Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 450 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 166163 przypisów.
ugorny — leżący ugorem, nieorany, nieuprawny. [przypis edytorski]
U-gorsk — Ust-Kamienogorsk, miasto w Azji, nad rzeką Irtysz. [przypis edytorski]
ugryzek (daw.) — docinek. [przypis edytorski]
ugrzewa — dziś popr.: ogrzewa. [przypis edytorski]
ugwarzyć (daw.) — porozmawiać. [przypis edytorski]
uhamować — pohamować. [przypis edytorski]
Uhde, Fritz (1848–1911) — niem. malarz religijny. [przypis redakcyjny]
u Hebreów konieczność ofiary (…) — Wedle III księgi Mojżesza, rozdz. 12 i 27, pozwolono Żydom pewne przepisane ofiary i śluby zastępować innymi. [przypis redakcyjny]
uhermetycznić — tu: ograniczyć, udostępnić tylko dla kręgu wtajemniczonych; od imienia mitycznego Hermesa Trismegistosa, twórcy i patrona wiedzy tajemnej (czyli tzw. hermetycznej), rzekomego autora szeregu traktatów, cenionych przez średniowiecznych i renesansowych alchemików, astrologów itp. [przypis edytorski]
u Hezjoda, który powiedział, że praca nie hańbi — Hezjod, Prace i dnie 311. [przypis edytorski]
Uhland, Johann Ludwig (1787–1862) — niem. poeta, literaturoznawca, z wykształcenia prawnik; był działaczem politycznym jako poseł do Landtagu, następnie do parlamentu frankfurckiego (1848), obrońcą koncepcji tzw. wielkoniemieckiego państwa narodowego (tj. obejmującego swym terytorium również Niemców zamieszkujących tereny ówczesnego państwa austriackiego); poezje Uhlanda były niezwykle popularne, zostały wydane kilkadziesiąt razy za jego życia i weszły w skład biblioteczek domowych w całym kraju; do jego wierszy muzykę komponowali m.in. Johannes Brahms, Franz Liszt, Franz Schubert i Robert Schumann; oprócz lirycznych obrazów dotyczących przyrody, pisał również dzieła literackie nawiązujące do historii (jak np. ballada Szwabska wieść, w oryg. Schwäbische Kunde, osnuta wokół wydarzeń trzeciej wyprawy krzyżowej i śmierci cesarza Fryderyka I Barbarossy) czy prace popularnonaukowe dotyczące starogermańskich wierzeń (np. Studia na temat mitologii nordyckiej, Der Mythos von Thor nach nordischen Quellen). [przypis edytorski]
u Hopfera — dzisiejsza kawiarnia „U Hopfera” (ul. Krakowskie Przedmieście 54), której nazwa nawiązuje do tradycji Lalki, mieści się w dawnym lokalu Karola Lesisza. [przypis redakcyjny]
Uhowo — wieś w pow. białostockim, na płn.-wsch. brzegu Narwi. [przypis edytorski]
Uhry (z czes.) — Węgry. [przypis redakcyjny]
U Irzykowskiego, mieniącego się uczniem Schopenhauera (…) — K. Irzykowski, Czyn i słowo, Lwów 1913, s. 158. [przypis autorski]
uiścić — spełnić. [przypis edytorski]
uiścić (starop.) — [tu:] upewnić. [przypis redakcyjny]
uiścić (starop.) — upewnić. [przypis redakcyjny]
uiścić — uregulować należność za coś. [przypis edytorski]
uiścion (starop.) — zaspokojony, zapewniony. [przypis redakcyjny]
uiszczenie — dziś: ziszczenie, tj. zrealizowanie, wykonanie. [przypis edytorski]
u Iwana — przen. u Rosjan, w służbie carskiej. [przypis edytorski]
ująć — odebrać. [przypis edytorski]
ująć (tu forma 3 os. lp r.m.: ujął) — chwycić. [przypis redakcyjny]
ująć w kluby (daw.) — wziąć w ryzy, zdyscyplinować. [przypis edytorski]
ująć w kluby — ująć w karby; okiełznać. [przypis edytorski]
ująć — zjednać. [przypis edytorski]
ujął chciwości — poskromił chciwość. [przypis redakcyjny]
ujął cię sen twardy, nieprzespany — porównaj Jana Kochanowskiego Treny: «Ujął ją sen żelazny, twardy, nieprzespany» (Tren VII). [przypis redakcyjny]
ujął — zmniejszył. [przypis redakcyjny]
ujawiać się — dziś: ujawniać się a. przejawiać się. [przypis edytorski]
Ujazd — gmina miejsko-wiejska w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim. [przypis edytorski]
Ujazdowski plac znajdował się w południowej części miasta, obok Alei Ujazdowskich. Służył za miejsce wielkanocnych zabaw ludowych, wystaw rolniczych. W latach 1893–1896 powstał na jego miejscu Park Ujazdowski. [przypis redakcyjny]
ujęcie sławy — umniejszenie zasług, psucie opinii, zniesławienie. [przypis edytorski]
ujęcie Szymona — por. wyżej VI, IX, 4. [przypis tłumacza]
ujęczony — uciśniony. [przypis redakcyjny]
ujęło ją to — sprawiło jej to przyjemność. [przypis edytorski]
U jednego Platona znajdujemy tylko pojęcie pokolenia zbliżone do dzisiejszych wyobrażeń (…) przedwczesnością — Początki problemu w starożytności omawia szczegółowo F. Mentre: Les generations sociales, Paris 1920, s. 49–64. O genealogicznym pojmowaniu pokolenia szereg pięknych uwag poetyckich daje Charles Pegny: Victor-Marie comte Hugo, Cahiers de la Quinzane, Premier cahier de la douzième serie (18 X 1910), s. 115–125. [przypis autorski]
Ujejski, Józef (1883–1937) — historyk literatury, badacz okresu romantyzmu, zwł. filozofii i prądów umysłowych tego okresu, w tym mesjanizmu; po uzyskaniu w 1907 r. stopnia doktorskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim, kształcił się dalej w Paryżu; od 1919 profesor Uniwersytetu Warszawskiego, w l. 1932–1933 rektor; członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (od 1921) i Polskiej Akademii Umiejętności (od 1922); autor m.in. Dziejów polskiego mesjanizmu do powstania listopadowego włącznie (1931). [przypis edytorski]
ujemny sąd Schopenhauera o kobietach — Schopenhauer, V, s. 648. [przypis redakcyjny]
ujeść (daw.) — ugryźć. [przypis edytorski]
ujeść — ukąsić. [przypis edytorski]
ujeżdżać — tu: uciekać; odjeżdżać uciekając. [przypis edytorski]
ujezdnyj (ros.) — powiatowy. [przypis edytorski]
ujezdżaiąc (starop. forma) — dziś: ujeżdżając; odjeżdżając. [przypis edytorski]
ujma — coś, co obraża a. poniża; być ujmą dla kogoś: przynosić komuś wstyd, hańbić kogoś. [przypis edytorski]
ujma — krzywda. [przypis redakcyjny]
ujmi (starop. forma) — dziś popr. forma 2.os.lp trybu rozkazującego: ujmij. [przypis edytorski]
ujmować — chwytać. [przypis redakcyjny]
ujmuję się za prawami autorów przeciw redaktorom — zdaje się, że redaktorka „Bluszczu” pozwoliła sobie na samowolne zmiany w artykule. [przypis redakcyjny]
ujrzą tę księgę otwartą — Księga, w której Bóg ich grzechy zapisał. Poeta dalej tę myśl rozwija, że sąd historii powszechnej jest na obraz i podobieństwo Sądu Ostatecznego. [przypis redakcyjny]
ujrzałam u siebie (…) pana de *** (…) — komendant korpusu, w którym służył Prévan. [przypis tłumacza]
ujrzał był — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: ujrzał uprzednio (wcześniej, zanim miały miejsce zdarzenia i czynności wyrażone czasem przeszłym zwykłym). [przypis edytorski]
Ujrzałem obraz Italii podnoszącej się z błota, w którym grążą ją Niemcy — Bohater mówi te słowa w uniesieniu; przekłada na prozę kilka wierszy sławnego Montiego [Vincento Monti (1754–1828) — włoski poeta, dramaturg i tłumacz; Red. WL]. [przypis autorski]
ujrzałem trzy drogi życia (…) lirowe dziady królują i tłumu pochlebstwem żyją — Próchno, III, s. 124; cytaty z Próchna pochodzą z wyd. Pism, Warszawa 1933, II–III. [przypis autorski]
ujrzał, jako była przyjemna oczom — archaizacja naśladująca styl biblijny z Księgi Rodzaju (Rdz 3, 6): „Ujrzała tedy niewiasta, że dobre było drzewo ku jedzeniu i piękne oczom, i na wejrzeniu rozkoszne: i wzięła z owocu jego, i jadła, i dała mężowi swemu, który jadł” (tłum. Jakuba Wujka). [przypis edytorski]
ujrzał miejsce ono — «Ujrzał obłok unieruchomiony nad górą», zob. Raszi do 22:4. [przypis edytorski]
Ujrzał niebo rozwarte… — Dz 10:11–13. [przypis edytorski]
ujrzano, iż ogania się psu (…) — por. Diogenes Laertios, Pyrrhon z Elidy [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, IX, 66. [przypis edytorski]
ujrzawszy (…) fizjonomią — dziś: ujrzawszy fizjonomię; fizjonomia daw.: twarz. [przypis edytorski]
Ujrzawszy lud wielki, użalił się nad nimi, bo byli strapieni i leżący (…), jako owce nie mające pasterza — Mt 9, 36. [przypis edytorski]
ujrzawszy się odkrytym — przekonawszy się, że został odkryty. [przypis edytorski]
ujrzemy (daw.) — dziś: ujrzymy. [przypis edytorski]
ujrzemy — dziś popr.: ujrzymy. [przypis edytorski]
ujrzy (…) sług — dziś popr. z B.: ujrzy sługi. [przypis edytorski]
Ujrzysz, iż z sakiewką obszedł się równie lekko jak poprzednio z życiem — w wydaniu z 1659 i nast.: „Ujrzysz zasady bardzo wygodne, aby oszczędzić sobie restytucji”. [przypis tłumacza]
ujrzysz wielką część przodków twoich czynu (starop.) — szyk przestawny; inaczej: ujrzysz wielką część czynu twoich przodków. [przypis edytorski]
ujść bez szwanku — dziś popr.: ujść na sucho. [przypis edytorski]
ujść cało — ocaleć, przeżyć. [przypis edytorski]
ujść czyjejś uwadze — zostać przez kogoś niezauważonym. [przypis edytorski]
ujść sobie — uciec od siebie. [przypis edytorski]
ujść w rękojeści — przysłowie: zdradzić, nie dotrzymać umowy, słowa. [przypis redakcyjny]
ujść z życiem — przeżyć, uratować się w niebezpiecznej sytuacji. [przypis edytorski]
ujście wielkiej rzeki — mowa o rzece Kongo. [przypis edytorski]
Ujście — w oryg. łac. Uscze; twierdza Pomorzan nad Notecią. [przypis edytorski]
u Juniusa — [zob.] De Pictura vet., lib. II c. IV § 1. [przypis redakcyjny]
ujuszony — zakrwawiony; por. jucha: krew. [przypis edytorski]
ujźrzała z daleka / Idąc (…) człowieka — [daw. forma imiesłowu] zamiast: idącego. [przypis redakcyjny]
ujźrzał (starop. forma) — dziś: ujrzał. [przypis edytorski]
ujźrzawszy (starop.) — dziś: ujrzawszy. [przypis edytorski]
ujźrzawszy (starop. forma) — dziś: ujrzawszy. [przypis edytorski]
ujźrzę (forma starop.) — ujrzę. [przypis redakcyjny]
ujźrzę (starop. forma) — dziś: ujrzę. [przypis edytorski]
ujźrzeć (starop. forma) — dziś popr.: ujrzeć. [przypis edytorski]
ujźrzeć (starop. forma) — dziś: ujrzeć. [przypis edytorski]
ujźrzeć (starop. forma) — ujrzeć. [przypis edytorski]
ujźrzeć (starop.) — ujrzał. [przypis edytorski]
ujźrzeć (starop.) — ujrzeć, zobaczyć. [przypis edytorski]
ujzoł (gw.) — ujrzał. [przypis edytorski]
ukajać — dziś popr.: koić. [przypis edytorski]
ukajać — dziś: ukoić; może też gra znaczeń z czasownikiem: pokajać się (tu: kogoś), czyli ukorzyć. [przypis edytorski]
ukaja — dziś popr. tylko forma niedokonana: koi. [przypis edytorski]
ukajający — dziś popr.: kojący a. dający ukojenie. [przypis edytorski]
Ukalegon — czcigodny starzec trojański. [przypis edytorski]
Ukalegon / Ukalegontom mówił, bo nań nic nie dbali — gra słów oparta na znaczeniu imienia: gr. ukalegon (οὐκαλέγων) znaczy: niedbający. [przypis edytorski]
u kalenice (daw., gw.) — na szczycie dachu, strzechy. [przypis autorski]
«Ukamienować młodzieńca!» wołali — Ukamienowanie św. Szczepana. [przypis redakcyjny]
ukamienowali zaś Kyrsilosa — Demostenes dla spotęgowania wrażenia przenosi projekt Kyrsilosa przed bitwę, gdy wedle notatki u Herodota nastąpił on z natchnienia Mardoniosa po przegranej Persów. [przypis tłumacza]
Ukarana niewdzięczność, Numancja — autorem pierwszej z przytoczonych sztuk jest słynny Lopez de Vega, drugiej sam Cervantes, następnych mniej znani autorzy. [przypis redakcyjny]
ukarina — okaryna, ludowy instrument dęty wykonany z gliny. [przypis edytorski]
