Przekaż 1,5% Wolnym Lekturom!
Wsparcie nic nie kosztuje! Wystarczy w polu „Wniosek o przekazanie 1,5% podatku” wpisać nasz KRS: 0000070056
Każda kwota się liczy! Dziękujemy!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 164346 przypisów.
Zbigniewa, syna, którego miał z łoża bocznego, panujący książę Władysław — Zbigniew (ok. 1070/1073–1113), pierworodny syn Władysława Hermana z Przecławą z niedynastycznego rodu Prawdziców, książę Wielkopolski, Mazowsza i Kujaw w l. 1102–1107. Małżeństwo Władysława z Przecławą, choć zawarte w obrządku słowiańskim, miało moc prawną: dopiero pod koniec XII w. legat papieski Piotr Capuano, przebywając w Księstwie Polskim w 1197 r. nakazał zawieranie ślubów kościelnych. [przypis edytorski]
Zbigniew Jasiński ps. „Rudy” (1908–1984) — dziennikarz, poeta, żołnierz AK, autor słynnego wiersza Żądamy amunicji! uważanego za najpopularniejszy w czasie powstania, po wojnie na emigracji. [przypis edytorski]
Zbigniew (…) wyznaczoną sobie mając dzielnicę stykającą się o granicę z ziemią pogan — Wielkopolskę; Mazowsze zachował Władysław Herman. [przypis edytorski]
Zbigniew — Zbigniew Oleśnicki (1389–1455), biskup krakowski, pierwszy kardynał narodowości polskiej, doradca Władysława II Jagiełły i Władysława III Warneńczyka; przeciwny koronowaniu Witolda. [przypis edytorski]
Zbigniew z Brzezia (1360–1425) — marszałek wielki koronny, przez pewien czas również starosta krakowski. [przypis edytorski]
Zbigniew Zieliński ps. „Sęk” (1927– ) — żołnierz AK, uczestniczył również w konspiracji antykomunistycznej po wojnie, zdołał uniknąć wykrycia i aresztowania, w latach 1991–1992 Kierownik Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. [przypis edytorski]
Zbigniew z Oleśnicy (1389–1455) — biskup krakowski (1423–1455), w 1449 został pierwszym kardynałem polskiego pochodzenia; jego karierę wydatnie przyspieszyło uratowanie życia Władysława Jagiełły podczas bitwy pod Grunwaldem. [przypis edytorski]
zbijać (starop.) — [tu:] trudnić się rzemiosłem zbójeckim. [przypis redakcyjny]
zbijać z terminu — zbijać z tropu. [przypis edytorski]
zbili (gw.) — od: zbilić, zbylić: pamiętać, pomyśleć o czymś, tu: ani zbili: w jakimś innym sensie, dziś mętnym (jak cała przemowa Gospodarza); może: niewątpliwie lub tp. [przypis redakcyjny]
zbiór — majątek, bogactwo. [przypis redakcyjny]
zbiór — majątek. [przypis redakcyjny]
zbiór pieśni galicyjskich — chodzi o dzieło Wacława Zaleskiego (1799–1849) Pieśni polskie i ruskie ludu galicyjskiego z muzyką instrumentowaną przez Karola Lipińskiego. Zebrał i wydał Wacław z Oleska, opublikowane w 1833 r. [przypis edytorski]
zbiór — tu: zebranie. [przypis edytorski]
zbiornik, który Homer poetycznie nazywa kotliną pośród gór — por. Homer, Iliada IV 453 (porównanie zwarcia i zmieszania się nacierających wojsk trojańskich i achajskich oraz towarzyszącego temu zgiełku z mieszaniem się spływających w jedną dolinę rwących wód potoków). [przypis edytorski]
zbirać (starop.) — zbierać. [przypis edytorski]
zbira (gw.) — zbiera. [przypis edytorski]
zbir (daw.) — członek straży. [przypis edytorski]
zbir — tu: zabójca. [przypis edytorski]
zbiry (daw.) — członkowie straży; w innym wyd. tegoż tłumaczenia: łucznicy. [przypis edytorski]
zbiry — daw. nazwa członków straży. [przypis edytorski]
zbiry — daw. określenie członków straży; gwardia. [przypis edytorski]
zbiry — daw. określenie członków straży; w innym oprac. tegoż tłumaczenia: alguacilowie. [przypis edytorski]
zbiry Świętej Hermandady — członkowie hermandady; od hiszp.: hermandad: bractwo, powstałe w średniowieczu bractwa, rodzaj samoobrony czy milicji miejskich mających początkowo bronić pielgrzymów i tras ich wędrówek (miast i osad słynących cudami itp.) przed bandytami, ale także samowolą najemnych żołnierzy czy szlachty, właścicieli ziemskich; z czasem bractwa podporządkowane zostały władzy centralnej i służyły do ściągania podatków oraz egzekwowania poboru do wojska; instytucja zrzeszająca bractwa Santa Hermandad (hiszp.: święte bractwo) istniała do 1835 r. [przypis edytorski]
z bisurmańskiej na grecką wiarę przechrzczony — tzn. zmienił wyznanie, przechodząc z islamu na prawosławie. [przypis edytorski]
zbisurmanić się (daw., pogard.) — stać się muzułmaninem. [przypis edytorski]
zbita — tu: zbita w kupę, skupiona. [przypis redakcyjny]
zbite bogi — tj. stłuczone posążki bóstw. [przypis edytorski]
zbite mury (starop.) — tu: rozbite mury. [przypis edytorski]
z Bitynii — ἀπὸ τῆς Βιθυνίας, kraina w Małej Azji. [przypis tłumacza]
zbłaźnił — ośmieszył. [przypis redakcyjny]
z błękitną wstęgą orderową przez plecy — na błękitnej wstędze orderowej (Cordon bleu) noszony był Order Ducha Świętego, najwyższe odznaczenie królestwa Francji, ustanowione w 1578 przez Henryka III Walezego. [przypis edytorski]
zblakować (daw.) — zblaknąć; zblednąć. [przypis edytorski]
zblamować się (daw.) — skompromitować się, ośmieszyć się. [przypis edytorski]
zblamować się — skompromitować się. [przypis edytorski]
zblatować (gw. środ.) — zgodzić się, dogadać się. [przypis edytorski]
zblatować (gw. środ.) — zgodzić się, dogadać się; tu: opłacić, dać łapówkę. [przypis edytorski]
zblatować — przekupić. [przypis edytorski]
zblazowany — znudzony za sprawą nadmiaru wrażeń. [przypis edytorski]
zbledniał — dziś popr.: zbladł. [przypis edytorski]
zbliska (starop. forma ort.) — dziś popr.: z bliska. [przypis edytorski]
zbliska (starop. forma ort.) — z bliska. [przypis edytorski]
zbliżać — tu: zbliżać się. [przypis edytorski]
zbliżał się święty Michał — dzień świętego Michała przypada w Kościele katolickim 29 września. [przypis edytorski]
zbliża się dzień odpoczynku — przed II wojną światową był w tygodniu tylko jeden dzień odpoczynku od pracy i nauki: niedziela. Wolne soboty wprowadzono stopniowo dopiero w latach 70. i 80. XX w. [przypis edytorski]
Zbliża się straszliwa chwila, że ten świat ma być rozjaśniony światłem wiedzy (…) którzyście do dzieła Pańskiego gotowi. — tych kilka akapitów składa się na pierwszy z dwóch urywków fragmentu literackiego w tradycji edytorskiej tytułowanego jako „Fragment o Helijaszu”, ułomek powieści o małomiasteczkowym adwokacie, synu wdowy, obdarzonym nadzwyczajnymi zdolnościami duchowymi, zawierający poetycki obraz rodzinnych stron poety, mianowicie Krzemieńca (J. Słowacki, Dzieła wszystkie, oprac. J. Kleiner, t. XIII, cz. 1, s. 15; J. Słowacki, Dzieła, pod red. J. Krzyżanowskiego, wyd. 3, Ossolineum: Wrocław 1959, t. XI, s. 105). [przypis edytorski]
Zbliż się chlubo Achiwów, Odysie z Itaki! — Homer, Odyseja, Pieśń XII (przekład Siemieńkiego). [przypis tłumacza]
zbliżyć — tu: zbliżyć się. [przypis edytorski]
Zbliżył się Ajax (…) zamieszkiwał — Herodot, Życie Homera, VII, 220–222, tłum. P. Popiela, Kraków 1890. [przypis edytorski]
z blizka — dziś popr. pisownia: z bliska. [przypis edytorski]
z bluźnierstwy — dziś popr. forma N. lm: z bluźnierstwami. [przypis edytorski]
zbójce — dziś popr. forma B.lm: zbójców. [przypis edytorski]
zbójce — dziś popr. forma: zbójcy. [przypis edytorski]
zbójce (starop. forma) — zbójcy. [przypis edytorski]
zbójcóm — dziś popr. forma C. lm: zbójcom. [przypis edytorski]
zbójcowie (starop. forma) — dziś M.lm: zbójcy. [przypis edytorski]
Zbójcy — dramat Fredricha Schillera (1759–1805), napisany w 1781 r. [przypis edytorski]
Zbójcy — sztuka Fredricha Schillera z 1781 r. [przypis edytorski]
zbójczy — dziś: zabójczy. [przypis edytorski]
zbójczyni — dziś: zabójczyni. [przypis edytorski]
Zbójnik z Demanicy — prawdopodobnie jest to odniesienie do legendy o Juraju Janosiku, słowackim zbójniku, który działał w okolicy Doliny Demianowskiej i Jaskiń Demianowskich, które leżą w pobliżu miasta Liptowski Mikułasz na Słowacji. [przypis edytorski]
zbój świętokrzyski — prawdopodobnie nawiązanie do postaci regionalnego zbójnika, Jaśka Ozgi. [przypis edytorski]
zbór Amonów — świątynia bożka Amona w oazie Siwah. [przypis redakcyjny]
zbór ariański — świątynia ariańska. Arianie albo bracia polscy: odłam reformacji polskiej, który wyłonił się z kalwinizmu. W początkowym okresie (1563–1569) w arianizmie górował nurt plebejski, radykalni ideologowie ariańscy potępiali nierówność społeczną, uchylali się od służby wojskowej i sprawowania urzędów. Niektórzy spośród szlachty ariańskiej rozdawali swe majątki ubogim, uwłaszczali chłopów i żyli z pracy własnych rąk. U schyłku XVI w. w arianizmie zwyciężył kierunek umiarkowany; reprezentanci jego wycofywali się na pozycje szlacheckie, nadal jednak głosili idee humanitaryzmu i wolności sumienia. W okresie kontrreformacji arianie uchwała sejmową zostali wygnani z Polski (1658). [przypis redakcyjny]
zbór (daw.) — zgromadzenie. [przypis edytorski]
zbór (daw.) — zgromadzenie, społeczność. [przypis edytorski]
zbór (daw.) — zgromadzenie, społeczność, świątynia. [przypis edytorski]
zbór (daw.) — zgromadzenie, społeczność; świątynia, synagoga. [przypis edytorski]
zbór (daw.) — zgromadzenie wierzących. [przypis redakcyjny]
zbór helwecki — dom modlitwy jednego z wyznań kalwińskich. [przypis redakcyjny]
zbór narodów — «[Bóg] oznajmił mi, że w przyszłości ma wyjść ze mnie jeszcze zbór i narody, jako że powiedział mi „naród i zbór narodów” (Genesis 35:11). „Naród” odnosiło się do Binjamina, ale „zbór narodów” oznacza jeszcze dwóch, oprócz Binjamina, a więcej synów mi się nie narodziło, dał mi zatem [Bóg] do zrozumienia, że w przyszłości jedno z plemion się rozdzieli, i teraz ja przekazuję tę [zapowiedź] tobie», zob. Raszi do 48:4. [przypis edytorski]
zbór narodów — to odnosi się do Efraima i Menaszego, przyszłych synów Josefa, zob. Raszi do 35:11. [przypis edytorski]
zbór — świątynia protestancka. [przypis edytorski]
zbór — tu: świątynia. [przypis edytorski]
zbór — tu: zebranie, zgromadzenie. [przypis edytorski]
zbór — tu: zgromadzenie. [przypis edytorski]
zbór — tu: zgromadzenie, społeczność. [przypis edytorski]
zbór — tu: zgromadzenie zakonne. [przypis edytorski]
z bóstwy — dziś popr. forma N.lm: z bóstwami. [przypis edytorski]
zboczenie — tu: dygresja. [przypis edytorski]
zboczenie — tu: odejście od tematu, dygresja. [przypis edytorski]
z bodźców odzienie — z kolców. Ale bodziec znaczy także: podnieta, i tu ta dwoistość znaczenia [została; Red. WL] wyzyskana. [przypis redakcyjny]
zbodzie (starop.) — [tu:] zbije, strąci. [przypis redakcyjny]
zbodzie — zepchnie; dosł.: strąci z konia. [przypis redakcyjny]
zbogacać się — dziś: wzbogacać się. [przypis edytorski]
zbogaca — dziś: wzbogaca. [przypis edytorski]
zbogacenie — dziś: wzbogacenie. [przypis edytorski]
zbogacić (daw.) — wzbogacić. [przypis edytorski]
zbogacić — dziś popr.: wzbogacić. [przypis edytorski]
zbogacić — dziś: wzbogacić. [przypis edytorski]
zbogacić się — dziś: wzbogacić się. [przypis edytorski]
zbogacony — dziś: wzbogacony. [przypis edytorski]
z bogactwy — dziś popr. forma N.lm: z bogactwami. [przypis edytorski]
Z Boga zrodzony Laertiadesie, przebiegły Odysie! / Muszę ci twego żądania odmówić zupełnie po prostu… — Iliada IX 308 i nast. [przypis edytorski]
Z Bohom (białorus.) — z Bogiem. [przypis edytorski]
z bojary — dziś popr. forma N. lm: z bojarami. [przypis edytorski]
z bojaźni spuścić (starop.) — zrezygnować nieco z [ulegania] bojaźni [tj. strachowi], ośmielić się nieco; por. dzisiejsze: spuścić z tonu. [przypis edytorski]
zbojca (daw.) — zabójca. [przypis edytorski]
zbojca — dziś popr.: zabójca. [przypis edytorski]
z boka (starop.) — dziś: z boku. [przypis edytorski]
