamtej strony. [przypis edytorski]
piłsudski — wiersz jest również dostępny w tomie poetyckim Józefa Czechowicza Dzień jak co dzień. [przypis edytorski]
piłułka (starop.) — pigułka. [przypis redakcyjny]
Pilades a. Pylades (mit. gr.) — syn władcy Fokidy, Strofiosa, i Anaksibii, kuzyn i przyjaciel Orestesa. [przypis edytorski]
Pilades (mit. gr.) — syn Strofiosa, króla Fokidy. Znany z wielkiej przyjaźni ze swoim kuzynem Orestesem, któremu pomógł w zemście na zabójcach jego ojca, Agamemnona. [przypis edytorski]
Pilak — eg. Pa-iu-rek, gr. File, wyspa na Nilu na I katarakcie (dziś na Jeziorze Nasera), w 1. nomie Górnego Egiptu, przy granicy z Nubią, ok. 670 km na południe od Memfis. Uważana za jedno z miejsc pochówku Ozyrysa. [przypis edytorski]
pilaster — dekoracyjny płaski filar połączony ze ścianą. [przypis edytorski]
pilaster — detal architektoniczny w formie kolumny przylegającej do ściany. [przypis edytorski]
pilaster — płaski, ozdobny filar wbudowany w ścianę. [przypis edytorski]
pilastr a. pilaster — półkolumna, element architektoniczny. [przypis edytorski]
Pilatus (…) imionami z Pisma Świętego — imię rzymskiego prefekta Judei, Poncjusza Piłata (łac. Pontius Pilatus) w czasach Jezusa. [przypis edytorski]
Pilatus — Piłat. [przypis edytorski]
pilaw — potrawa wschodnia z ryżu i z tłustej baraniny. [przypis edytorski]
pilch (daw., gw.) — popielica, szary gryzoń wielkości szczura, aktywny nocą. [przypis edytorski]
pilch (daw.) — popielica. [przypis redakcyjny]
pilen (daw.) — dziś: pilny. [przypis edytorski]
pileous (łac.) — rodzaj nakrycia głowy. [przypis edytorski]
Pilestredet — jedna z najdłuższych ulic w centrum Oslo. [przypis edytorski]
Pile — Termopile, brama z północy do Grecji Środkowej; marsz Filipa na Termopile był jawnym dowodem, że czyha na wolność Grecji. [przypis tłumacza]
pilić — naglić. [przypis edytorski]
pilić — poganiać. [przypis edytorski]
pilić — szybko podążać, pilnie dążyć. [przypis edytorski]
Pilica — miasto w woj. śląskim, w pow. zawierciańskim, u źródeł rzeki Pilicy; ok. 10 km na płd. od wsi Solca. [przypis edytorski]
pilionis — pilininkas, pilies gynėjas. [przypis edytorski]
piliśmy dużo (…) rozpaczna wesołość — S. Przybyszewski, Synowie ziemi, I, s. 77. [przypis autorski]
Pillati, Henryk (1832–1894) — polski malarz, rysownik, karykaturzysta. [przypis edytorski]
Pillnitz — dawniej miejscowość w Niemczech, obecnie jedna z dzielnic Drezna. W 1791 r. podpisano tutaj deklarację, w której Leopold II (1747–1792) i Fryderyk Wilhelm II (1744–1797) wezwali europejskich władców do przywrócenia porządku w ogarniętej rewolucją Francji, co Francuzi odebrali jako wypowiedzenie wojny. [przypis edytorski]
pilnikarz — dawniej rzemieślnik wyrabiający pilniki i tarniki. [przypis edytorski]
pilno czynią — usilnie starają się. [przypis edytorski]
pilno — dziś: pilnie; uważnie. [przypis edytorski]
pilności (daw.) — starania. [przypis edytorski]
pilno (starop.) — pilnie; uważnie. [przypis edytorski]
pilnują murów — murów warownych, otaczających miasta. [przypis tłumacza]
pilny (daw.) — czujny; uważny. [przypis edytorski]
pilny — tu: staranny. [przypis edytorski]
pilon — dziś popr.: pylon (gr.: brama), monumentalna brama wejściowa świątyni egip., złożona z pary wież o prostokątnej podstawie, zwężających się ku górze, połączonych niższą częścią obramowującą wejście. [przypis edytorski]
pilot — tu: osoba zajmująca się zawodowo przeprowadzaniem statków przez niebezpieczne miejsca, znająca lokalne warunki i doradzająca kapitanowi statku podczas nawigacji i manewrów w porcie. [przypis edytorski]
Pilowi — Peelowi; Peel, Robert (1788–1850): polityk, premier Wielkiej Brytanii w latach 1834–1835 oraz 1841–1846. [przypis edytorski]
Pilpaj (a. Bidpai) — filozof i pisarz bramiński, któremu przypisuje się autorstwo zbioru bajek zwierzęcych. W XII w. przełożono jego bajki na łacinę, a na początku XVIII w. na francuski. Bajka o gołębiach była bardzo popularna, o czym świadczą liczne przekłady m.in. Lafontaine'a, Trembeckiego, czy Niemcewicza. [przypis redakcyjny]
pilść a. pilśń — tkanka z sierści lub z wełny, otrzymana przez zbicie ich czyli folowanie. [przypis redakcyjny]
pilśń — gęsty, zbity materiał z sierści lub wiórów. [przypis redakcyjny]
pilśń — mocno zbity materiał wełniany. [przypis edytorski]
pilśnianki (starop.) — buty filcowe (z pilśni). [przypis edytorski]
pilśniany — dziś popr.: pilśniowy. [przypis edytorski]
pilśniowy — wykonany z gęstego, zbitego materiału produkowanego z włókien wełny. [przypis edytorski]
pilśniowy — zrobiony z pilśni: gęstego, zbitego materiału otrzymywanego z wełny lub sierści króliczej, zajęczej itp. [przypis edytorski]
Piltyn — kurlandzkie miasto (i powiat) nad Windą, w pobliżu Windawy; przedmiot sporu między Polską a Kurlandią. [przypis redakcyjny]
