Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 165739 przypisów.
foliał — książka w dużym formacie. [przypis edytorski]
foliał — księga; wielka, gruba książka. [przypis edytorski]
foliał — tu: gruba księga. [przypis edytorski]
foliał — wielka, gruba księga. [przypis edytorski]
foliał — wielka, najczęściej stara księga. [przypis edytorski]
foliał (z łac. folium: liść) — stara księga wielkich rozmiarów (o formacie arkusza złożonego na pół, czyli ok. 40 na 50 cm.; dziś format taki oznacza się jako A2). [przypis redakcyjny]
foliał (z łac.) — księga wielkich rozmiarów. [przypis edytorski]
foliant a. foliał — gruba książka dużego formatu. [przypis edytorski]
foliant — a. foliał wielka, najczęściej stara księga, wielkości połowy arkusza (wg dziś stosowanych norm jest to format A1, a więc arkusz o rozmiarach 594 na 841 mm). [przypis edytorski]
foliant a. foliant (daw.) — księga dużego formatu. [przypis edytorski]
foliant (daw.) — księga. [przypis edytorski]
folie circulaire (fr.) — psychoza okresowa, cyklofrenia (także ang. circular insanity); choroba psychiczna po raz pierwszy opisana w 1851 r. przez fr. psychiatrę Jean-Pierre'a Falreta (1794–1870). [przypis edytorski]
folie et génie sont congénères in radice conveniunt (fr.) — geniusz i obłąkanie są nierozłączne. [przypis edytorski]
folie lucide (fr.) — świadome szaleństwo. [przypis edytorski]
Folies Bergère — paryska sala koncertowa, najbardziej popularna na przełomie XIX i XX w.; zyskała sławę dzięki wystawianym tam przedstawieniom muzycznym, w których często kobiety pokazywały się w skąpych kostiumach. [przypis edytorski]
folijałach — dziś popr.: foliałach; foliał: wielka, gruba księga. [przypis edytorski]
folikulina (daw. med.) — estron, żeński sterydowy hormon płciowy, odkryty jako pierwszy w 1929; wydzielany przez pęcherzyk Graafa; stosowany w lecznictwie. [przypis edytorski]
Folio — tu: Pierwsze Folio (ang. First Folio), współczesna nazwa nadana pierwszemu opublikowanemu zbiorowi dzieł Williama Shakespeare'a, wydanemu w 1623 w formacie folio (wielki format, mający wielkość złożonego na pół arkusza, używany do publikacji książek luksusowych). [przypis edytorski]
folksdojcz a. Volksdeutsche (niem.) — określenie stosowane do 1945 dla nazwania etnicznych Niemców i osób pochodzenia niemieckiego, zamieszkujących poza granicami Niemiec. [przypis edytorski]
folksdojcz (z niem. Volksdeutsche) — osoba nie posiadająca niemieckiego ani austriackiego obywatelstwa, wpisana na niemiecką listę narodową przez władze III Rzeszy. [przypis edytorski]
folliculaire (fr.) — pismak. [przypis edytorski]
Folliculos (…) Linquunt — Lucretius, De rerum natura V, 801. [przypis tłumacza]
folowanie — zagęszczanie włókien sukna przez zgniatanie wilgotnej tkaniny. [przypis edytorski]
Folus, co był zły jak żmija — Folus centaur, za życia porywczy w gniewie, należał do tych, co porwali Hippodamię. [przypis redakcyjny]
folusz — maszyna a. warsztat do folowania (spilśniania) wełny i tkanin. [przypis edytorski]
foluszowy — przym. od słowa: folusz, oznaczającego maszynę do obróbki sukna przez powierzchniowe spilśnianie i zagęszczanie struktury tkanin przeznaczonych na płaszcze itp.; folusz to także budynek, w którym mieści się taka maszyna. [przypis edytorski]
folusz — tu: budynek (warsztat), w którym specjalnymi maszynami filcuje się sukno przeznaczone na płaszcze, kapelusze i inne tego rodzaju wyroby. [przypis edytorski]
folusz — zakład (warsztat) specjalnego filcowania tkanin wełnianych. [przypis edytorski]
folwarek — dziś popr.: folwark. [przypis edytorski]
folwark donacyjny — w Królestwie Polskim majątki skonfiskowane Polakom rząd carski przekazywał w darze „zasłużonym” urzędnikom i wyższym oficerom (nowi właściciele majątki te najczęściej puszczali w dzierżawę). [przypis redakcyjny]
folwark — gospodarstwo rolne, część większego majątku. [przypis redakcyjny]
Folwark N. — drugie wydanie Przestróg dla Polski autor uzupełnił tabelą, której treść podajemy w poniższych akapitach. [przypis edytorski]
Folwark Primerose — jednoaktowy wodewil Eugène Cormona (1810–1903) i Féliksa Dutertre de Véteuil (1810?–1877). [przypis edytorski]
folwark (z niem. Vorwerk) — gospodarstwo rolno-hodowlane, wykorzystujące pracę przymusową pańszczyźnianych chłopów, a po zniesieniu pańszczyzny pracę robotników najemnych w celu zapewnienia właścicielowi ziemskiemu wraz z rodziną środków utrzymania i zysku ze sprzedaży produktów rolnych i zwierząt hodowlanych. [przypis edytorski]
fomes (łac.) — zarzewie, podnieta. [przypis redakcyjny]
Fonia — Rosjanin. [przypis edytorski]
Fonia — Rosjanin. [przypis tłumacza]
fonograf — pierwsze urządzenie do mechanicznego nagrywania i odtwarzania dźwięku, wynalezione w 1877 przez Thomasa Edisona; zastąpione przez gramofon. [przypis edytorski]
fonograf — poprzednik gramofonu. [przypis edytorski]
fonograf — przyrząd odtwarzający głos, poprzednik gramofonu. [przypis edytorski]
fonograf — wynalazek Thomasa Edisona (1847–1931), jedno z pierwszych urządzeń do nagrywania i odtwarzania dźwięku. Fale dźwiękowe wpadały do trąbki, połączonej z igłą, która utrwalała drgania na folii cynowej, rozpiętej na wałku. Wałek obracał się, poruszany za pomocą korbki. Niebawem fonografy zostały zastąpione przez gramofony, a wałki przez płyty gramofonowe. [przypis edytorski]
fon Rauch — nazwisko wymyślone przez Felka; fon to polski zapis niem. przyimka von (pol. z), stanowiącego element wyróżniający nazwiska niem. szlachty; niem. der Rauch oznacza dym, a czasownik rauchen określa palenie papierosów. [przypis edytorski]
Fonseca, Deodoro da (1827–1892) — przywódca zamachu stanu, w wyniku którego obalono cesarza Brazylii Piotra II; pierwszy prezydent (1889–1891) nowo powstałej Republiki Brazylijskiej; zmuszony do podania się do dymisji w obliczu buntu dowódców marynarki z powodu rozwiązania przez niego parlamentu. [przypis edytorski]
Fonseca, Manoela Deodoro da (1827–1892) — pierwszy prezydent Republiki Brazylijskiej, przywódca zamachu stanu, w wyniku którego obalono cesarza Brazylii Piotra II. [przypis edytorski]
Fontainebleau — francuskie miasto w regionie Île-de-France. [przypis edytorski]
Fontainebleau — miejscowość ok. 60 km na płd-wsch. od Paryża, znana z rezydencji królów Francji: reprezentacyjnego pałacu z rozległym ogrodem i parkiem. [przypis edytorski]
Fontainebleau — miejscowość ok. 60 km na płd-wsch. od Paryża, znana z rezydencji królów Francji: reprezentacyjnego pałacu z rozległym ogrodem i parkiem. [przypis edytorski]
fontana (daw.) — źródło. [przypis redakcyjny]
Fontana, Lavinia (1552–1614) — włoska malarka okresu manieryzmu. [przypis edytorski]
fontana (starop.) — źródło. [przypis edytorski]
fontanna Egerii — zwyczajowa nazwa ruin starożytnego nimfeum (budynku poświęconego nimfom, boginkom źródeł i rzek) położonego w pobliżu Appia Antica w Rzymie, na terenie starożytnej posiadłości Heroda Attyka; było ono poświęcone bogini pobliskiej rzeczki Almo (ob. Almone), legenda wiąże je z nimfą Egerią, doradczynią króla Rzymu Numy Pompiliusza. [przypis edytorski]
fontanna Galby, zdroje Manliusa — nieistniejące obiekty; stanowią tu jedynie element kolorytu lokalnego: staroż. Rzym posiadał wiele udogodnień dających mieszkańcom dostęp do wody. [przypis edytorski]
fontaź (daw.) — tu: fantazyjna, ozdobna kokarda. [przypis edytorski]
fontaź (daw.) — tu: frędzel, ozdoba w kształcie pędzelka z luźno zwisających sznureczków. [przypis edytorski]
fontaź (daw., z fr.) — chustka na szyję, wiązana w kokardę. [przypis edytorski]
fontaź — dekoracyjna wstążka. [przypis edytorski]
fontaź — kokarda noszona zamiast krawata na przełomie XIX i XX wieku. [przypis edytorski]
fontaź — kokarda zastępująca krawat. [przypis edytorski]
fontaź — nakrycie głowy, wysoki czepek zdobiony trzema rzędami koronek. [przypis edytorski]
fontaź — ozdoba fryzury kobiecej z koronek i wstążek upiętych wysoko nad czołem. [przypis edytorski]
fontaź — ozdoba fryzury kobiecej z koronek i wstążek upiętych wysoko nad czołem. [przypis edytorski]
fontaź — tu: kokarda z chusteczki na szyi. [przypis edytorski]
fontaź (z fr.) — fantazyjna, luźna kokarda noszona pod szyją przez mężczyzn, rodzaj dawnego krawata. [przypis edytorski]
fontaź (z fr. fontange) — fantazyjna, luźna kokarda noszona pod szyją przez mężczyzn na przełomie XIX i XX w., rodzaj dawnego krawata. [przypis edytorski]
Fontebrandą — wspaniała fontanna w Sienie. [przypis redakcyjny]
Fontenelle, Bernard Le Bouyer de (1657–1757) — francuski filozof, pisarz, religioznawca, popularyzator wiedzy. [przypis edytorski]
Fontenelle, Bernard le Bovier de (1657–1757) — filozof, pisarz i poeta fr.; religioznawca, prekursor metody porównawczej w badaniach nad religiami; popularyzator wiedzy; wyrażał sceptycyzm wobec możliwości poznawczych człowieka wobec nieskończonego ogromu świata; od 1691 r. członek Akademii Francuskiej; autor m.in. Entretiens sur la pluralitè des monde („Rozmowy o wielości światów”, 1686), Histoire de l'Académie des sciences („Historia Akademii nauk”, 1702), Éléments de la géométrie de l'infini („Elementy geometrii nieskończoności”, 1727), Théorie des tourbillons („Teoria wirów wodnych”, 1752), a także filozoficznych dialogów między sławnymi ludźmi różnych epok Dialogues des morts („Rozmowy umarłych”, 1683). [przypis edytorski]
Fontenelle, Bernard le Bovier de (1657–1757) — filozof, pisarz i poeta fr.; religioznawca, prekursor metody porównawczej w badaniach nad religiami; popularyzator wiedzy; wyrażał sceptycyzm wobec możliwości poznawczych człowieka wobec nieskończonego ogromu świata; od 1691 r. członek Akademii Francuskiej; autor m.in. Entretiens sur la pluralitè des monde („Rozmowy o wielości światów”, 1686), Histoire de l'Académie des sciences („Historia Akademii nauk”, 1702), Éléments de la géométrie de l'infini („Elementy geometrii nieskończoności”, 1727), Théorie des tourbillons („Teoria wirów wodnych”, 1752), a także filozoficznych dialogów między sławnymi ludźmi różnych epok Dialogues des morts („Rozmowy umarłych”, 1683). [przypis edytorski]
Fontenelle, Bernard le Bovier de (1657–1757) — francuski filozof, pisarz, religioznawca, prekursor metody porównawczej w badaniach nad religiami, popularyzator wiedzy, autor m.in. książki Rozmowy o wielości światów (1686). [przypis edytorski]
Fontenelle, [Bernard le Bovier de] (1657–1757) — wówczas nestor piśmiennictwa francuskiego, sekretarz Akademii, opierający swą wziętość głównie na dziełach z zakresu popularyzacji naukowej (Rozmowy o mnogości światów, etc.). [przypis tłumacza]
Fonthill Abbey — ekstrawagancka, wielka rezydencja w stylu neogotyckim zbudowana na wzór opactwa w latach 1796–1813 w Fonthill Gifford w hrabstwie Wiltshire w Anglii. Pośpiech podczas budowy i wadliwa konstrukcja spowodowały w 1825 zawalenie się wieży i zniszczenia zach. skrzydła budynku, resztę rozebrano ok. 1845. Do dziś zachowała się tylko niewielka pozostałość płn. skrzydła. [przypis edytorski]
Fonwizin, Denis Iwanowicz (1745–1792) — wybitny ros. satyryk i komediopisarz okresu oświecenia. [przypis edytorski]
fora (daw.) — przecz (okrzyk wyrażający żądanie natychmiastowego opuszczenia przez kogoś jakiegoś miejsca); por. fora ze dwora. [przypis edytorski]
For an account and analysis of abuse and obscene expressions, cf. op. cit., Sex and Repression in Savage Society or the writer's article in „Psyche”, v. 3, 1925. [przypis autorski]
For an ampler account of this subject, see the writer's article on Complex and Myth in Mother-right, „Psyche”, vol. v. No. 3, Jan., 1925; reprinted in op. cit., Sex and Repression in Savage Society, uniform with this work. [przypis autorski]
forarbajter (z niem. Vorarbeiter) — w gwarze obozowej: starszy więzień w grupie roboczej (komandzie). [przypis edytorski]
Forbes — hrabstwo w Anglii. [przypis redakcyjny]
Forbes — miasto w Australii, w stanie Nowa Południowa Walia. [przypis edytorski]
Forbonnais, François Véron Duverger de (1722–1800) — ekonomista francuski, encyklopedysta. [przypis edytorski]
forbot (daw.) — frędzel. [przypis edytorski]
forbot (daw.) — obszycie. [przypis redakcyjny]
forbotka (daw.) — koronka. [przypis edytorski]
forboty (daw.) — koronka. [przypis edytorski]
forboty (daw.) — koronki, koronkowe kołnierzyki. [przypis edytorski]
forboty (daw.) — koronki. [przypis edytorski]
forboty — koronki. [przypis redakcyjny]
forboty (starop.) — koronki. [przypis edytorski]
forboty (starop.) — rodzaj koronek. [przypis redakcyjny]
forboty — wstążki (z hiszpańskiego). [przypis redakcyjny]
forbot (z niem.) — koronka. [przypis edytorski]
force majeure (fr.) — siła wyższa. [przypis edytorski]
Forchheim — miasto w Bawarii. [przypis edytorski]
forcieren — zwingen. [przypis edytorski]
fordan — cło na rzece. [przypis redakcyjny]
fordanser — płatny partner do tańca, pracujący w lokalach rozrywkowych. [przypis edytorski]
fordanser — płatny partner do tańca pracujący w lokalach rozrywkowych, restauracjach hoteli w miejscowościach uzdrowiskowych itp. [przypis edytorski]
Ford, Henry (1863–1947) — amerykański przemysłowiec i inżynier, założyciel Ford Motor Company. [przypis edytorski]
Ford, Henry (1863–1947) — inżynier i przemysłowiec amerykański, założyciel Ford Motor Company (1903) w Detroit. [przypis edytorski]
Ford, Henry (1863–1947) — inżynier i przemysłowiec amer., założyciel Ford Motor Company (1903) w Detroit. [przypis edytorski]
Fordon — dziś Zakład Karny w Bydgoszczy-Fordonie, w okresie II wojny światowej nazistowskie więzienie dla kobiet; szacuje się, że odbywało w nim kary ponad 6 tys. więźniarek (Polek i Żydówek), wiele z nich było następnie przewożonych do obozów w Auschwitz lub Ravensbrück. [przypis edytorski]
