ZBIÓRKA KRYZYSOWA
Potrzebujemy 125 tys. zł do końca 2024 roku, żeby móc dalej funkcjonować. Dlaczego?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8498 przypisów.
zlegnąć a. zlec (daw.) — odbyć poród. [przypis edytorski]
zlekka (starop. forma ort.) — dziś popr.: z lekka; trochę. [przypis edytorski]
zlekka (starop. forma ort.) — dziś popr.: z lekka; tu: trochę. [przypis edytorski]
zlekka (starop. forma ort.) — z lekka; tu: nieco, po trochu. [przypis edytorski]
zleli się — dziś popr. forma: zlali się. [przypis edytorski]
zleniałość (daw.) — lenistwo. [przypis edytorski]
zlenić — zrzucić skórę. [przypis edytorski]
z letka (daw.) — dziś popr.: z lekka. [przypis edytorski]
z letka (reg.) — z lekka. [przypis edytorski]
zlewa (daw.) — ulewa. [przypis edytorski]
zlewek — dziś: zlepek; zbiór, połączenie. [przypis edytorski]
zlewka miodu przaśnego i mleka — napój z miodu i mleka, stosowany przy ofiarach. [przypis edytorski]
zliberować (z łac. libero) — uwolnić. [przypis edytorski]
Zlichow, Zlíchov — dzielnica Pragi. [przypis edytorski]
z lichwą coś pokryć, wynagrodzić itp. (daw.) — z naddatkiem, z nawiązką, ze znaczną korzyścią. [przypis edytorski]
z lichwą (daw.) — z procentem. [przypis edytorski]
z lichwą — tu: z procentem; z nawiązką. [przypis edytorski]
z lichwą — tu: z procentem, z nawiązką. [przypis edytorski]
z lichwą — z nawiązką, z procentem. [przypis edytorski]
z lichwą — z procentem. [przypis edytorski]
z lichwą — z procentem, z naddatkiem. [przypis edytorski]
z lichwą — z procentem, z nawiązką. [przypis edytorski]
z lichwą zwrócić, wynagrodzić itp. (daw.) — z naddatkiem, z nawiązką. [przypis edytorski]
z liczby dziesięciu wodzów — po złożeniu Alkibiadesa ze stanowiska naczelnego wodza wybrano dziesięciu strategów (wodzów) na rok 407/06. Są to: Konon, Diomedon, Perykles, Leon, Erasinides, Arystokrates, Archestratos (umarł później w Mitylenie), Protomachos, Trazyllos, Arystogenes. Na rok 406/5 wybrani są ci sami, a także Lizjasz, może w miejsce zmarłego Archestrata (lub Leona, o którym później się nie słyszy). [przypis tłumacza]
Z liczby znalezionych tu narzędzi przedstawiam cztery (…) — nie uwzględniono rycin z wydania źródłowego. [przypis edytorski]
z licznymi wojowniki — daw. forma N.lm; dziś popr.: (…) wojownikami. [przypis edytorski]
zlinczować — bez sądu zabić człowieka podejrzanego o popełnienie przestępstwa. [przypis edytorski]
z lipowego dziupla — dziś: z lipowej dziupli. [przypis edytorski]
zlisić się (daw.) — zrazić się, zniechęcić. [przypis edytorski]
Z listów Schopenhauera do matki i siostry nie zachował się ani jeden; prawdopodobnie nie bez jego woli zniszczono je po śmierci siostry. Zbywa nam wskutek tego na maleriale bardzo ważnym; listy z czasu, gdy się urabiał jego charakter, miałyby dla zrozumienia jego natury doniosłe znaczenie. Nie ma co prawda powodu do przypuszczenia, aby nam obraz jego w jaśniejszym ukazały świetle. Subtelny i sprawiedliwy sąd o matce znajduje się u Moebiusa (str. 20 i następne). [przypis autorski]
zlitujta (gw.) — zlitujcie. [przypis edytorski]
zliwa — powódź. [przypis edytorski]
z „ll” wymawianym (…) jak po walijsku — chodzi o bezdźwięczne szczelinowe „l”, wymawiane z rodzajem szumu; por.: https://pl.wikipedia.org/wiki/Spółgłoska_boczna_szczelinowa_dziąsłowa_bezdźwięczna [przypis edytorski]
z lochów, gdzie jest źródło krwi — W podziemiach pod Baksztą. [przypis redakcyjny]
Z ludem Starego, Nowego Zakonu Piotr trzymający klucze od tej chwały — Św. Piotr i święci Starego i Nowego Zakonu. [przypis redakcyjny]
z ludźmi — z Esawem i z Labanem, zob. Raszi do 32:29. [przypis edytorski]
z Ludzimierza — Z majątku Tetmajerów, gdzie spędzała lato Wanda. [przypis redakcyjny]
zlutować się (gw.) — zlitować się. [przypis edytorski]
zluzowanie — tu: zwolnienie z warty. [przypis edytorski]
zluzowawszy — zwolniwszy, zmieniwszy. [przypis redakcyjny]
zmąciła spokój równie szczęśliwej Alzacji — rywalizacja Francji i królestwa Prus o dominację w Europie doprowadziła do wybuchu francusko-pruskiej (1870–1871), która zakończyła się klęską Francji oraz utratą przez nią bogatych, granicznych krain Alzacji i Lotaryngii na rzecz nowo utworzonego państwa: zjednoczonych Niemiec (Rzeszy Niemieckiej). [przypis edytorski]
z mąki marymonckiej (daw., żart.) — elegancik; na warszawskim Marymoncie pracowały dawniej młyny (Zegadłowicz, jak w innych miejscach, spolszcza tu realia tekstu Goethego). [przypis edytorski]
zmachlajdezowany — nieprzytomny jak po przepiciu (przymiotnik utworzony od nazwiska właściciela znanych w Warszawie pod koniec XIX w. zakładów browarniczych, Machlejda). [przypis redakcyjny]
z macierze (starop. forma) — z macierzy; po matce. [przypis edytorski]
z maczugą (starop.) — [tu:] z kijem. [przypis redakcyjny]
Z Małego Mostu… — murowany most na Sekwanie, cały zabudowany i będący najbardziej ożywionym punktem handlowym Paryża. [przypis tłumacza]
z małpami tymi (…) myśliwcy wpadli na pomysł, aby wzuwać w ich obecności trzewiki (…) — por. Claudius Aelianus, Traktat o zwierzętach XXVII, 15 i Strabon, Geografia XV. [przypis tłumacza]
z malakitu — z malachitu, półszlachetnego kamienia zielonej barwy. [przypis edytorski]
zmalowano żółto i zielono — barwa żółto-zielona oznaczała u średniowiecznych rycerzy rozpacz. [przypis redakcyjny]
zmaluchleć (neol.) — zmaleć. [przypis edytorski]
z mańki zażyć (daw.) — oszukać (dosł.: zadać cios bronią białą używając lewej ręki). [przypis edytorski]
z mańki zażyć (daw.) — pokonać podstępem, oszukać. [przypis edytorski]
z mańki zażyć — pokonać podstępem (od ciosu szablą zadanego niespodziewanie lewą ręką). [przypis edytorski]
z (…) manelów rozstroić — rozkuć z kajdan; tu: zwrot żart. w odniesieniu do osoby burmistrza: manele, tj. (pierwotnie) bransolety należały do stroju niewieściego. [przypis redakcyjny]
zmaniać (reg.) — sprowadzać w złą stronę. [przypis edytorski]
zmanić (daw.) — zmamić, zwieść fałszywymi pozorami, oszukać. [przypis edytorski]
zmarkocony — dziś popr.: zmarkotniały, zasmucony. [przypis edytorski]
zmarł Asinius Gallus (…) [Tyberiusz] śmierci zwyczajnéj za żadną nie uważał karę; w strasznych męczarniach skonał Drusus — Tacyt [Roczniki VI, 23–24: śmierć Asiniusa Gallusa oraz Druzusa i reakcje Tyberiusza], Swetoniusz [Żywot Tyberiusza 54: zagłodzenie Druzusa; 61: traktowanie śmierci jako lekkiej kary]. [przypis autorski]
zmarł na apopleksją — dziś popr.: (…) na apopleksję. [przypis edytorski]
Zmarł przeto panujący książę Władysław syt wieku — w oryg. łac. Mortuus est ergo dux Wladislavus aetate plenus; Władysław Herman urodził się ok. 1043 r., zaś zmarł 4 czerwca 1102 r. w Płocku, licząc sobie 59 lat. [przypis edytorski]
zmarłych (…) palić — zachowywali obyczaj palenia zwłok niegdyś tak skrupulatnie, że znalezienie niedopalonej kości ściągało wielką winę na ród cały. [przypis redakcyjny]
zmarłym oddawano by (…) taką cześć — pogrzebowa uroczystość i ofiary dla zmarłych. [przypis tłumacza]
zmarły wiedzie żywego — przysłowie prawnicze: le mort saisit le vif, tj., że umarły, samym faktem śmierci, wiedzie spadkobiercę do dziedzictwa. [przypis tłumacza]
zmarnieli (gw.) — posmutnieli. [przypis autorski]
zmarniony — dziś popr.: zmarnowany. [przypis edytorski]
zmarnowaliśmy na nic więcej niż tysiąc pięćset talentów — generałowie-kondotierzy. [przypis tłumacza]
z marsem — ze srogą miną. [przypis edytorski]
zmarska (daw.) — zmarszczka. [przypis redakcyjny]
zmarska (starop.) — zmarszczka. [przypis redakcyjny]
zmarszczków — dziś popr. forma D. lm: zmarszczek. [przypis edytorski]
zmarszczków — dziś popr. forma: zmarszczek. [przypis edytorski]
zmartwiałymi usty — dziś forma N.lm: (…) ustami. [przypis edytorski]
zmartwychpowstaniec (neol.) — rzecz. utworzony od czas. zmartwychpowstać (dziś: zmartwychwstać). [przypis redakcyjny]
zmartwychwstańcy — pot. nazwa członków męskiej wspólnoty zakonnej, noszącej oficjalną nazwę Zgromadzenie Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa, założonej w Rzymie w 1842 przez trójkę polskich emigrantów; zmartwychwstańcy byli skonfliktowani z Mickiewiczem, którego starali się przywrócić „prawowiernemu” Kościołowi, mimo że papież Pius IX nie poparł sprawy polskiej. [przypis edytorski]
zmartwychwstańcy — pot. nazwa członków męskiej wspólnoty zakonnej, noszącej oficjalną nazwę Zgromadzenie Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa, założonej w Rzymie w 1842 przez trójkę polskich emigrantów; zmartwychwstańcy byli skonfliktowani z Mickiewiczem, którego starali się przywrócić „prawowiernemu” Kościołowi, mimo że papież Pius IX nie poparł sprawy polskiej; współzałożycielem i pierwszym generalnym przełożonym zakonu był Piotr Semenenko. [przypis edytorski]
Zmartwychwstań (…) poezjo — Poeta w pierwszej części swojej Komedii, to jest w Piekle, Muz nie przyzywa, bo poezja nie śpiewa grzesznikom umarłym śmiercią wieczną. Ona należy do życia, które tylko w żywej chęci i w trosce wyzwolenia się od grzechu w całej pełni rozkwita. Dlatego to w Czyśćcu po raz pierwszy poeta wzywa Muzy, a szczególnie Kaliope, jako muzę epopei. [przypis redakcyjny]
zmartwychwstanie sejmu pod Herodem — pod panowaniem cara. [przypis redakcyjny]
Zmartwychwstanki — Zgromadzenie Sióstr Zmartwychwstania Pańskiego; żeński zakon założony w 1891 przez Celinę Borzęcką i jej córkę, Jadwigę Borzęcką. Zmartwychwstanki miały w Warszawie trzy placówki, jedna z nich mieściła się przy ulicy Chłodnej. [przypis edytorski]
Zmartwywstanie — zmartwychwstanie. [przypis edytorski]
zmaskulinizowany — przejawiający cechy męskie. [przypis edytorski]
z materią połączona jest zadziwiająca własność myślenia, jakkolwiek nie możemy dostrzec właściwego łącznika (…) — Z takąż ostrożnością wypowiada się autor o myśleniu jako przymiocie materii w kilku miejscach Historii naturalnej duszy (rozdz. VI; X, § IX oraz rozdz. XII, § VI). [przypis tłumacza]
…z matką, czy z macochą — rozumie tu zapewne Kościół rzymski, którego głowa, „pasterz przewielebny” (54, 2) Juliusz II, zawzięty wróg Alfonsa, połączył się przeciw niemu z Wenecjanami, ale „w polach między Zaniolem, Padem i Santernem” (53, 8) poniósł sromotną klęskę. [przypis redakcyjny]
z matki urodzony — człowiek, śmiertelnik. [przypis edytorski]
zmażem — skrócone od: zmażemy. [przypis edytorski]
zmazać — zhańbić. [przypis edytorski]
Z mężem, z żoną, niech was bogi!… (cum viro, cum uxore, di vos perdant!) — w wielkiej pasji, wygrażając całemu domowi, przeklina wszystkich razem, odchodzi i nie pojawia się już w sztuce. [przypis tłumacza]
z mego cmentarza — Cmentarzem św. Piotra jest Rzym, gdzie był umęczony i pogrzebany. [przypis redakcyjny]
z mego miecza wam spłynie, anioła — miecz jest tu porównany do anioła. [przypis edytorski]
z menady — dziś popr. forma N. lm: z menadami. [przypis edytorski]
z Messany… z Argu — Messana, Argos — miasta w płd. Grecji. [przypis redakcyjny]
zmiąć — pognieść. [przypis edytorski]
Zmiana ciężarów związków radu zaobserwowana przez Heydweillera — [por.] „Physikalische Zeitschrift”, październik 1902. [przypis autorski]
zmianka — dziś popr.: wzmianka. [przypis edytorski]
zmiany w promieniotwórczości najpierw zaobserwowane zostały przez Giesela — [por.] „Wiedemannsche Annalen”, LXIX, s. 91. [przypis autorski]
zmiarcyła (gw.) — zmiarkowała, domyśliła się. [przypis autorski]
zmiarkować — daw. domyślić się czegoś. [przypis edytorski]
zmiarkować (daw.) — domyślić się. [przypis edytorski]
zmiarkować (daw.) — zauważyć, zorientować się. [przypis edytorski]
zmiarkować (daw.) — zorientować się. [przypis edytorski]
zmiarkować (daw.) — zorientować się, zauważyć. [przypis edytorski]
